Stanisław Składanowski (ur. 1950, Książnik) – od 1964 roku mieszkaniec Gdańska, w latach 1968–1984 zatrudniony w Gdańskiej Stoczni Remontowej. Fotografuje od 1975 roku – dokumentował fotograficznie m.in. strajk w sierpniu 1980 w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, „karnawał Solidarności” oraz niezależne demonstracje w Gdańsku i Gdyni w pierwszych miesiącach stanu wojennego. Od maja do lipca 1982 był internowany w ośrodku odosobnienia w Strzebielinku. W latach 1984–1989 pracował w Energobloku Wybrzeże. Współpracował z Referatem Promocji Urzędu Miasta Gdańska w zakresie fotografii miasta. Uczestnik i laureat wielu wystaw i konkursów w kraju i za granicą, członek honorowy Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego, prezes Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Fotografików. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008) oraz Krzyżem Wolności i Solidarności (2015).
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1950 r. w Książniku.
[00:00:23] Po ukończeniu podstawówki boh. wyjechał do Gdańska, gdzie uczył się w szkole zawodowej i odbywał praktyki w Stoczni Gdańskiej. Po skończeniu szkoły pracował jako monter rurociągów okrętowych, potem przeniósł się do Gdańskiej Stoczni Remontowej.
[00:02:19] Boh. chciał służyć w Marynarce Wojennej w Ustce i dostał skierowanie do szkoły podoficerskiej – wyjazd do rodziców. Przyjazd milicjanta, który zabrał kartę powołania i kazał mu wrócić do pracy – powody zamknięcia boh. drogi do Marynarki. Pół roku później boh. został skierowany do jednostki w Braniewie i trafił do kompanii saperów – szkolenie w bazie nurków.
[00:08:20] Boh. poszedł do wojska wiosną 1970 r. W grudniu żołnierze nie wiedzieli, co się dzieje na Wybrzeżu. Alarm bojowy w pułku – wyjazd z jednostki. W lesie za Braniewem rozpakowano skrzynki z ostrą amunicją i rozdano ją żołnierzom. Informacja, że w Gdańsku wylądował wrogi desant. Wjazd SKOT-ów do miasta, swąd spalenizny. Kompania została skierowana do obstawy studia TV – odwiedziny u kuzyna. Przyjazdy partyjnych bonzów na nagrania do telewizji – przemówienie Kociołka. Fotografia karabinu maszynowego jako dowód, że strzelano do stoczniowców. [+]
[00:16:55] Spotkanie z milicjantem, który opowiadał o zdarzeniach, w których brał udział. Zdanie boh. i jego kolegów na temat użycia broni. Powody wycofania wojska.
[00:21:42] Okoliczności wypadku na poligonie w Drawsku Pomorskim, w którym boh. stracił prawą dłoń – pomoc kolegów i lekarza z karetki. Reakcja ludzi w szpitalu w Szczecinku na jego widok. Po operacji boh. myślał, że ma dłoń – reakcje fantomowe. Podczas wypadku został lekko zraniony jeden z kolegów.
[00:35:45] Do końca służby wojskowej boh. przebywał w szpitalach w Szczecinku i Braniewie. Po wyjściu do cywila wrócił do pracy w Stoczni Remontowej i trafił do wydziału „Matysiaków”. Pracował w narzędziowni, potem w obsłudze mostu pontonowego. Jeden z kolegów zauważył dopiero po roku, że boh. nie ma dłoni. [00:42:13] Boh. miał protezę – jej funkcjonowanie i pożegnanie z nią.
[00:45:23] Boh. rysował i malował, po wypadku zainteresował się fotografią. Zdolności plastyczne przydały mu się w wojsku. Za odszkodowanie kupił aparat Practica. W latach 1984-89 boh. pracował w Energobloku Wybrzeże jako fotograf. Potem założył z kolegami firmę poligraficzną.
[00:49:40] Boh. pracując w Energobloku jeździł do Żarnowca i fotografował budowę elektrowni. Starania o przyjęcie do ZPAF – wyjazd na egzamin ze zdjęciami z Sierpnia 1980 oraz z Żarnowca. Od 2006 r. jest prezesem Okręgu Gdańskiego ZPAF.
[00:55:10] Aspiracje zawodowe i realizacja marzeń – albumy wydawane przez wydawnictwo Bosz, podstęp szefa wydawnictwa Bogdana Szymanika. Podczas strajku w stoczni boh. zrobił ponad 1200 zdjęć – wystawa o Sierpniu na terenie stoczni i album, digitalizacja „sierpniowego” archiwum.
[01:05:12] Dokumentowanie sierpniowego strajku – współpraca z Europejskim Centrum Solidarności.
[01:07:20] Budowa Pomnika Poległych Stoczniowców. Boh. dokumentował życie społeczne do 1989 r. Po Sierpniu 1980 sprzedawał odbitki swoich zdjęć. Fotografował wizyty papieskie. Ikoniczne zdjęcia zrobione przez boh. – dar dla Wałęsy.
[01:12:35] Zdjęcia podczas wizyt papieża Jana Pawła II – stan negatywu wielokrotnie reprodukowanego ujęcia. Fotografie w zbiorach ECS.
[01:15:53] Boh. robił zdjęcia w czasie stanu wojennego. 13 grudnia 1981 fotografował funkcjonariuszy ZOMO na ulicy. Gdy wracał do domu, został zatrzymany i zabrano mu filmy. Boh. poszedł do pracy na nocną zmianę – wiadomość o wprowadzeniu stanu wojennego. Fotografowanie niezależnej manifestacji – zagrożenie ze strony manifestantów, atak ZOMO – boh. został zraniony w nogę. [+]
[01:21:48] Początek strajku w stoczni – nastawienie robotników do boh., który ich fotografował – jego tłumaczenia. W stoczni pojawiali się zagraniczni fotoreporterzy, którzy przyjechali na festiwal w Sopocie – publikacje w zachodnich mediach. [+]
[01:25:05] Boh. jako dziecko pasjonował się historią bitew morskich i marzył o wizycie na pokładzie pancernika. Podczas pobytu u brata w USA boh. zwiedził okręt-muzeum.
[01:31:45] Życie osobiste boh., który obecnie uczy w szkole fotografii. Druga żona specjalizowała się w klasycznych technikach fotografii – wystawa na Zamku w Malborku. Boh. przygotowuje album o malborskim Zamku – prace w jury konkursu. Dokumentacja Zamku i obiektów muzealnych.
[01:44:57] Dla wydawnictwa Bosz fotografował latarnie morskie polskiego Wybrzeża – wystawa plenerowa w Oliwie i Rostocku.
[01:49:44] Wystawa „Magiczny Gdańsk” powstała przy współpracy z Urzędem Miasta – prezentacja za granicą.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
[01:54:01] Rodzice: Kazimiera i Julian, przejechali do Książnika na Ziemiach Odzyskanych z Mazowsza. Boh. miał siedmiu braci – praca w gospodarstwie. Charakter ojca i matki, metody wychowawcze.
[02:03:15] Reakcja rodziców, gdy boh. szedł do wojska. Szpital powiadomił rodziców o wypadku – ich przyjazd i spotkanie z rannym synem. [+]
[02:07:50] Wstyd z powodu utraty dłoni. Rozważania na temat więzi rodziców i dzieci.
[02:09:23] Boh. woził dzieci na wakacje do dziadków, sam swoich dziadków nie poznał. W Książniku młodzi ludzie umierali na gruźlicę.
[02:11:56] Reakcja po utracie dłoni. Boh. będąc w wojsku miał dziewczynę – próba wrobienia go w ojcostwo.
[02:19:35] Po wyjściu z wojska boh. wrócił do pracy. Po kilku latach w Gdańsku zamieszkali dwaj bracia. Trudności mieszkaniowe w pierwszych latach pobytu w Gdańsku. Boh. pracował dorywczo w porcie i browarze. Powody, dla których rodzice wrócili z Książnika na Mazowsze.
[02:25:00] Rodzice mieli w Książniku kilkunastohektarowe gospodarstwo, w Olszewie koło Kosowa Lackiego mieli mniej ziemi.
[02:27:50] Bracia wyjeżdżali do szkół, jeden został na gospodarstwie. Wrażenia po przyjeździe do Gdańska – ruiny miasta. Przywiązanie do Gdańska.
[02:31:00] Współpracując z wydawnictwem Bosz boh. fotografował muzea i zabytki do albumu „1000 muzeów w Polsce”.
[02:33:33] Teściowa starszego brata miała obywatelstwo amerykańskie i wyjechała do USA, potem ściągnęła córkę i zięcia, który na drugi dzień po przyjeździe poszedł do pracy – jego życie zawodowe. Dwaj starsi bracia również wyjechali do USA.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.