Irena Klukowska z d. Kondraktowicz (ur. 1925, Żarnówka) – jej rodzice prowadzili niewielkie gospodarstwo w Żarnówce, przed wojną ojciec dorabiał handlując bydłem. We wrześniu 1939 r. była świadkiem walk polskich żołnierzy z Wehrmachtem, podczas których spalono część wsi. Podczas okupacji ukrywała się przed wywiezieniem na roboty. Po wojnie rodzice wyjechali i zajęli większe gospodarstwo za Poznaniem. Irena Klukowska wyszła za mąż i przejęła gospodarstwo po rodzicach, które prowadziła do emerytury.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1925 r. w Żarnówce.
[00:00:46] Losy rodziny przed wojną, boh. przez kilka lat mieszkała u dziadków. Rodzice mieli niewielkie gospodarstwo, ojciec handlował bydłem. Boh. miała dwójkę rodzeństwa.
00:2:55 Życie codzienne przed wojną. W Żarnówce przed wojną mieszkali Polacy i Żydzi. Podczas okupacji Żydzi zostali wysiedleni do getta w Węgrowie.
[00:05:58] Wybuch wojny – odgłosy bombardowania Siedlec. Walka w okolicach Żarnówki – boh. schowała się w okopie u sąsiadów. Podczas walk część domów została spalona. Niemieccy żołnierze zabrali matce jajka i zabitą gęś. Mężczyzn ze wsi, w tym księdza, zabrano do lasu. Matka z najmłodszym dzieckiem została wypędzona z domu. [+]
[00:12:25] Boh. widziała zwłoki polskiego żołnierza. Syn ciotki wrócił z wojny jesienią. Zniszczenia wsi po przejściu frontu.
[00:14:15] Łapanki podczas niemieckiej okupacji – boh. miała kartę na wyjazd do Niemiec. Mężczyzn ze wsi wywożono na roboty.
[00:16:30] Oddawanie kontyngentów podczas okupacji. W okolicznych lasach działała partyzantka. Ojciec zarżnął chorego prosiaka, w nocy przyszli partyzanci i zażądali smażonej wieprzowiny.
[00:21:22] Żydów zabrano do getta w Węgrowie. Jeden z Żydów przeżył i po wojnie ożenił się z Polką. We wsi ukrywali się Żydzi z Kałuszyna, którzy po wojnie wyjechali do Ameryki. Wiele osób we wsi zmarło na tyfus – walka z wszawicą. Niemiecki posterunek był w Grębkowie, podczas przyjazdu Niemców boh. chowała się pod łóżkiem.
[00:26:20] Ojciec chował krowy w lesie przed żołnierzami Armii Czerwonej. Czerwonoarmiści mieszkali we wsi, dziadkom zabrali dębowe łóżko. Niemieckie łapanki we wsi – ostrzeżeni rodzice uciekali do lasu. Ludzi do wywiezienia na roboty wyznaczał sołtys, biedniejsi wyjeżdżali dobrowolnie.
[00:31:10] Wuj dostał się do niemieckiej niewoli i potem pracował u Niemców. Opowieść wuja o drodze do obozu jenieckiego.
[00:32:55] Boh. nie pamięta, jak nazywali się Żydzi z Kałuszyna, którzy ukrywali się u rodziny Boruców. Borucowa była później w Ameryce u rodziny, którą ukrywała. Uratowany Żyd z Żarnówki ożenił się z Polką i wyjechał do Warszawy.
[00:37:25] Po wojnie wiele osób wyjechało na Ziemie Odzyskane. Boh. wyszła za sąsiada i przejęła gospodarstwo po rodzicach, którzy wyjechali na zachód i zajęli większe gospodarstwo za Poznaniem.
[00:41:34] Sytuacja na wsi po wojnie. Boh. słyszała, że po wojnie w okolicy działała partyzantka – okradanie pociągów. Nocą ktoś przyprowadził konia do obory, ale na drugi dzień koń zniknął.
[00:45:00] Podczas wojny część wsi spalono – dziadkowie nie odbudowali swojego gospodarstwa. Boh. chodziła do szkoły w Grębkowie i skończyła cztery klasy. Niektóre koleżanki kontynuowały naukę po wojnie.
[00:47:48] Po wojnie gospodarze dostawali pożyczki na odbudowę.
[00:49:00] Wspomnienie walk we wsi podczas kampanii wrześniowej. Boh. schroniła się w okopie u sąsiadów – wspólne modlitwy. Dziadek wszedł do okopu w garniturze, który potem babka musiała doczyścić. Współczesne wymieranie wsi. [+]
[00:52:15] Boh. pojechała z ojcem do Warszawy, matka dała jajka, które boh. sprzedała na bazarze. Ruiny stolicy. Ojciec przed ślubem pracował w Warszawie u Haberbuscha i znał miasto.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..