Janina Ostrowska-Kin (ur. 1926, Warszawa), córka zawodowego żołnierza Wojska Polskiego Jana Ostrowskiego. Do 1935 roku mieszkała w Warszawie, następnie na Kresach Wschodnich, gdzie zastał ją wybuch II wojny światowej. W 1942 roku przeniosła się z bratem i macochą do Warszawy. Walczyła w Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszka Armii Krajowej na Starym Mieście w 101. kompanii Batalionu „Bończa”. Wyszła z Warszawy z ludnością cywilną. Po wojnie zamieszkała w Szczecinie, gdzie do emerytury pracowała jako księgowa.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1926 r. w Warszawie.
[00:00:26] Przedstawienie rodziców: Józefy i Jana Ostrowskich. Ojciec brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w 1924 r. rodzice wzięli ślub i rodzina zamieszkała w okolicach Placu Zbawiciela. Ojciec pracował jako sprzedawca samochodów w salonie mieszczącym się w Hotelu Europejskim [salon Fiata]. Boh. chodziła w pierwszej klasie do prywatnej szkoły, potem do szkoły przy ul. Kazimierzowskiej. W latach 30. ojciec stracił pracę – przeprowadzka ze Śródmieścia na Mokotów.
[00:04:20] W maju 1935 r. zmarła matka boh. – zbieg żałoby po jej śmierci z narodową żałobą po śmierci Marszałka. [+]
[00:06:30] W rodzinie nie rozmawiało się o powodach śmierci matki. Ojciec miał polskiego Fiata – koszty utrzymania samochodu w latach kryzysu. We wrześniu 1935 r. ojciec powtórnie się ożenił. Wyjazd rodziny na Kresy, gdzie ojciec dostał pracę w Sarnach.
[00:12:55] Charakter pracy ojca, zmiany miejsca zamieszkania. Gdy wybuchła wojna, rodzina mieszkała w Mokwinie, blisko granicy z ZSRR, gdzie Polacy budowali bunkry.
[00:14:08] 1 września 1939 – wyjazd ojca z przedsiębiorstwem ewakuowanym do Rumunii. Sytuacja rodziny (dwójki dzieci i macochy) po wyjeździe ojca i wkroczeniu Armii Czerwonej. Wiadomości o deportacjach. Macocha była zatrudniona w nadleśnictwie jako sprzątaczka i dzieci pomagały jej w pracy. Po zajęciu Kresów przez Niemców rodzinie udało się we wrześniu 1942 r. wrócić do Warszawy, gdzie macocha zostawiła dzieci krewnym męża. [+]
[00:21:30] Odczucie zagubienia po przyjeździe do Warszawy. Na ulicy Wareckiej boh. uniknęła łapanki. [+]
[00:26:25] Podczas Powstania Warszawskiego na placu przy ul. Jasnej i Zgoda przyjmowano zrzuty pomocy dla powstańców. Przed powstaniem na placu spotykali się cinkciarze. Widok z balkonu na płonące getto – boh. bała się wychodzić z domu. Brak możliwości podjęcia nauki na tajnych kompletach – boh. pracowała w przychodni doktora Czarneckiego, którą po wybuchu powstania przekształcono w punkt sanitarny.
[00:33:12] Przedsiębiorstwo, w którym pracował ojciec, wynajmowało mieszkania dla pracowników w domach Ukraińców (w Mokwinie) i Żydów (w Kostopolu). Boh. miała koleżanki Żydówki i Ukrainki. Żydzi trudnili się handlem, byli lekarzami i adwokatami, Ukraińcy byli rolnikami. Inne narodowości na Kresach. [+]
[00:37:43] Boh., mimo namawiania przez ciotkę, nie chciała oglądać ofiar publicznej egzekucji w Warszawie. Wszyscy kuzyni należeli do konspiracji. Reakcja na wiadomość o śmierci gen. Sikorskiego. Mąż ciotki zaginął podczas kampanii wrześniowej – boh. nie poszła na spotkanie z księdzem, który uciekł z Katynia.
[00:44:05] Niemiecki terror podczas okupacji. W mieszkaniu ciotki ukrywał się syn znajomych z okolic Skierniewic, który działał w AK i po wpadce i zastrzeleniu brata uciekł do Warszawy. Jego siostra była świadkiem śmierci brata, załamała się psychicznie i trafiła do szpitala psychiatrycznego w Tworkach – tu odwiedzała ją boh. [+]
[00:51:20] Nastroje przed wybuchem powstania – przejazd Niemców przez Most Poniatowskiego. U doktorostwa Czarneckich mieszkała studentka medycyny na tajnych kompletach, która przygotowywała lecznicę do pełnienia funkcji punktu sanitarnego. Wybuch Powstania Warszawskiego. [+]
[00:55:50] Boh. była podczas powstania w Śródmieściu – grzebanie zwłok na początku powstania i podczas kolejnych dni. Msze. Przychodzenie kobiet i dzieci z Woli i ich opowieści. Nastrój w piwnicach, w których ukrywali się mieszkańcy. Boh. była sanitariuszką w punkcie prowadzonym przez doktora Czarneckiego, dopóki ten nie zachorował na czerwonkę. Pomagała też w powstańczym szpitalu przy ul. Boduena, który mieścił się w kawiarni Wieczorkiewicza – dostawa spirytusu z niemieckiego kasyna. [+]
[01:03:27] Boh. opiekowała się rannym chłopakiem, któremu polewała bandaże spirytusem. Przynosiła powstańcom butelki z koktajlem Mołotowa. [+]
[01:08:30] Jedzenie podczas powstania – gotowano jęczmień zdobyty w zakładzie Haberbuscha, jedzono psy i koty. Boh. nie miała styczności z powstańcami z Gwardii Ludowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Powstańcy na Czerniakowie zetknęli się z berlingowcami.
[01:14:03] Boh. nie była podczas powstania na żadnym koncercie, w kinie Palladium przy ul. Złotej (podczas okupacji niemieckie kino Helgoland) działało powstańcze kino.
[01:16:20] Umundurowanie powstańców, boh. miała biały fartuch, który szybko stracił kolor – brak wody i prądu. Wiadomości z Woli przynoszone przez kobiety, którym udało się uciec z dzielnicy. W latach 70. boh. opiekowała się siostrą, która po powstaniu trafiła do niewoli i pracując w ciężkich warunkach nabawiła się gruźlicy – reakcja boh. podczas wizyty z siostrą w szpitalu przy ul. Płockiej.
[01:24:55] Nastroje podczas ostatnich dni powstania. Przymusowe opuszczenie miasta 6 października. Brat wyszedł z powstańcami, a boh. z ludnością cywilną.
[01:29:35] Wychodząc z Warszawy ciotka zabrała z domu trochę rzeczy – przejście kolumny mieszkańców miasta. Boh. zgubiła w tłumie ciotkę – strach przed Niemcami. Ciotka przez obóz w Pruszkowie trafiła do Krakowa, stamtąd, dzięki pomocy kolejarza, przyjechała do znajomych w okolice Skierniewic. Boh. uciekła z kolumny i wyjechała z miasta dzięki pomocy artystów jadących na występ do Radomia. W Zalesiu zgłosiła się do PCK – spotkanie ze znajomym ojca, którego córkę wywieziono na roboty do Niemiec. [+]
[01:43:51] Boh. zatrzymała się w Żabieńcu, gdzie inżynier z Mokotowa odnalazł żonę – powody przeniesienia się do majątku koło Żyrardowa. Boh. pojechała do Skierniewic na platformie z kamieniami, którą przyczepiano przed lokomotywą – spotkanie z ciotką u znajomych. Wejście Armii Czerwonej – gotowanie zupy dla sowieckich żołnierzy.
[01:51:10] Po wyzwoleniu Warszawy boh. i ciotka poszły pieszo do miasta licząc na zamieszkanie w domu, który nie był zniszczony podczas powstania – gruzy Śródmieścia. Przejście przez zamarzniętą Wisłę na ul. Grenadierów, gdzie mieszkała rodzina. Powód wysłania boh. do Łodzi – trudności z przejechaniem Wisły – pomoc czerwonoarmisty. [+]
[01:56:54] Boh. przyjechała do Szczecina w październiku 1946 r. Ojciec był w niemieckiej niewoli niedaleko Szczecina, do której trafił z Francji. W Szczecinie mieszkało wielu członków rodziny boh., która została w mieście, ponieważ wyszła za mąż. Boh. pracowała jako księgowa.
[01:58:22] Szczecin w latach powojennych – pierwsza wizyta w mieście wiosną 1946 r. Boh. miała pracę w Warszawie, ale zdecydowała się na wyjazd do Szczecina. Boh. wezwano na UB – pytania o działalność w powstaniu. Boh. chciała współcześnie wejść do budynku, ale nie wpuszczono jej.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.