Zbigniew Pęzioł (ur. 1945, Lipa k. Kraśnika) w 1964 roku ukończył technikum ekonomiczne w Rozwadowie, a w 1967 – warszawską Szkołę Oficerów Pożarnictwa (późniejsza Wyższa Oficerska Szkoła Pożarnicza, obecnie Szkoła Główna Służby Pożarniczej). Od 1967 pełnił służbę na stanowisku oficera ds. operacyjno-szkoleniowych w miejskiej Straży Pożarnej w Bielsku-Białej. W czerwcu 1971 brał udział w akcji gaszenia pożaru rafinerii w Czechowicach-Dziedzicach, gdzie wskutek wyrzutu płonącej ropy zginęło 37 osób. W 1975 awansował na stopień kapitana i został zastępcą komendanta miejskiej Straży Pożarnej. W 1979 został przeniesiony do komendy wojewódzkiej, a potem z powrotem do jednostki miejskiej, gdzie objął stanowisko komendanta rejonowego Straży Pożarnej oraz komendanta straży zawodowej. W 1998 roku przeszedł w stan spoczynku. Obecnie w stopniu pułkownika pożarnictwa w stanie spoczynku. Żonaty, dwie córki. Mieszka w Bielsku-Białej.
[00:00:10] Spotkanie Wojewody Śląskiego, gen. Jerzego Ziętka, z uczestnikami pożaru w rafinerii – wręczanie odznaczeń. Wyjazd na wycieczkę do Związku Radzieckiego, mimo obietnic nie doszło do spotkania z radzieckimi strażakami. Przejazd pociągu – orkiestry grające na dworcach.
[00:04:20] Boh. prowadził wykłady w Wojewódzkim Ośrodku Szkolenia Pożarniczego oraz w szkole zawodowej Befamy.
[00:05:55] Budowa Fabryki Samochodów Małolitrażowych – powstanie zakładowej straży pożarnej. Zmiany w mieście po napływie nowych pracowników fabryki, dla których budowano osiedle Złote Łany. Zarobki w straży pożarnej – kierowca boh. zarabiał więcej od niego. Wielu strażaków odeszło do budowanej fabryki. Możliwość odbywania zasadniczej służby wojskowej w straży – kształcenie poborowych. Kariera Grzegorza Szlósarczyka, który zatrudniony jako poborowy odszedł na emeryturę w stopniu podpułkownika. Rozwój straży pożarnej w mieście.
[00:16:45] W straży nigdy nie było „politruka”, w stanie wojennym pojawił się zastępca ds. politycznych, major LWP Zbigniew Cieśla – jego metody pracy i powiązania z SB. Reakcja boh. na wiadomość, który z pracowników donosi na niego.
[00:21:24] Samowystarczalność jednostki, która miała kino, bibliotekę, stołówkę i własną hodowlę trzody. Integracyjna rola Wigilii w straży, uczestnictwo w ślubach pracowników, podtrzymywanie kontaktów towarzyskich.
[wywiad – świadek odpowiada na pytania]
[00:30:20] Przedstawienie matki: Marianny Pęzioł, ojciec po wojnie zatrudnił się na kolei w Lipie – jego droga zawodowa.
[00:33:24] Z transportu do Oświęcimia razem z ojcem uciekło kilku mężczyzn z okolicy. Ojciec po wojnie starał się o przyjęcie do ZBOWiD – odnalezienie dokumentów w Niemczech. Problemy po wyzwoleniu.
[00:36:50] Uroczystości w obozie na Majdanku w latach 50. – ojciec nie wszedł do baraku, w którym był więziony. Jego opowieść o zagłodzeniu radzieckich żołnierzy.
[00:38:35] Jeszcze w latach 50 w Lasach Janowskich byli partyzanci, m.in. Antoni Paleń „Jastrząb”.
[00:40:50] Boh. nie chciał iść do wojska. W okolicy Lipy był poligon wojskowy, w domu boh. jeden pokój wynajmował oficer LWP, dzięki temu do domu doprowadzono elektryczność. Występ Hanki Bielickiej w jednostce wojskowej w Lipie. Po wypadku przy sieczkarni palcem boh. zajmowała się wojskowa lekarka. Zła sława jednostki w Orzyszu, gdzie służba wojskowa trwała trzy lata – wybór szkoły pożarniczej.
[00:45:44] Śmierć Stalina – budynek szkoły stał niedaleko koło torów kolejowych – sygnał z pociągu stojącego na stacji i płacz nauczycielek. Mąż ciotki pracował w hucie w Stalowej Woli, został aresztowany i wywieziony do ZSRR, gdzie pracował w lesie – jego powrót do domu w latach 50. podczas Wigilii. [+]
[00:50:38] Przyjazd na egzamin do Szkoły Oficerów Pożarnictwa, która w latach 60. była szkołą policealną. Potem placówkę przekształcono w Wyższą Oficerską Szkołę Pożarniczą i boh. w latach 70. ukończył zaocznie studia. Zmiana nazwy na „Szkoła Główna Służby Pożarniczej” po strajku w WOSP w 1981 r. Przebieg egzaminów wstępnych – sprawdziany kondycji fizycznej. Reakcja rodziców, gdy boh. dostał się do szkoły. Przypadek kolegi, którego zabrano z niej do wojska, ponieważ rodzice podpisali kartę powołania.
[00:57:24] Wykształcenie brata i siostry boh.
[00:58:19] Unitarka przez pierwsze trzy miesiące w szkole pożarniczej. W 1964 r. widać było ślady wojny w mieście – ruiny przy ul. Okopowej i Żelaznej. Wyjście do operetki – wizyta w barze w Śródmieściu. Boh. miał swoje ulubione miejsca w Warszawie – ceny w kawiarni, profity z nie palenia papierosów. Wrażenia z wyjścia do opery. Możliwość korzystania z basenu AWF, sparingi z drużyną piłkarską Marymontu.
[01:08:06] Przyjazdy do Warszawy podczas budowy Dworca Centralnego. W latach 60. podczas koncertu Rolling Stones boh. był w obstawie imprezy w Sali Kongresowej. Strażaków wykorzystywano podczas imprez sportowych – mecz lekkoatletyczny Polska-USA.
[01:10:55] Szkoła brała udział w defiladzie 1000-lecia w 1966 r. – ćwiczenia przed uroczystością i uczestnictwo w paradzie. [+]
[01:12:43] Niepokoje społeczne w maju 1967 – uczniów zakwaterowano w namiotach na terenie Huty Warszawa.
[01:14:45] Atmosfera w szkole, gdzie byli uczniowie z całej Polski, często ze wsi. Warunki bytowe. Pamięć o Powstaniu Warszawskim. Uczniowie pracowali przy rozbudowie szkoły przy ul. Słowackiego oraz budowie bazy treningowej w Kampinosie. Podczas pierwszego roku nauki boh. mieszkał w Osiedlu Przyjaźń na Jelonkach – zaopatrzenie w alkohol podczas unitarki, konsekwencje wyrzucania butelek za płot. Koncert Czerwonych Gitar.
[01:25:22] Boh. pisał pracę dyplomową o produkcji węży pożarniczych na przykładzie Bielskich Zakładów Lin i Pasów.
[01:28:58] Nastawienie uczniów do nauki. Zdarzali się chłopcy powtarzający klasę, ale ze szkoły nie rezygnowano – pewność zatrudnienia po ukończeniu nauki, braki oficerów pożarnictwa na prowincji. Do lat 50. pożarniczy kurs oficerski prowadzono w Bielsku-Białej.
[01:32:26] Braki sprzętowe w pożarnictwie, szczególnie widoczne podczas akcji ratunkowych po wypadkach komunikacyjnych – finansowa pomoc zakładów pracy, przeznaczona na zakup sprzętu. Problemy z zakupami za granicą. Konieczność przeszkolenia do obsługi sprzętu ratownictwa drogowego [+]
[01:39:25] Autorzy zdjęć wykonanych w początkowej fazie pożaru w rafinerii. Napięcie i adrenalina podczas akcji gaśniczej. Zdjęcie Tadeusza Patana przedstawiające zwłoki na murze, za którym rośnie trawa. [+]
[01:43:30] Sytuacja podczas wybuchu, zasięg strefy rażenia – oznakowanie zwłok. Świadomość skali zniszczeń i ilości ofiar. Wywożenie rannych. Lista ofiar. Gapie wokół płonącego zakładu, dezinformacja – żona przypuszczała, że boh. zginął. Nie zginął nikt z jego podkomendnych – rola szczęścia, ale też wyszkolenia, ćwiczeń na terenie rafinerii. Problemy podczas identyfikacji zwłok. [+]
[01:53:26] Ucieczka na chwilę przed wybuchem, boh. nie widział śmierci kolegów, ale widział żołnierza w szoku. Boh. uciekał w stronę bramy, z drugiej strony uciekano w stronę płotu – zachowanie ludzi pod wpływem adrenaliny. Podczas wybuchu w Fabryce Samochodów Małolitrażowych zginęły dwie osoby, ale kilkadziesiąt zostało rannych podczas ucieczki. [+]
[01:57:38] Ofiary wśród strażaków – informowanie rodzin. Na początku akcją dowodził mjr Tadeusz Baniak, komendant zakładowej straży pożarnej. Potem komendant powiatowy kpt. Zabłocki. Utworzenie sztabu operacyjnego – dowodzenie przejął komendant wojewódzki z Katowic płk. Komorowski. Zarzuty wobec niego po akcji. [+]
[02:03:00] Po pożarze opracowano analizę podjętych działań. Wykorzystanie sprzętu podczas akcji. Udział Ochotniczej Straży Pożarnej. Na odcinku boh. nie brakowało środków gaśniczych, ale było zbyt mało profesjonalnego sprzętu gaśniczego. [+]
[02:09:00] Reakcja żony boh. po pożarze. Niebezpieczeństwa zawodu strażaka. Żona nie namawiała boh. do zmiany profesji.
[02:12:07] Boh. nie spotkał się nigdy więcej z pożarem tej miary, choć brał udział w gaszeniu dużych pożarów, także w zakładach przemysłowych.
[02:13:05] Pożar i wybuch w Fabryce Samochodów Małolitrażowych – boh. miał stanowisko na dachu hali – wypadnięcie szyb na skutek eksplozji. Pożar ocieplenia dachu. Pożar lasu w okolicy Kuźni Raciborskiej. Poczucie bezsilności podczas akcji w Wilczym Jarze, po wypadku dwóch autobusów z górnikami – wyciąganie z jeziora ciał ofiar. [+]
[02:19:08] Trauma związana z uczestnictwem w tragicznych zdarzeniach – próby niesienia pomocy ofiarom wypadków drogowych. Brak opieki psychologicznej. Pod koniec pracy zawodowej boh. był w sanatorium i tam uczestniczył w zajęciach prowadzonych przez policjantki-psycholożki. Śmierć kobiety w zgniecionej Skodzie.
[02:24:34] Podpalenia lasów, pożary z wypalania traw. Pożar remontowanego Domu Tkacza.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.