Czesław Pierzchała (ur. 1940, Nowy Sącz) w dzieciństwie stracił ojca, który pomagał Żydom w getcie i został wysłany do obozu w Auschwitz. W latach 50. rozpoczął karierę sportową – najpierw jako bokser, w następnie piłkarz. Należał do najbardziej znanych piłkarzy „Sandecji” Nowy Sącz, gdzie uzyskał przydomek „Pele”, grał też m.in. w Górniku Jaworzno. W 1971 roku zakończył karierę zawodniczą, a rozpoczął działalność trenerską, jednocześnie pracując na kolei. Był współzałożycielem Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich, z którym organizował liczne uroczystości upamiętniające więźniów. Mieszka W Nowym Sączu.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1940 r. w Nowym Sączu.
[00:00:22] Matka pochodziła z wielodzietnej rodziny. Dziadek, Piotr Zieliński, miał przed wojną w Nowym Sączu dobrze prosperujący zakład szewski. Ojciec pochodził z Krakowa, po ślubie rodzina zamieszkała w Nowym Sączu.
[00:02:42] Ojciec prowadził piekarnię przy ul. Romanowskiego 1. Podczas okupacji po drugiej stronie ulicy było getto, ojciec przerzucał chleb przez ogrodzenie i został zadenuncjowany przez folksdojcza – aresztowanie ojca, pożegnanie z dziećmi. Matka szukała ojca na gestapo, ale Niemiec zepchnął ją ze schodów. Ojciec był w areszcie w Nowym Sączu, w Tarnowie, potem wywieziono go do Auschwitz.
[00:07:44] Sytuacja rodziny po aresztowaniu ojca. Boh. poszedł do szkoły w 1947 r. i był bardzo dobrym uczniem. Zainteresowanie sportem – pod okiem trenera Dobosza zaczął trenować boks. Po rozmowie z dyrektorem szkoły zamienił boks na piłkę nożną. Boh. zgłosił się ze swoją drużyną na turniej dzikich drużyn zorganizowany przez klub Sandecja. Po wojnie rodzina mieszkała przy ul. Wałowej.
[00:11:08] Podczas okupacji rodzina mieszkała niedaleko zamku, podczas nalotów matka schodziła z dziećmi do piwnicy. Podczas wybuchu na zamku w mieszkaniu wyleciały wszystkie szyby – przeprowadzka na ul. Wałową.
[00:13:08] Podczas turnieju dzikich drużyn boh. strzelił kilka bramek i doszedł ze swoją drużyną do finału – zaproszenie do gry w drużynie trampkarzy Sandecji.
[00:13:55] Po wojnie matka pracowała w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” (PZGS), wcześniej w kuchni obozu dla kobiet w Biegonicach – ciężka choroba matki. Sąsiedzi z Wałowej pomagali rodzinie, potem brat pracujący w piekarni pomagał sąsiadom. Rodzina była tak biedna, że boh. boso chodził do szkoły. Kolega Andrzej Semsz, prześladowany przez rówieśników poprosił o ochronę w zamian za kanapki.
[00:19:40] Siostra opiekowała się chorą matką. Kibicem Sandecji był Żyd Nusyn, właściciel przedsiębiorstwa taksówkowego, który pomagał boh. Nusyn zapewniał transport zawodników na mecze.
[00:22:05] Boh. ukończył zawodową szkołę kolejową, podczas nauki pracował w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego. Po ukończeniu szkoły w 1956 r. dostał nakaz pracy w zakładach zbrojeniowych w Łabędach – wysokie zarobki. Siostra została krawcową – opieka nad matką.
[00:24:55] W 1958 r. wrócił do Nowego Sącza, podjął naukę w technikum i grał w Sandecji. Przerwy w pracy na treningi. W 1960 r. dyrektor kopalni im. Komuny Paryskiej w Jaworznie ściągnął boh. do kopalni i Górnika Jaworzno – z ZUS zniknęły dokumenty z czasu pracy boh. w zbrojeniówce i kopalni. Walka sądowa o godną emeryturę. Po „odrobieniu” wojska w kopalni boh. wrócił do gry w Sandecji i pracował na stanowiskach kierowniczych.
[00:33:50] Boh. załatwił pracę siostrze w nowosądeckiej Spółdzielni „Pokój”, a ciężko chorej matce mieszkanie. Stan matki, której w krakowskim szpitalu porobiły się odleżyny – przyjęcie do szpitala w Nowym Sączu.
[00:38:46] Rozwój Sandecji w 1960 r. – w zespole trenera Nowaka byli m.in. Hływa, Królikowski, Śledź, Pawlik, Żabecki, Małek. Tłumy na trybunach podczas meczy. Sytuacja w klubie współcześnie. Wpływ Sandecji na życie boh.
[00:45:15] Popularność klubu i piłkarzy w czasach PRL. Pseudonim boh. „Pele” jest związany z wyczynami na boisku. Wynik biegu na 400 m, miłość boh. do piłki nożnej – boh. grał w piłkę i jednocześnie pracował.
[00:50:02] Po zakończeniu kariery piłkarskiej boh. był trenerem drużyny wojewódzkiej – zwolnienia z pracy na obozy treningowe i mecze. Drużyna zajęła drugie miejsce w Pucharze Michałowicza.
[00:51:15] Sekcje sportowe w Sandecji. Piłka nożna w czasach młodości boh. i obecnie – opinia na temat pieniędzy i piłki.
[00:53:30] Zachowanie dyrektora zakładu wobec boh. Rywalizacja między klubami w grupie, kontuzje podczas meczy. Szacunek kibiców. Piłka i pieniądze współcześnie i w czasach, gdy boh. był czołowym zawodnikiem Sandecji. Boh. prowadził klub w Grybowie, potem wprowadził Start Nowy Sącz z B klasy do III ligi.
[00:57:30] Impreza na zakończenie sezonu w 1960 r., niedługo potem zmarł Zbigniew Opoka, jeden z czołowych zawodników Sandecji, wcześniej piłkarz Cracovii – powody opuszczenia krakowskiego klubu. Czterej piłkarze, w tym Opoka i boh., mieli jednakowe ubrania i zadawali szyku w Nowym Sączu. Radość płynąca z gry, większość drużyny stanowili zawodnicy z okolic Nowego Sącza. Przyjaźń z Opoką.
[01:03:43] Nusyn Lustig był zagorzałym kibicem i sponsorem Sandecji, miał dwa stoliki zarezerwowane w Imperialu i tu zbierali się kibice. Rodzina Hływów przyjechała do Sącza z Ukrainy w początkach lat 50. Wyrzucenie Żydów z Nowego Sącza w latach 60., uczucie Ruty Reibscheid i bramkarza Michała Królikowskiego. Nusyn kupił drużynie francuskie blezery po wygranym meczu i wspomagał piłkarzy. Losy Nusyna – rewizja w mieszkaniu, aresztowanie, choroba i wyjazd do Izraela. [+]
[01:10:06] Michał Królikowski mieszkał razem z trenerem Nowakiem. Miłość Królikowskiego i Ruty Reibscheid. Nastawienie boh. do gry w piłkę – żal, że mecz się kończy.
[01:16:10] Nusyn ściągnął Zbigniewa Opokę, który zaczynał sportową karierę w nowosądeckim Świcie, z Krakowa do Sandecji. Rywalizacja nowosądeckich klubów. Zbigniew Opoka zmarł po zakończeniu sezonu w 1960 r.
[01:18:48] Wyjazdy Żydów w latach 60. – refleksje boh. Żydzi w Nowym Sączu przed wojną i po wojnie – represje komunistycznej władzy wobec Nusyna. Praca w PRL-u, wspomnienie matki.
[01:24:55] Stara Sandecja – oglądanie meczów przez kibiców bez biletów. Pozycja boh. w drużynie – wpuszczanie młodych zawodników. Praca trenera – awanse drużyny z Grybowa i Startu Nowy Sącz.
[01:30:21] Droga zawodowa – boh. grał w drużynie trampkarzy Sandecji, potem pracował w Łabędach i nie grał w piłkę. Na początku lat 60. grał w Górniku, w 1963 wrócił do Sandecji.
[01:35:04] W ostatnim meczu boh. zagrała stara i nowa Sandecja – wygrali starsi zawodnicy.
[01:36:18] Działalność społeczna – boh. dowiedział się, że powstało Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich. Na pierwszym zebraniu boh. został wybrany do zarządu, prezesem został Jerzy Bielecki, znany z ucieczki z Auschwitz z Cylą Cybulską. Akcje edukacyjne stowarzyszenia. Uroczystości w dniu 14 czerwca na pamiątkę pierwszego transportu więźniów z Tarnowa do Auschwitz. Pierwsi więźniowie budowali obóz. Ojciec boh. został zamordowany w obozie w 1942 r.
[01:41:17] Udana ucieczka Jerzego Bieleckiego i Cyli Cybulskiej z obozu w Auschwitz. Okoliczności odnalezienia się po kilkudziesięciu latach. Wspomnienie ojca i jego pracy w piekarni.
[01:47:06] Wspomnienie uroczystości w Auschwitz. Kontakty z historykiem Adamem Cyrą.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.