Andrzej Sylwester Zieliński (ur. 1937, Wągrowiec), wiolonczelista, profesor sztuk muzycznych, pochodzi z rodziny nauczycielskiej, która podczas niemieckiej okupacji została przesiedlona z Wągrowca na Zamojszczyznę. W 1943, po śmierci matki, ojciec wraz z dziećmi przeniósł się do Nadarzyna i tu 17 stycznia 1945 doczekali wyzwolenia. We wrześniu 1945 rodzina wróciła do Wągrowca. Po ukończeniu liceum i szkoły muzycznej Andrzej Zieliński studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Od 1955 był muzykiem Opery Poznańskiej. W czerwcu 1956 był świadkiem wydarzeń Poznańskiego Czerwca. Od października 1956 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej Krakowie. W latach 1966-1967 odbył staż w Moskwie pod kierunkiem Mścisława Rostropowicza. Od 1978 r. związany zawodowo z Akademią Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Był prodziekanem białostockiej filii AMFC (1986–1990) oraz prorektorem tej uczelni (1991–1996). W okresie 2000–2001 pełnił funkcję sekretarza stanu w resorcie kultury i dziedzictwa narodowego, a od lipca do października 2001 sprawował urząd Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w rządzie Jerzego Buzka. Od 1963 członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków.
more...
less
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1937 r. w Wągrowcu. Prezentacja rodziców: Feliksy i Bronisława.
[00:00:21] Matka urodziła się w zaborze rosyjskim, ojciec w pruskim. Po bombardowaniu Wągrowca 1 września 1939 r. rodzice uciekli z miasta i dotarli do wsi Wilczyn koło Krośniewic. Choroba starszego brata – skuteczna metoda leczenia zastosowana przez wiejskie kobiety. Powrót do domu.
[00:02:43] Rodzina mieszkała w kompleksie szkolnym Seminarium Pedagogicznego i Liceum Nauczycielskiego. W grudniu 1939 r. rodzina została przesiedlona przez Niemców do wsi Michalów koło Zamościa – mieszkanie w szkole. Niemcy kolczykowali zwierzęta hodowlane. W 1943 r. po śmierci matki rodzina jechała do Warszawy – rewizja przeprowadzona w pociągu.
[00:05:30] Brat matki był kierownikiem młyna w Nadarzynie – warunki mieszkaniowe po przyjeździe. Zabawy dzieci – drażnienie miejscowych pijaków, odpalanie amunicji. W Nadarzynie była polska szkoła i ochronka prowadzona przez Radę Główną Opiekuńczą.
[00:08:10] Wkroczenie Rosjan do Nadarzyna – wczesnym rankiem 17 stycznia 1945 r. Niemcy próbowali uciekać z miasteczka, o 9 rano byli w nim radzieccy żołnierze – zastrzelenie Ukraińca w służbie niemieckiej. [+}
[00:09:53] Po śmierci matki dziećmi opiekowała się ciotka, której mąż był w obozie jenieckim. We wrześniu 1945 rodzina wróciła do Wągrowca – stan mieszkania, w którym mieścił się sowiecki szpital polowy. W piwnicy znaleziono zwłoki czerwonoarmisty.
[00:12:45] Boh. rozpoczął naukę w szkole ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym. Boh. nie chciał się uczyć języka rosyjskiego – konflikt z nauczycielką, reakcja ojca, który był nauczycielem.
[00:14:42] Nauka w gimnazjum – zdobywanie sprawności w ramach odznaki „Bądź Sprawny do Pracy i Obrony” (BSPO), przejście na wyższy poziom. Udział w manifestacjach pierwszomajowych, prace społeczne. Boh. uczył się gry na wiolonczeli w poznańskim konserwatorium – stworzył chór klasowy i muzyczne trio wyrabiając 450 % normy pracy społecznej. Namawianie do wstąpienia do ZMP. [+]
[00:18:42] Zdarzenie z milicjantem, przez które boh. mógł nie zostać dopuszczony do matury. Boh. po maturze zdał do Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu, mieszkał u woźnego na terenie uczelni, w 1955 r. zaczął grać na wiolonczeli w Operze Poznańskiej – 28 czerwca 1956 r. byś świadkiem wydarzeń poznańskich.
[00:21:59] Boh. z okna budynku opery widział tłum na Placu Mickiewicza, pobiegł w kierunku siedziby UB na ul. Kochanowskiego, po drodze mijał gmach przy Dąbrowskiego, w którym była zagłuszalnia i widział sprzęt wyrzucony na ulicę. Z trzech samochodów wysiedli żołnierze, których skierowano w kierunku gmachu UB, przyjechał czołg, który został opanowany przez demonstrantów – powody, dla których boh. wycofał się. Boh. chciał jechać do Wągrowca, na stacji wysłuchał przemówienia Cyrankiewicza. [+]
[00:25:51] Powody, dla których boh. chciał zmienić uczelnię – wyjazd do Krakowa pierwszym pociągiem, który wyjechał po wydarzeniach poznańskich. Od października 1956 studiował w Krakowie i działał w harcerstwie. W 1958 r. poznał biskupa Karola Wojtyłę – wspólne spływy kajakowe. Kwestia: kajaki a wybór współmałżonka.
[00:32:07] Boh. w 1966 r. wyjechał na stypendium do konserwatorium w Moskwie – koledzy naświetlili mu sytuację ogólnej inwigilacji. Pokonanie trudności związanych z wyjazdem za miasto. Pozwolenie na wyjazd do Leningradu – rozmowa z kierowcą i windziarką w hotelu. Po przyjeździe narzeczonej boh. zaręczył się w Moskwie – spotkanie z kombatantem w teatrze.
[00:43:18] Boh. po ślubie przeprowadził się do Warszawy i pracował w Filharmonii Narodowej. Wprowadzenie stanu wojennego – ludzie składali kwiaty i palili znicze na placu Zwycięstwa w miejscu ołtarza, przy którym odprawiał mszę Jan Paweł II.
[00:45:10] Brat zorganizował boh. przyjazd do Szwecji i tam boh. został przyjęty do orkiestry Szwedzkiego Radia – rozmowa z wiceministrem kultury o polskiej drodze do posiadania mieszkania. Wyjazd do pracy za granicę – możliwość kupna mieszkania w Warszawie na osiedlu Za Żelazną Bramą.
[00:50:44] Boh. grał w orkiestrze kameralistów Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Karola Teutscha – wyjazdy za granicę. Boh. wiózł listy, które miał wrzucić do skrzynki w Niemczech i został złapany na granicy w Świecku. Wizyta na Rakowieckiej i w Pałacu Mostowskich – rozmowa o tournée w Ameryce Południowej. Refleksja o wyjazdach za granicę.
[00:56:12] Powody odejścia z orkiestry – boh. został nauczycielem muzyki w liceum muzycznym, potem w Akademii Muzycznej, gdzie w latach 90. pełnił funkcję prorektora. Boh. należał do Solidarności od 1981 r., pracował w Ministerstwie Kultury w rządzie Jerzego Buzka, gdy ministrem był Kazimierz Ujazdowski. Walka o to, by szkoły artystyczne nie przeszły pod zarząd samorządów. Po odejściu Ujazdowskiego boh. był przez 4 miesiące Ministrem Kultury – wręczanie odznaczeń osobom zasłużonym dla kultury drugiego obiegu.
[01:02:00] Boh. działając w Solidarności kolportował podziemną prasę. Przedstawienie z udziałem Ewy Dałkowskiej i Emiliana Kamińskiego. Lekcje historii Polski dla córek – boh. wiedział o Katyniu jako dziecko. Po powrocie do Wągrowca ojciec sprowadził siostrę, której mąż, Bolesław Szczepański, został aresztowany przez Rosjan w 1945 r. i ślad po nim zaginął. Kuzyn ojca, Śliwiński, aresztowany przez Rosjan, wrócił z łagru po dwóch latach.
[01:07:24] Mąż ciotki mieszkającej w Solcu Kujawskim, Florian Rakowski, muzyk, został aresztowany w 1939 r. przez Niemców i rozstrzelany w Fordonie.
[01:08:45] Żona boh. straciła rodziców w 1946 r. Wspomnienie teścia, przedwojennego oficera wywiadu, jeńca obozu w Murnau, który dostał się po wyzwoleniu do Armii Andersa. Podczas okupacji matka mieszkająca z córką w Wadowicach została wyrzucona przez Niemców z mieszkania – podobieństwo wojennych losów.
[01:10:55] Boh. znalazł teczkę z dokumentami dotyczącymi teścia, Władysław Pikuły, który zmarł we Włoszech – wpływ utraty rodziców na żonę. Poczucie wewnętrznej emigracji – rola domu i kościoła.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.