Bolesław Kryń (ur. 1933, Podsośnin) pochodzi z biednej rodziny chłopskiej. Podczas pacyfikacji Zamojszczyzny w lipcu 1943 roku został wraz z rodziną aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Rozdzielono go z ojcem, który trafił do innej części obozu, a on sam z matką i rodzeństwem przebywał przez 3 miesiące w obozowym baraku. Potem rodzina Kryniów stanęła przed komisją kwalifikującą do pracy przymusowej na terenach III Rzeszy, jednak z uwagi na zły stan zdrowia zostali zwolnieni. Do wyzwolenia przebywali pod opieką medyczną Polskiego Czerwonego Krzyża, a w 1945 roku osiedlili się na Ziemiach Odzyskanych – w Chwalimiu k. Szczecinka, a następnie w Koszalinie. W latach 50. Bolesław Kryń odbył zasadniczą służbę wojskową, a w 1956 roku rozpoczął pracę w służbie penitencjarnej. Odszedł na emeryturę w stopniu majora Służby Więziennej. Obecnie jest prezesem koszalińskiego oddziału Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych.
mehr...
weniger
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w Podsośninie.
[00:00:18] 13 września 1939 r. Niemcy spalili wieś – wyprowadzanie zwierząt z płonących budynków. Wiele osób z okolicy wywieziono podczas okupacji na przymusowe roboty – ucieczki mieszkańców do lasu. Pacyfikację wsi Szarajówka w 1943 r. przeżył tylko Józef Wardoch, który opowiadał o spaleniu mieszkańców wsi w stodole.
[00:03:40] Niemieckie akcje skierowane przeciwko partyzantom w Puszczy Solskiej w 1943 r. – wysiedlanie mieszkańców okolicznych wsi. Sąsiadka uciekła do lasu z grupą osób – rozstrzelanie złapanych ludzi przez Niemców – egzekucję przeżyła jedynie czteroletnia Stefania Postrzech.
[00:06:53] Wysiedlenie z Podsośniny – rodzina boh. została dołączona do kolumny mieszkańców – odgłosy z opustoszałej wsi. Ludzi załadowano do ciężarówek i zawieziono do obozu w Zwierzyńcu, gdzie mężczyzn zabrano na przesłuchanie, a kobiety i dzieci umieszczono w baraku – warunki pobytu. Stan ojca po powrocie z przesłuchania. Przejazd pociągiem towarowym do Lublina – boh. widział pociągi z rannymi Niemcami przewożonymi z frontu wschodniego. Przejście kolumny więźniów na Majdanek – chleb rzucany z okna domu. [+]
[00:13:06] W obozie oddzielono mężczyzn od kobiet i dzieci – odebranie rzeczy osobistych, pieniędzy i biżuterii oraz odzieży. Po kąpieli w łaźni więźniom wydano odzież po Żydach. Boh. z rodziną znalazł się w baraku, w którym mieszkały Rosjanki – historia matki, która trafiła do obozu z łapanki, zostawiając w domu niemowlę. [+]
[00:18:51] Spotkanie z ojcem – rodzina stanęła przed komisją, która kierowała ludzi do pracy. Najstarsza siostra miała 14 lat, a ojcu połamano w Zwierzyńcu palce, więc rodzina nie została zakwalifikowana do pracy, tylko przeznaczona na śmierć głodową. Pobyt w przeludnionym baraku – ataki pluskiew i innych insektów. Boh. czasem wydostawał się z baraku i przynosił jedzenie ze śmietnika. [+]
[00:21:40] Wyżywienie w obozie, obozowy chleb z trocinami, zupa z chwastów. Warunki w baraku, obowiązkowy udział w apelach, usuwanie z baraku ciał zmarłych – wywożenie zwłok do krematorium – rozcinanie żołądków w poszukiwaniu biżuterii, wyrywanie złotych zębów. [+]
[00:26:10] Przywożenie mieszkańców wsi Zamojszczyzny do obozu – jego organizacja – podział na zdolnych i niezdolnych do pracy. Wysoka umieralność z głodu wśród więźniów nienadających się do pracy – zwolnienie rodziny dzięki staraniom Czerwonego Krzyża. Grupa została przewieziona do kościoła, gdzie odłączono chorych na tyfus. Wyjazd do Kaniwoli – powody, dla których byli więźniowie nie mogli wrócić do swoich domów.
[00:29:11] Po wyzwoleniu w 1944 r. ujawnili się bracia, którzy byli w partyzantce w Puszczy Solskiej. Najstarszy brat, Maciej, został wcielony do wojska i zginął podczas forsowania Odry – upamiętnienie poległych żołnierzy na cmentarzu wojskowym w Siekierkach. Losy brata Lucjana, który był razem z Maciejem w Batalionach Chłopskich. Powody wyjazdu na Ziemie Odzyskane.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
[00:31:47] Data urodzenia boh., przedstawienie rodziców: Magdaleny i Jana. Przed wojną rodzice mieli 4 morgi ziemi i siedmioro dzieci – wszystkie chodziły na służbę – boh. pasł krowy u sąsiada. Ojciec pracował u zamożniejszych gospodarzy.
[00:33:58] Przyjazd w koszalińskie we wrześniu 1945 r. – wysiedlenie Niemców w 1946 r. - różnice między wysiedleniami z Zamojszczyzny i Ziem Odzyskanych. Ojciec dostał 9 hektarów ziemi i gospodarstwo, w którym pracował do emerytury. Przyznanie ojcu odznaczenia na wniosek ZBOWiD-u w Biłgoraju. Działalność społeczna boh.
[00:37:01] Żydowski handel obnośny przed wojną. Podczas drogi do Zwierzyńca mijano transporty z Żydami wywożonymi na platformach do obozu w Bełżcu. Boh. przed wojną nie chodził do szkoły, czytać i pisać nauczył się po wojnie.
[00:39:55] Najmłodsza siostra matki mieszkała na Wołyniu, w 1943 r. została zamordowana wraz z całą rodziną. Po przyjeździe na Ziemie Odzyskane boh. miał dwóch kolegów Niemców, od 1947 r. kolegów Ukraińców. Struktura narodowościowa na Ziemiach Odzyskanych. Spotkania boh. z młodzieżą – opowieści o obozie koncentracyjnym.
[00:45:23] Informacje o wydarzeniach na Wołyniu przekazał Ukrainiec, który został przesiedlony w Koszalińskie. Dwaj bracia byli podczas okupacji w partyzantce – Niemcy wywozili mieszkańców wsi, by nie pomagali partyzantom.
[00:48:58] Boh. był na uroczystościach z okazji 30-lecia wyzwolenia obozu na Majdanku – spotkanie z byłym więźniem, który potwierdził wiele obozowych obserwacji boh. Losy Stefci Postrzech, która przeżyła egzekucję – partyzanci pochowali ciała rozstrzelanych osób na cmentarzu w Łukowej.
[00:50:24] W obozie przejściowym w Zwierzyńcu dawano zupę tylko tym, którzy mieli jakieś naczynia, położenie obozu, katowanie podczas przesłuchań.
[00:52:00] W Majdanku zabrano więźniom odzież i wydano ubrania po Żydach, ojciec dostał obozowy pasiak. Powody, dla których Niemcy nie wchodzili do baraku. Brak możliwości leczenia – wynoszenie zwłok z baraku. Gwałcenie i zabijanie więźniarek przez niemieckich strażników.
[00:58:38] Boh. spotkał w obozie Rosjanki. Cała rodzina boh. przeżyła trzymiesięczny pobyt na Majdanku – uwolnienie dzięki staraniom Czerwonego Krzyża. Smak obozowej zupy. Stan zdrowia po przyjeździe do Kaniwoli – pomoc mieszkańców wsi. Boh. nie miał wiadomości o sytuacji w kraju, nie wiedział o powstaniu warszawskim.
[01:05:33] Spotkanie z czerwonoarmistami, ich wygląd. Gwałty dokonywane podczas okupacji przez żołnierzy z formacji kolaborujących z Niemcami. Opinia na temat pobytu Armii Radzieckiej w Polsce.
[01:09:10] Boh. zamieszkał w Koszalinie w 1956 r., wcześniej mieszkał w Chwalimiu i Szczecinku. Zatrudnianie skazańców przy budowie bloków w Koszalinie. Ojciec zajął gospodarstwo w Chwalimiu, w domu jeszcze mieszkali Niemcy. Boh. miał niemieckich kolegów.
[01:12:14] Boh. pracował w więziennictwie, dyrekcja okręgu mieściła się w Koszalinie. Bunt więźniów w zakładzie w Czarnem i Nowogardzie. Praca skazanych – potrącenia z pensji na poczet alimentów, grzywien. Więźniowie pracowali w PGR-ach. Ucieczki z zakładów karnych, kradzieże w więzieniach. Zasady w więziennictwie po 1956 r. – wyrzucanie z pracy za bicie więźniów. Opinia na temat kary śmierci – wykonywanie wyroków w więzieniach w czasach PRL.
[01:23:25] Awans społeczny boh., możliwość pracy i nauki, opinia na temat poziomu życia w PRL-u oraz obecności Armii Radzieckiej w Polsce.
[01:25:38] Specyfika pracy w więziennictwie, kryzys w latach 80. Warunki w więzieniach w latach 80. – opieka lekarska. Inne traktowanie więźniów skazanych za ciężkie przestępstwa – zasady bezpieczeństwa. Boh. był przez kilka lat wychowawcą młodocianych przestępców – spotkania z byłymi wychowankami, recydywistami.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..