Edward Demski (ur. 1934, Dubno), syn kolejarza. Jego ojciec w 1943 zorganizował dla 13 rodzin polskich ucieczkę z terenów zagrożonych przez ukraińskich nacjonalistów. Zamieszkali we Lwowie i raz na jakiś czas wychodzili w rodzinne strony po żywność. Podczas jednej z takich wypraw matka, Maria Demska, wraz z towarzyszami podróży wpadła w ręce Ukraińców i wszyscy zostali zamordowani w bestialski sposób. Edward Demski wspomina też dobrych Ukraińców, którzy ostrzegali ich przed czystkami – jeden z nich został zamordowany, ponieważ nie chciał wstąpić do UPA.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1934 r. w Dubnie.
[00:00:20] Przedstawienie rodziców: Marii i Karola, oraz trójki rodzeństwa. Ojciec był kolejarzem, matka krawcową.
[00:02:05] Rodzina mieszkała w Dubnie do 1943 r., kiedy to ojciec zorganizował ucieczkę kilkunastu rodzin do Lwowa – krótki pobyt uciekinierów w Brodach, znalezienie mieszkania we Lwowie.
[00:04:10] Podczas bombardowania Dubna rodzina musiała opuścić mieszkanie przy stacji kolejowej – pobyt w schronie u sąsiadów.
[00:05:25] Przed wojną w Dubnie mieszkali Żydzi, Ukraińcy, Holendrzy i inne narodowości. Sytuacja w mieście po wkroczeniu Armii Czerwonej. Egzekucje dokonywane przez Niemców. Boh. widział Żyda, który uciekł przez Niemcami na drzewo i został zastrzelony.
[00:10:10] Ukraiński nacjonalizm przyczyną rzezi na Wołyniu. 15 maja matka wyszła ze Lwowa z grupą kilkunastu osób po żywność i nie wróciła – odnalezienie jej ciała w lesie. Ojciec pojechał po zwłoki i przywiózł wszystkie na podwórko rodzinnego domu matki. Stan zwłok – bestialstwo zabójców. Jedna osoba uratowała się i została zawieziona do szpitala. [+]
[00:17:48] Po przyjeździe do Brzegu ojciec pracował na kolei. 3 października 1951 r. został zamordowany podczas nocnej zmiany – boh. niósł jego ciało do szpitalnej kostnicy.
[00:19:03] Chrzestna mieszkająca we wsi Strakłów Czeski została zamordowana przez bandę UPA – boh. widział ciała przed domem.
[00:20:28] Matka została zamordowana 15 maja 1945 r. Powody, dla których boh. tego dnia nie poszedł z nią na wieś.
[00:21:55] Wyjazd ojca po zwłoki do lasu – przywiezienie ciał i ułożenie ich na podwórku rodziny Olechów. Pogrzeb matki w Lipnikach. Większość ludności stanowili Polacy. Rozważania na temat hitleryzmu i stalinizmu.
[00:27:45] Bestialstwo zabójców matki. Różne postawy Ukraińców – sąsiadka ostrzegła matkę, by nie szła do Sannik. Jej mąż Benedykt nie chciał przystąpić do bandy i został zamordowany.
[00:31:08] Stan zwłok przywiezionych z lasu. Wieloletnie objawy przeżytej traumy. Boh. pokazuje przedwojenną fotografię Michała Chwalińskiego, który był jedną z ofiar mordu w Lesie Sannickim. Po wojnie cmentarz, na którym pochowano ofiary, został zniszczony przez Rosjan.
[00:37:15] Boh. spełnił się w pracy zawodowej.
[00:40:15] Stan zdrowia boh. Powód, dla którego matka wyszła ze Lwowa. Ojciec pracował na Dworcu Głównym we Lwowie – boh. nosił mu obiady. Ojciec został zamordowany w Brzegu w 1951 r. – pismo od prokuratora. W okolicy mieszkało wielu przyjezdnych Ukraińców – podejrzenia boh.
[00:46:06] Współczesne przyjazdy Ukraińców do Polski. Rozważania na temat wybaczenia i ulicy Bandery we Lwowie.
[00:49:53] Ojciec ożenił się z siostrą matki w 1947 r. – wyjazd do Polski.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.