Tadeusz Zawadzki (ur. 1930, Warszawa) – jego ojciec był kolejarzem, w 1938 roku przeniesionym służbowo wraz z rodziną do Ząbkowic (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej) na Śląsku. Podczas niemieckiej okupacji Tadeusz Zawadzki był uczniem szkoły powszechnej w Ząbkowicach. 3 grudnia 1941 r. był świadkiem publicznej egzekucji Jana Mizerkiewicza i Antoniego Pietrasa. W 1949 r. wstąpił na ochotnika do wojska i do 1956 r. służył w prokuraturze wojskowej. W 1960 r. przeprowadził się do Warszawy i do emerytury pracował jako urzędnik.
[00:00:10] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1930 r. w Warszawie.
[00:00:20] Ojciec był kolejarzem, matka prowadziła dom. Boh. miał trójkę rodzeństwa, jeden z braci zginął przed wojną w wypadku. W 1938 r. rodzina przeprowadziła się do Ząbkowic (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej). Rodzice pobrali się w 1922 r. po powrocie ojca z wojny. Boh. mieszkał w Ząbkowicach do 1949 r., kiedy to poszedł na ochotnika do wojska.
[00:03:55] Ojciec pochodził z Podlasia i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
[00:04:38] Nastroje przed wybuchem wojny. Słuchanie radia u sąsiadki, pani Raczyńskiej. Budowa schronu – obawy przed bombardowaniem węzła kolejowego w Ząbkowicach. Po wybuchu wojny ojciec został zmobilizowany, a rodzina wyprowadziła się do wsi Łosień – powrót rodziny i ojca do Ząbkowic.
[00:10:00] We wrześniu 1939 polski żołnierz przebierał się w domu w cywilne ubranie. Pierwsze spotkanie z Niemcami. Kłopoty z żywnością podczas niemieckiej okupacji – matka wydzielała dzieciom chleb. Starszy brat pracował w kamieniołomie – boh. czasem nosił mu obiad i zdarzyło mu się podjadać.
[00:14:43] Boh. chodził do szkoły. Zagłębie zostało przyłączone do Rzeszy – zasady dla Polaków i Ślązaków. Żydów wyrzucono z mieszkań do getta, potem przewieziono do Będzinia. Wspomnienie sklepikarza Bajtnera, którego ukrywała rodzina Kaniewskich. Ojciec był konduktorem w pociągach towarowych – specyfika pracy. Ojciec bywał w Warszawie i spotykał się z rodziną mieszkającą na Żeraniu. W 1943 r. znajomy powiadomił go, że interesuje się nim gestapo – ojciec został w Warszawie u brata żony, Karola Czarneckiego, po powstaniu trafił na roboty do Niemiec.
[00:20:55] Obsługa pociągu czasem przemycała bimber – skrytka w lokomotywie. W domu mieszkały głównie rodziny kolejarskie.
[00:23:33] O działalności konspiracji na terenie Ząbkowic boh. dowiedział się, gdy żandarm kazał mu iść na egzekucję – powieszenie dwóch mężczyzn, jednym z nich był sąsiad Mizerkiewicz, okrzyk jego towarzysza [Antoniego Pietrasa].
[00:28:48] W latach 70. Ząbkowice włączono do Dąbrowy Górniczej i zmieniono nazwę ulicy z Sienkiewicza na Mizerkiewicza.
[00:29:52] Mizerkiewicza stracono za działalność w Organizacji Orła Białego, w której działał prawdopodobnie brat boh. Po wojnie brat wstąpił do wojska.
[00:31:42] Przejazd przez Ząbkowice transportów do Oświęcimia – straż koło wagonów, niemożność podania wody. Wuj Piotr Czarnecki trafił do Oświęcimia – kartka od wuja, wyrzucona z wagonu, z wiadomością, że ojciec żyje. [+]
[00:36:45] Wuj Piotr Czarnecki przeżył obóz i wrócił po wojnie do domu. Brat został złapany w lesie przez Niemców i pobity.
[00:38:19] Po wyzwoleniu boh. bawił się amunicją i został ranny w nogę.
[00:39:28] Wuj Antoni Czarnecki mieszkał w Grodnie, podczas okupacji sowieckiej został deportowany, repatriowany po wojnie zamieszkał w Łodzi. Jego syn Tadeusz został aresztowany przez UB – jego stan zdrowia po wyjściu z więzienia.
[00:41:30] Przed wyzwoleniem mieszkańcy budynku mieszkali w piwnicy – spotkanie z rannym niemieckim żołnierzem. Niemcy kazali Polakom opuścić dom – ewakuacja do Dąbrowy Górniczej, gdzie rodzina zatrzymała się u Radoszów. Powrót do domu – widok zwłok radzieckich żołnierzy. Stan domu i mieszkania po przejściu frontu. [+]
[00:48:18] Wymiana z żołnierzem Armii Czerwonej: worek mąki za królika.
[00:50:16] Uczniowie szkoły zbierali zioła, szkolna hodowla jedwabników podczas wakacji. [+]
[00:56:18] Po wojnie brat wstąpił do wojska. Boh. skończył gimnazjum w Będzinie i poszedł do liceum, które zmieniło profil z żeńskiego na koedukacyjne. Po agitacji przez oficera LWP boh. zgłosił się na ochotnika do wojska – ukończenie szkoły oficerskiej w Jeleniej Górze w 1951 r.
[01:04:00] Po skończeniu szkoły boh. jako podporucznik został skierowany do Torunia, potem do Elbląga do 12 Dywizji Piechoty. Służył w kilku jednostkach, zakończył służbę w Krośnie Odrzańskim w 1956 r.
[01:04:52] Po wyjściu z wojska pracował jako kierownik wydziału spraw wewnętrznych w powiatowym urzędzie. Potem pracował w ZUS w Zielonej Górze, dzięki koledze z wojska w 1960 r. przeprowadził się do Warszawy i podjął pracę w wydziale kwaterunkowym na Pradze Południe – specyfika pracy w obleganym przez petentów urzędzie – przejście do działu finansowego.
[01:09:40] Nastroje po wojnie. Ojciec wrócił do pracy na kolei. Sąsiad Broniewski pojechał w góry po owcze skóry i ślad po nim zaginął.
[01:12:10] Rozluźnienie kontaktów z domem po wstąpieniu do wojska, postrzeganie komunistycznej rzeczywistości. Warunki lokalowe w Warszawie na początku lat 60.
[01:16:43] Ojciec brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i w wyprawie kijowskiej. Po Powstaniu Warszawskim był na robotach przymusowych.
[01:18:13] Boh. poznał przyszłą żonę w miejscu pracy. Służba wojskowa w czasach PRL – zasady przydzielania żołnierzy do jednostek. Boh. pracował w prokuraturze wojskowej – charakter spraw, którymi się zajmował. Sprawa domniemanego kolaboranta z czasów okupacji. Powody odejścia z wojska. [+]
[01:24:20] Zabawy dzieciaków – sposób zatrzymywania pociągów. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..