Ostrowska-Kin Jadwiga
Janina Ostrowska-Kin (ur. 1926, Warszawa), córka zawodowego żołnierza Wojska Polskiego Jana Ostrowskiego. Do 1935 roku mieszkała w Warszawie, następnie na Kresach Wschodnich, gdzie zastał ją wybuch II wojny światowej. W 1942 roku przeniosła się z bratem i macochą do Warszawy. Walczyła w Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszka Armii Krajowej na Starym Mieście w 101. kompanii Batalionu „Bończa”. Wyszła z Warszawy z ludnością cywilną. Po wojnie zamieszkała w Szczecinie, gdzie do emerytury pracowała jako księgowa.
mehr...
weniger
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1926 r. w Warszawie.
[00:00:26] Przedstawienie rodziców: Józefy i Jana Ostrowskich. Ojciec brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w 1924 r. rodzice wzięli ślub i rodzina zamieszkała w okolicach Placu Zbawiciela. Ojciec pracował jako sprzedawca samochodów w salonie mieszczącym się w Hotelu Europejskim [salon Fiata]. Boh. chodziła w pierwszej klasie do prywatnej szkoły, potem do szkoły przy ul. Kazimierzowskiej. W latach 30. ojciec stracił pracę – przeprowadzka ze Śródmieścia na Mokotów.
[00:04:20] W maju 1935 r. zmarła matka boh. – zbieg żałoby po jej śmierci z narodową żałobą po śmierci Marszałka. [+]
[00:06:30] W rodzinie nie rozmawiało się o powodach śmierci matki. Ojciec miał polskiego Fiata – koszty utrzymania samochodu w latach kryzysu. We wrześniu 1935 r. ojciec powtórnie się ożenił. Wyjazd rodziny na Kresy, gdzie ojciec dostał pracę w Sarnach.
[00:12:55] Charakter pracy ojca, zmiany miejsca zamieszkania. Gdy wybuchła wojna, rodzina mieszkała w Mokwinie, blisko granicy z ZSRR, gdzie Polacy budowali bunkry.
[00:14:08] 1 września 1939 – wyjazd ojca z przedsiębiorstwem ewakuowanym do Rumunii. Sytuacja rodziny (dwójki dzieci i macochy) po wyjeździe ojca i wkroczeniu Armii Czerwonej. Wiadomości o deportacjach. Macocha była zatrudniona w nadleśnictwie jako sprzątaczka i dzieci pomagały jej w pracy. Po zajęciu Kresów przez Niemców rodzinie udało się we wrześniu 1942 r. wrócić do Warszawy, gdzie macocha zostawiła dzieci krewnym męża. [+]
[00:21:30] Odczucie zagubienia po przyjeździe do Warszawy. Na ulicy Wareckiej boh. uniknęła łapanki. [+]
[00:26:25] Podczas Powstania Warszawskiego na placu przy ul. Jasnej i Zgoda przyjmowano zrzuty pomocy dla powstańców. Przed powstaniem na placu spotykali się cinkciarze. Widok z balkonu na płonące getto – boh. bała się wychodzić z domu. Brak możliwości podjęcia nauki na tajnych kompletach – boh. pracowała w przychodni doktora Czarneckiego, którą po wybuchu powstania przekształcono w punkt sanitarny.
[00:33:12] Przedsiębiorstwo, w którym pracował ojciec, wynajmowało mieszkania dla pracowników w domach Ukraińców (w Mokwinie) i Żydów (w Kostopolu). Boh. miała koleżanki Żydówki i Ukrainki. Żydzi trudnili się handlem, byli lekarzami i adwokatami, Ukraińcy byli rolnikami. Inne narodowości na Kresach. [+]
[00:37:43] Boh., mimo namawiania przez ciotkę, nie chciała oglądać ofiar publicznej egzekucji w Warszawie. Wszyscy kuzyni należeli do konspiracji. Reakcja na wiadomość o śmierci gen. Sikorskiego. Mąż ciotki zaginął podczas kampanii wrześniowej – boh. nie poszła na spotkanie z księdzem, który uciekł z Katynia.
[00:44:05] Niemiecki terror podczas okupacji. W mieszkaniu ciotki ukrywał się syn znajomych z okolic Skierniewic, który działał w AK i po wpadce i zastrzeleniu brata uciekł do Warszawy. Jego siostra była świadkiem śmierci brata, załamała się psychicznie i trafiła do szpitala psychiatrycznego w Tworkach – tu odwiedzała ją boh. [+]
[00:51:20] Nastroje przed wybuchem powstania – przejazd Niemców przez Most Poniatowskiego. U doktorostwa Czarneckich mieszkała studentka medycyny na tajnych kompletach, która przygotowywała lecznicę do pełnienia funkcji punktu sanitarnego. Wybuch Powstania Warszawskiego. [+]
[00:55:50] Boh. była podczas powstania w Śródmieściu – grzebanie zwłok na początku powstania i podczas kolejnych dni. Msze. Przychodzenie kobiet i dzieci z Woli i ich opowieści. Nastrój w piwnicach, w których ukrywali się mieszkańcy. Boh. była sanitariuszką w punkcie prowadzonym przez doktora Czarneckiego, dopóki ten nie zachorował na czerwonkę. Pomagała też w powstańczym szpitalu przy ul. Boduena, który mieścił się w kawiarni Wieczorkiewicza – dostawa spirytusu z niemieckiego kasyna. [+]
[01:03:27] Boh. opiekowała się rannym chłopakiem, któremu polewała bandaże spirytusem. Przynosiła powstańcom butelki z koktajlem Mołotowa. [+]
[01:08:30] Jedzenie podczas powstania – gotowano jęczmień zdobyty w zakładzie Haberbuscha, jedzono psy i koty. Boh. nie miała styczności z powstańcami z Gwardii Ludowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Powstańcy na Czerniakowie zetknęli się z berlingowcami.
[01:14:03] Boh. nie była podczas powstania na żadnym koncercie, w kinie Palladium przy ul. Złotej (podczas okupacji niemieckie kino Helgoland) działało powstańcze kino.
[01:16:20] Umundurowanie powstańców, boh. miała biały fartuch, który szybko stracił kolor – brak wody i prądu. Wiadomości z Woli przynoszone przez kobiety, którym udało się uciec z dzielnicy. W latach 70. boh. opiekowała się siostrą, która po powstaniu trafiła do niewoli i pracując w ciężkich warunkach nabawiła się gruźlicy – reakcja boh. podczas wizyty z siostrą w szpitalu przy ul. Płockiej.
[01:24:55] Nastroje podczas ostatnich dni powstania. Przymusowe opuszczenie miasta 6 października. Brat wyszedł z powstańcami, a boh. z ludnością cywilną.
[01:29:35] Wychodząc z Warszawy ciotka zabrała z domu trochę rzeczy – przejście kolumny mieszkańców miasta. Boh. zgubiła w tłumie ciotkę – strach przed Niemcami. Ciotka przez obóz w Pruszkowie trafiła do Krakowa, stamtąd, dzięki pomocy kolejarza, przyjechała do znajomych w okolice Skierniewic. Boh. uciekła z kolumny i wyjechała z miasta dzięki pomocy artystów jadących na występ do Radomia. W Zalesiu zgłosiła się do PCK – spotkanie ze znajomym ojca, którego córkę wywieziono na roboty do Niemiec. [+]
[01:43:51] Boh. zatrzymała się w Żabieńcu, gdzie inżynier z Mokotowa odnalazł żonę – powody przeniesienia się do majątku koło Żyrardowa. Boh. pojechała do Skierniewic na platformie z kamieniami, którą przyczepiano przed lokomotywą – spotkanie z ciotką u znajomych. Wejście Armii Czerwonej – gotowanie zupy dla sowieckich żołnierzy.
[01:51:10] Po wyzwoleniu Warszawy boh. i ciotka poszły pieszo do miasta licząc na zamieszkanie w domu, który nie był zniszczony podczas powstania – gruzy Śródmieścia. Przejście przez zamarzniętą Wisłę na ul. Grenadierów, gdzie mieszkała rodzina. Powód wysłania boh. do Łodzi – trudności z przejechaniem Wisły – pomoc czerwonoarmisty. [+]
[01:56:54] Boh. przyjechała do Szczecina w październiku 1946 r. Ojciec był w niemieckiej niewoli niedaleko Szczecina, do której trafił z Francji. W Szczecinie mieszkało wielu członków rodziny boh., która została w mieście, ponieważ wyszła za mąż. Boh. pracowała jako księgowa.
[01:58:22] Szczecin w latach powojennych – pierwsza wizyta w mieście wiosną 1946 r. Boh. miała pracę w Warszawie, ale zdecydowała się na wyjazd do Szczecina. Boh. wezwano na UB – pytania o działalność w powstaniu. Boh. chciała współcześnie wejść do budynku, ale nie wpuszczono jej.
mehr...
weniger