Seredyńska-Iwaniuk Ludmiła

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0209

26 października 2018, Wrocław

0:51

Ludmiła Seredyńska-Iwaniuk (ur. 1937, Lwów) – córka nauczyciela, porucznika rezerwy Michała Seredyńskiego, który we wrześniu 1939 dostał się do sowieckiej niewoli w okolicach Stanisławowa, był jeńcem obozu w Starobielsku i został zamordowany wiosną 1940 w Charkowie. W grudniu 1939 r. urodziła się siostra Ludmiły Seredyńskiej. Podczas okupacji matka wraz córkami mieszkała w Maksymówce oraz Tarnopolu. W 1945 r. rodzina repatriowała się do Zabrza. Ludmiła Seredyńska zdała maturę w 1955 r. i wyjechała do Wrocławia, gdzie studiowała geologię. Pracowała m.in. w Przedsiębiorstwie Geologicznym. Wieloletnia działaczka Stowarzyszenia Dolnośląska Rodzina Katyńska.

[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1937 r. we Lwowie.
[00:00:13] Przedstawienie rodziców: Marii i Michała Seredyńskich. Rodzice byli nauczycielami i pracowali w różnych miastach, w 1939 r. mieli zamieszkać razem w Tarnopolu, ale wybuchła wojna. Lato 1939 r. rodzina spędzała w Maksymówce na Podolu – mobilizacja ojca. Zachowanie dwuletniej boh., gdy ojciec odjeżdżał z domu.
[00:02:45] Boh. dowiedziała się od ciotki, że ojciec trafił do niewoli w okolicach Stanisławowa. Kolejarz zaniósł wiadomość rodzinie mieszkającej we Lwowie. Późną jesienią przyszła kartka od ojca, który prosił o ciepłą odzież – trudności z przesłaniem paczki do obozu. Ojciec otrzymał przesyłkę i pytał w liście o paczkę dla kolegi Antoniego Lerchera. [+]
[00:06:40] W grudniu 1939 urodziła się siostra, której nadano imię Ewa na cześć Ukrainki, która uratowała ciężarną matkę podczas bombardowania Tarnopola. Matka pracowała w radzieckiej szkole jako nauczycielka biologii – powody zwolnienia z pracy w czerwcu 1940 r. Po rozmowie z dyrektorem szkoły matka wyjechała do siostry pracującej jako nauczycielka w Kretowcach. Po ostrzeżeniu przez miejscowego chłopaka matka wyjechała do Trembowli. W Kretowcach ukrywało się kilkoro Polaków – korzystne położenie wsi i system ostrzegania. [+]
[00:14:40] W Trembowli mieszkała ciotka i babka, która opuściła majątek w Maksymówce. Po zajęciu terenów przez Niemców rodzina wróciła do Maksymówki – prace gospodarskie wykonywane przez kobiety.
[00:17:55] Ciotki i matka uczyły dzieci mieszkające w domu, ksiądz uczył łaciny. Placówka tajnego nauczania w Maksymówce podlegała Karolowi Wiśniewskiemu z Tarnopola. W pierwszej klasie boh. miała tylko jednego kolegę: Jurka Dębickiego – podręcznik pożyczany przez nauczycielkę.
[00:20:10] Napady banderowców w okolicy – ciotki przyjęły do domu uciekinierów z Wołynia. Po próbie napadu na dom matka wyjechała z córkami do Tarnopola – warunki mieszkaniowe w zniszczonym mieście.
[00:24:22] Wyjazd do Polski w 1945 r. – rodzina zatrzymała się w Zabrzu, tam boh. mieszkała do ukończenia liceum w 1955 r. Środowisko zabrzańskich nauczycieli. Boh. w czasach komuny nie przyznawała do tego, że jej ojciec był więźniem Starobielska. W 1943 r. w gadzinówkach ukazywały się listy zamordowanych oficerów – matka szukała nazwiska ojca. Nadzieje na powrót ojca – matka zmarła w 1976 r i nie dowiedziała się, jakie były jego losy.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
[00:27:15] Kartki od ojca ze Starobielska nie zachowały się, ponieważ były przekazywane babce mieszkającej we Lwowie.
[00:28:28] Po wyjeździe zwolnionej z pracy matki dyrektor radzieckiej szkoły zakwaterował w jej mieszkaniu swojego znajomego. Kilka dni po wyjeździe rodziny na wieś do mieszkania przyszło NKWD – odpowiedź lokatora. [+]
[00:30:00] Nadzieje matki, że ojciec żyje. Powojenne poszukiwania przez Czerwony Krzyż, uznanie go za zmarłego.
[00:31:52] Matka pracowała w zabrzańskim gimnazjum. Po przeprowadzce do Wrocławia pracowała w szkole podstawowej. Boh. przyjechała w 1955 r. i studiowała geologię.
[00:34:51] Wieloletnie oczekiwanie na powrót ojca. Boh. unikała rozmów o nim. W latach 70., już po śmierci matki, do domu przyszedł milicjant pytający o ojca.
[00:39:14] Częste zmiany miejsca zamieszkania podczas okupacji. W czasach PRL-u mąż boh. wspomniał o Katyniu podczas prelekcji i został zwolniony z pracy. Rozmowa z ciotką o zdrowiu ojca.
[00:42:06] Dolnośląska Rodzina Katyńska organizowała się w 1989 r., boh. wstąpiła do organizacji w 1990 r. – działalność społeczna. Pierwszy wyjazd do Charkowa w 1991 r. Współczesny stan cmentarza – uroczystości w roku 2018.
[00:48:55] Edukacja boh. podczas okupacji. W 1945 r. w Tarnopolu boh. chodziła na lekcje religii i została dopuszczona do Pierwszej Komunii – pożyczenie sukienki na uroczystość
więcej...
mniej

Łagojda Krzysztof

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film