Lewandowski Czesław cz. 5
Czesław Lewandowski (ur. 1928, Wólka Garwarska), ps. „Bystry”, powstaniec warszawski i har-cerz Szarych Szeregów, więzień KL Stutthof o numerze 79152, pułkownik Ludowego Wojska Polskiego. Pochodzi z robotniczej rodziny, wychowywał się w północnych dzielnicach War-szawy (Bielany, Wawrzyszew, Marymont) – rodzina kilkakrotnie zmieniała miejsce zamieszka-nia ze względu na pracę ojca. Jego ojciec został zamordowany przez Niemców w maju 1940 r. za rzekomy sabotaż, niedługo potem rodzinę opuściła matka, więc Czesław Lewandowski jako najstarszy musiał zająć się młodszym rodzeństwem. Z trudem zdobywał pożywienie, wszyscy wówczas głodowali, aż Rada Główna Opiekuńcza zainteresowała się losem sierot i umieściła wszystkich w domach dziecka. Gdy Czesław Lewandowski po dwóch miesiącach uciekł z sie-rocińca, okazało się, że jego dom rodzinny zajęli już inni ludzie. Dawni koledzy z podwórka wciągnęli go do pracy w konspiracji, wstąpił do Szarych Szeregów, złożył przysięgę. Walczył w powstaniu warszawskim na Marymoncie i Żoliborzu, brał udział w nieudanym szturmie na Dworzec Gdański. Wzięty do niewoli przez Niemców, został wywieziony do KL Stutthof, jako jeden z niewielu przeżył „marsz śmierci”. Po wyzwoleniu przez Armię Czerwoną leczył się i dochodził do siebie w szpitalu w Lęborku. Wrócił do Warszawy, gdzie zajął pokój w częściowo zburzonej kamienicy na Żoliborzu. Odnalazł także matkę, która przebywała u rodziny niedale-ko Ciechanowa. Dawni znajomi z Szarych Szeregów zaproponowali mu udział w „akcji”, która okazała się napadem na bank. Czesław Lewandowski odmówił udziału, za co dostał podziem-ny wyrok śmierci. Jedynym ratunkiem było wstąpienie do Ludowego Wojska Polskiego – ukończył szkołę podchorążych we Wrocławiu, służył w Braniewie, potem w 1 Batalionie Ochrony Garnizonu Warszawa. Był wykładowcą taktyki na Kursie Oficerów Służb Technicz-nych, potem był zastępcą szefa wydziału szkoleń Wojsk Chemicznych MON. Ukończył Akade-mię Obrony Przeciwchemicznej w Moskwie. Był świadkiem wybuchu jądrowego na poligonie w Kazachstanie. Po powrocie do Polski służył w Warszawskim Okręgu Wojskowym, był wykła-dowcą w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Chemicznych w Krakowie oraz w Akademii Sztabu Generalnego w Rembertowie. W Ludowym Wojsku Polskim dosłużył się stopnia pułkownika. W Ludowym Wojsku Polskim dosłużył się stopnia pułkownika.
more...
less
[00:00:06] W listopadzie 1981 boh. został zwolniony z wojska ze względu na stan zdrowia i przeszedł w stan spoczynku. Zgodnie z sugestią lekarza kupił działkę – uprawa warzyw. Boh. zgłosił się do komitetu dzielnicowego Terenowej Organizacji Partyjnej PZPR i został zastępcą sekretarza, potem sekretarzem na Pradze Północ – struktura i zadania organizacji.
[00:07:14] Zażalenia na działalność władz. Samowola naczelnik dzielnicy, pani Ognik. Członkami komitetu byli w większości byli milicjanci i funkcjonariusze służb specjalnych, rywalizacja między nimi. Zmiany we władzach komitetu, reorganizacja TOP, wsparcie organizacji partyjnych z praskich zakładów pracy.
[00:13:20] Wpływ TOP na spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie „Społem” i inne organizacje. Stosunki z milicją i SB.
[00:15:30] Działalność w Spółdzielni Mieszkaniowej „Bródno” – prace w Radzie Nadzorczej. Spółdzielni podlegały cztery osiedla. Wyróżnienia za aktywność społeczną.
[00:20:05] Rozwój Solidarności na terenie Bródna – walka o wpływy w spółdzielni. Solidarność utworzyła swoje zarządy – dwoistość władzy. Walne zgromadzenie wybrało nowy zarząd, którego prezes działał do czasów współczesnych. Remonty i inwestycje – wysokie oceny bródnowskiej spółdzielni.
[00:24:55] Boh. działał w ZBOWiD – wybór do władz centralnych związku. Pomoc socjalna dla członków organizacji. Sytuacja w latach 80.
[00:29:30] Po wprowadzeniu stanu wojennego Komisarz Warszawy zwrócił się do boh. z prośbą o włączenie się w prace grupy operacyjnej – objęcie stanowiska szefa działu mieszkaniowego i administracyjnego miasta. Współpraca z komórkami dzielnicowymi, na których czele stali wojskowi – skargi na działalność poprzednich władz, szybka ścieżka ich załatwiania. Informacje o pustostanach – wiele z nich okazało się lokalami kontaktowymi milicji i SB. Udało się odzyskać kilkaset mieszkań będących w dyspozycji służb, pod warunkiem rozdysponowania wśród ich pracowników. [+]
[00:34:45] Wydawanie przepustek na poruszanie się po godzinie milicyjnej oraz pozwoleń na imprezy masowe. Przepustki dla księży chodzących do domów z sakramentem. Opinia na temat kościelnych procesji i księży-opozycjonistów. [+]
[00:37:55] Sytuacja w sektorze mieszkaniowym – naprawianie błędów władz administracyjnych. Podczas stanu wojennego załatwiono ponad 25 tys. spraw.
[00:39:30] Powstanie PRON, którego sekretarzem został Jaskiernia – opinia na jego temat. Wzmożenie działalności przez komitety partyjne po zakończeniu stanu wojennego – włączenie w zadania PRON. Boh. został wybrany przewodniczącym PRON na Pradze Północ. Zakres działań – nadzór nad władzami administracyjnymi i politycznymi, kłopoty z naczelnik dzielnicy, panią Ognik. Mieszkańcy Warszawy wskazywali miejsca straceń więźniów stalinowskich.
[00:48:30] Przy ulicy Ogińskiego boh. zamieszkał w 1973 r. – mieszkanie jako nagroda za pracę dydaktyczną w Akademii Sztabu Generalnego. Wykup mieszkania od spółdzielni.
[00:52:25] Upadek systemu – sytuacja w początkach lat 90. Boh. stanął na czele grupy, która chciała działać społecznie – utworzenie koła partyjnego nowo powstałej partii SdRP. Na jego czele stanął początkowo płk Drzewiecki, były milicjant. Współpraca z Tonderą, późniejszym naczelnikiem dzielnicy.
[00:56:27] W ZBOWiD boh. pełnił funkcję skarbnika Zarządu Głównego. Po rozpadzie powstało w kraju ponad sto organizacji kombatanckich. Boh. wstąpił do Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, który był spadkobiercą ZBOWiD.
[00:58:38] Pod koniec 1982 r. do boh. zwrócił się płk Nawrocki – propozycja pracy w komórce wojskowej w szpitalu bródnowskim, gdzie boh. zajął się przydziałami mobilizacyjnymi i zapasami – specyfika zadań. Dopuszczenie do spraw niejawnych – powołanie tajnej kancelarii. Prowadzenie wzorcowej placówki. Wysokość wojskowej emerytury i pensja żony, która była kierowniczką działu łączności w Cytadeli. Zmiany po śmierci płk Nawrockiego – nowa pracownica. Działalność Solidarności w szpitalu, rola dyrektora dr Sikorskiego. [+]
[01:09:48] Wzrost znaczenia szpitalnej „Solidarności” – konflikt z dyrektorem. Żądanie, by ujawnić zakres działalności i dokumentację działu kierowanego przez boh. Zainteresowanie zaplombowanymi pomieszczeniami, w których przechowywano materiały mobilizacyjne. Boh. dostał dwa granaty termiczne, którymi miał w razie potrzeby zniszczyć tajną dokumentację. Porządkowanie zasobów mobilizacyjnych po stanie wojennym. Przebudowa ujęcia wody dla szpitala. Zdobycie funduszy na remonty. [+]
[01:18:10] Gazy medyczne w szpitalu – ocena zapotrzebowania na chlor i tlen w sytuacjach nadzwyczajnych. Brak możliwości magazynowania gazów. Po katastrofie w Czernobylu w magazynach przechowywano zapasy jodu dla wszystkich warszawskich szpitali. Remanent paliwa dla agregatu prądotwórczego – brak 20 ton, które ukradli pracownicy. [+]
[01:22:12] Bezskuteczne starania dyrektora Sikorskiego o kredyty na remont szpitala. Odwołanie dyrektora, na którego miejsce przyszła krewna Marszałka Struzika – zmiany w szpitalu w 2004 r. Do działu boh. zatrudniono byłego milicjanta – trudności z wdrożeniem go w prace. Odejście ze szpitala w 2007 r. Boh. zajmował się prowadzeniem wykazu przydziałów mobilizacyjnych – specyfika pracy w szpitalu, w którym większość oddziałów należała do Akademii Medycznej. Zmiany stanu osobowego kadry na oddziałach. Nepotyzm w szpitalu.
[01:29:50] Relacje z dyrektorem szpitala dr Sikorskim, który pozwalał boh. na działalność społeczną w godzinach pracy. Boh. z ramienia PRON organizował spotkania wyborcze przed wyborami w 1989 r. – zwycięstwo Solidarności, zmiany ustrojowe. Kontakt z Wojciechem Jaruzelskim.
[01:33:55] Zmiany zasad dla emerytów wojskowych – obejście zakazu pracy. Unormowanie sytuacji za rządów SLD.
[01:35:40] Działalność na rzecz kombatantów – powołanie Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych jako odpowiedź na zwolnienia w wojsku. Boh. został wybrany do władz związku, który nie chciał się angażować w politykę. Po jakimś czasie do organizacji zgłosiło się wielu oficerów z byłego aparatu politycznego, którzy opanowali Zarząd Główny – upolitycznienie związku.
[01:41:12] Pomoc potrzebującym członkom związku – poszukiwanie środków z powodu braku dotacji, wyprzedaż części nieruchomości po ZBOWiD. Trudności ze sprzedażą budynku w Sandomierzu – zarzuty korupcyjne. Podział funduszy z transakcji. Awans boh. w strukturach związku. Rozszerzenie pojęcia „kombatant”. Obecnie do organizacji należy kilkanaście tysięcy osób.
[01:52:55] Powody odejścia boh. z Zarządu Głównego związku. Pomysły prezesa płk Strzeleckiego – powołanie fundacji, zakres jej działań: wydobywanie ropy i remont statków. Interwencja konserwatora zabytków w sprawie napisu na siedzibie organizacji.
[01:57:15] W pewnym momencie na Pradze działało 13 organizacji kombatanckich. Relacje między nimi. Powstanie Społecznej Rady Kombatanckiej przy Urzędzie Dzielnicowym na Pradze Północ. Przewodniczącym Rady został boh. – zasady działania.
[02:05:30] Najważniejszym zadaniem okazała się pomoc kombatantom w zakresie służby zdrowia – powołanie przychodni kombatanckiej przy Szpitalu Praskim i jej filii przy ul. Litewskiej.
[02:09:28] Organizacja przez Rady Kombatanckie uroczystości państwowych i kombatanckich – spotkania z młodzieżą. Boh. wymyślił „Sztafetę pokoleń” – pierwszą imprezę przygotowano w LO im. Piłsudskiego. Organizacja konkursów historycznych.
02: 14:08 Prośba do konserwatora zabytków o wpisanie na listę zabytków dawnej Centrali Telefonicznej na Pradze jako jedynego miejsca zdobytego i przez trzy dni utrzymanego przez powstańców. Upamiętnienie nazwą ulicy 20 Dywizji Piechoty, która broniła Warszawy w 1939 r. Ufundowanie wielu tablic pamiątkowych.
[02:16:30] Szwedzka firma farmaceutyczna finansowała przez trzy lata badania kombatantów. Awanse weteranów do stopni oficerskich. Organizowanie spotkań świątecznych dla kombatantów.
[02:21:18] Boh. w 2006 r. został wdowcem, potem ożenił się z p. Jadwigą. Zajęcia rehabilitacyjne dla kombatantów. Boh. współpracował z Muzeum w Stutthofie, obecne zajęcia, otrzymane odznaczenia.
more...
less