Ks. Władysław Derunow (ur. 1961, Lwów) uczęszczał do polskiej szkoły we Lwowie, w 1989 w Rydze przyjął święcenia kapłańskie. Opowiada o trudnościach, jakie spotykały katolików na sowieckiej Ukrainie i o dzisiejszej sytuacji Polaków we Lwowie.
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1961 r. we Lwowie.
[00:00:14] Rodzina mieszkała w sąsiedztwie lwowskiej katedry – wychowanie w duchu patriotycznym i religijnym, boh. chodził do polskiej szkoły. Tajne przygotowywanie dzieci do I Komunii Św. – zajęcia prowadziła Jadwiga Zappe, pani Wisia, dzieci egzaminował ksiądz Rafał Kiernicki. Ukrywane życie religijne Polonii w Związku Radzieckim, rola kobiet – ręczne przepisywanie katechizmu.
[00:04:22] Prof. Panek przyjął do domu księdza Kiernickiego, gdy wypuszczono go z więzienia. Siostry Pankówny organizowały sprzątanie Cmentarza Łyczakowskiego. Boh. grywał w jasełkach wystawianych w mieszkaniu Jadwigi Zappe. Sytuacja osób wyznania grekokatolickiego we Lwowie – msze w katedrze odprawiane przez księdza Kiernickigo.
[00:08:18] Na przełomie lat 50. i 60. ksiądz Kiernicki był pozbawiony prawa posługi duszpasterskiej. Kościół na Ukrainie nie miał swoich hierarchów – związki z kościołem w Polsce. Księdza ze Stryja ukarano za odprawienie mszy dla grekokatolików. W latach 80. na Ukrainę przyjeżdżali księża z Łotwy, którzy obejmowali parafie. Ograniczanie przez władze działalności kościoła – sprzedaż palm poza kościelnym terenem, pomoc wiernych – rady parafialne.
[00:13:30] Zakaz działalności na zewnątrz kościoła obchodzono urządzając procesje w środku. Ludzie z okolicznych wsi przyjeżdżali na dwie msze do katedry, by wysłuchać kazania opartego na ewangelii oraz tematycznego. Genowefa Pszoniak została oskarżona o uczenie dzieci religii i musiała podjąć pracę w cegielni. Sytuacja Polaków w Mościskach – powstanie polskiej szkoły. [+]
[00:16:38] Boh. ukończył polską szkołę im. Wandy Wasilewskiej, w której uczyli przedwojenni nauczyciele, m.in. Krystyna Łukianowicz. W szkole językiem wykładowym był polski, uczono też angielskiego i rosyjskiego. Namawianie dzieci do wstępowania do komsomołu – boh., wzorem starszego brata Celestyna, odmówił wstąpienia do organizacji. Służba wojskowa, stosunek do Polaków i katolików.
[00:23:00] Boh. służył w wojsku w Berdyczowie i w okolicach Odessy, gdzie poznał innych Polaków, m.in. Czesława Puzynę z Grodzieńszczyzny.
[00:24:12] Po odbyciu służby wojskowej boh. jeździł do księdza Jana Olszańskiego, który w Mańkowcach odprawiał nocne, tajne msze święte. Powody wyboru uczelni na Litwie – boh. dostał się na zaoczne studia w Instytucie Pedagogicznym. Blokowanie przez władze przyjęć do seminarium. Na Litwie, u księży Marianów, działało seminarium podziemne, ale je wykryto. Boh. wybrał oficjalne seminarium w Rydze – powołania z Lwowskiego. [+]
[00:30:48] Prymicje młodych księży, tajne nauczanie ministrantów, lektorów i chorążanek. Wyjazd do Rygi na święcenia księdza Ludwika Marko – pytanie w kasie biletowej o powód masowego wyjazdu do Rygi. W Rydze księża mogli chodzić w sutannach – siostry jadące na święcenia brata boh. przebrały się w pociągu w habity. [+]
[00:33:10] Seminarium w Rydze, jako jedyne na terenie ZSRR, przyjmowało kandydatów spoza Łotwy. Klerycy seminarium w Kownie musieli znać język litewski. W Rydze wykłady były po łotewsku, ale też po polsku i po rosyjsku. Profesorem teologii moralnej był ksiądz Wiktor Pentiusz, wieloletni więzień łagrów. Represje wobec księży w okresie powojennym. Organizacja wykładów w seminarium. Ksiądz Julian Vaivods pojechał do Rzymu i wrócił jako biskup. [+]
[00:39:58] Zmiany w kościele w czasach pieriestrojki – zalecenia dla księży w duchu ekumenizmu. Wielu księży z Ukrainy ukończyło ryskie seminarium. Tajna działalność księży w Związku Radzieckim – posługa kapłańska księdza Albinasa w Karagandzie. Ksiądz Merkis był nauczycielem matematyki, ukończył tajne seminarium na Litwie i pracował w parafii w Greczanach.
[00:44:27] Brat boh., Celestyn Derunow, jest księdzem w Rosji. Ks. Jan Olszański został wyrzucony z Gródka Podolskiego i przez 20 lat był w Mańkowcach – jego postawa, gdy zaistniała możliwość objęcia większej parafii. Szykany wobec księży, wymogi stawiane przez władze. Obchodzenie przepisów przez ksiądza Władysława Wanagsa.
[00:48:55] Ksiądz Rafał Kiernicki załatwił objęcie przez boh. wikariatu we lwowskiej katedrze w 1989 r. – trudności posługi kapłańskiej w rodzinnej parafii – napomnienia parafianek, zmiany po pieriestrojce. Odzyskanie kościoła w Kamionce Buskiej i innych miejscowościach. [+]
[00:55:21] Sylwetka księdza Rafała Kiernickiego i jego posługi kapłańskiej w katedrze we Lwowie. Tajna działalność duszpasterska na terenie Ukraińskiej SRR. Wspomnienie lekarza Henryka Mosinga, potajemnie wyświęconego na księdza. [+]
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.