Zieliński Andrzej Sylwester
Andrzej Sylwester Zieliński (ur. 1937, Wągrowiec), wiolonczelista, profesor sztuk muzycznych, pochodzi z rodziny nauczycielskiej, która podczas niemieckiej okupacji została przesiedlona z Wągrowca na Zamojszczyznę. W 1943, po śmierci matki, ojciec wraz z dziećmi przeniósł się do Nadarzyna i tu 17 stycznia 1945 doczekali wyzwolenia. We wrześniu 1945 rodzina wróciła do Wągrowca. Po ukończeniu liceum i szkoły muzycznej Andrzej Zieliński studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Od 1955 był muzykiem Opery Poznańskiej. W czerwcu 1956 był świadkiem wydarzeń Poznańskiego Czerwca. Od października 1956 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej Krakowie. W latach 1966-1967 odbył staż w Moskwie pod kierunkiem Mścisława Rostropowicza. Od 1978 r. związany zawodowo z Akademią Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Był prodziekanem białostockiej filii AMFC (1986–1990) oraz prorektorem tej uczelni (1991–1996). W okresie 2000–2001 pełnił funkcję sekretarza stanu w resorcie kultury i dziedzictwa narodowego, a od lipca do października 2001 sprawował urząd Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w rządzie Jerzego Buzka. Od 1963 członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków.
more...
less
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1937 r. w Wągrowcu. Prezentacja rodziców: Feliksy i Bronisława.
[00:00:21] Matka urodziła się w zaborze rosyjskim, ojciec w pruskim. Po bombardowaniu Wągrowca 1 września 1939 r. rodzice uciekli z miasta i dotarli do wsi Wilczyn koło Krośniewic. Choroba starszego brata – skuteczna metoda leczenia zastosowana przez wiejskie kobiety. Powrót do domu.
[00:02:43] Rodzina mieszkała w kompleksie szkolnym Seminarium Pedagogicznego i Liceum Nauczycielskiego. W grudniu 1939 r. rodzina została przesiedlona przez Niemców do wsi Michalów koło Zamościa – mieszkanie w szkole. Niemcy kolczykowali zwierzęta hodowlane. W 1943 r. po śmierci matki rodzina jechała do Warszawy – rewizja przeprowadzona w pociągu.
[00:05:30] Brat matki był kierownikiem młyna w Nadarzynie – warunki mieszkaniowe po przyjeździe. Zabawy dzieci – drażnienie miejscowych pijaków, odpalanie amunicji. W Nadarzynie była polska szkoła i ochronka prowadzona przez Radę Główną Opiekuńczą.
[00:08:10] Wkroczenie Rosjan do Nadarzyna – wczesnym rankiem 17 stycznia 1945 r. Niemcy próbowali uciekać z miasteczka, o 9 rano byli w nim radzieccy żołnierze – zastrzelenie Ukraińca w służbie niemieckiej. [+}
[00:09:53] Po śmierci matki dziećmi opiekowała się ciotka, której mąż był w obozie jenieckim. We wrześniu 1945 rodzina wróciła do Wągrowca – stan mieszkania, w którym mieścił się sowiecki szpital polowy. W piwnicy znaleziono zwłoki czerwonoarmisty.
[00:12:45] Boh. rozpoczął naukę w szkole ćwiczeń przy Liceum Pedagogicznym. Boh. nie chciał się uczyć języka rosyjskiego – konflikt z nauczycielką, reakcja ojca, który był nauczycielem.
[00:14:42] Nauka w gimnazjum – zdobywanie sprawności w ramach odznaki „Bądź Sprawny do Pracy i Obrony” (BSPO), przejście na wyższy poziom. Udział w manifestacjach pierwszomajowych, prace społeczne. Boh. uczył się gry na wiolonczeli w poznańskim konserwatorium – stworzył chór klasowy i muzyczne trio wyrabiając 450 % normy pracy społecznej. Namawianie do wstąpienia do ZMP. [+]
[00:18:42] Zdarzenie z milicjantem, przez które boh. mógł nie zostać dopuszczony do matury. Boh. po maturze zdał do Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu, mieszkał u woźnego na terenie uczelni, w 1955 r. zaczął grać na wiolonczeli w Operze Poznańskiej – 28 czerwca 1956 r. byś świadkiem wydarzeń poznańskich.
[00:21:59] Boh. z okna budynku opery widział tłum na Placu Mickiewicza, pobiegł w kierunku siedziby UB na ul. Kochanowskiego, po drodze mijał gmach przy Dąbrowskiego, w którym była zagłuszalnia i widział sprzęt wyrzucony na ulicę. Z trzech samochodów wysiedli żołnierze, których skierowano w kierunku gmachu UB, przyjechał czołg, który został opanowany przez demonstrantów – powody, dla których boh. wycofał się. Boh. chciał jechać do Wągrowca, na stacji wysłuchał przemówienia Cyrankiewicza. [+]
[00:25:51] Powody, dla których boh. chciał zmienić uczelnię – wyjazd do Krakowa pierwszym pociągiem, który wyjechał po wydarzeniach poznańskich. Od października 1956 studiował w Krakowie i działał w harcerstwie. W 1958 r. poznał biskupa Karola Wojtyłę – wspólne spływy kajakowe. Kwestia: kajaki a wybór współmałżonka.
[00:32:07] Boh. w 1966 r. wyjechał na stypendium do konserwatorium w Moskwie – koledzy naświetlili mu sytuację ogólnej inwigilacji. Pokonanie trudności związanych z wyjazdem za miasto. Pozwolenie na wyjazd do Leningradu – rozmowa z kierowcą i windziarką w hotelu. Po przyjeździe narzeczonej boh. zaręczył się w Moskwie – spotkanie z kombatantem w teatrze.
[00:43:18] Boh. po ślubie przeprowadził się do Warszawy i pracował w Filharmonii Narodowej. Wprowadzenie stanu wojennego – ludzie składali kwiaty i palili znicze na placu Zwycięstwa w miejscu ołtarza, przy którym odprawiał mszę Jan Paweł II.
[00:45:10] Brat zorganizował boh. przyjazd do Szwecji i tam boh. został przyjęty do orkiestry Szwedzkiego Radia – rozmowa z wiceministrem kultury o polskiej drodze do posiadania mieszkania. Wyjazd do pracy za granicę – możliwość kupna mieszkania w Warszawie na osiedlu Za Żelazną Bramą.
[00:50:44] Boh. grał w orkiestrze kameralistów Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Karola Teutscha – wyjazdy za granicę. Boh. wiózł listy, które miał wrzucić do skrzynki w Niemczech i został złapany na granicy w Świecku. Wizyta na Rakowieckiej i w Pałacu Mostowskich – rozmowa o tournée w Ameryce Południowej. Refleksja o wyjazdach za granicę.
[00:56:12] Powody odejścia z orkiestry – boh. został nauczycielem muzyki w liceum muzycznym, potem w Akademii Muzycznej, gdzie w latach 90. pełnił funkcję prorektora. Boh. należał do Solidarności od 1981 r., pracował w Ministerstwie Kultury w rządzie Jerzego Buzka, gdy ministrem był Kazimierz Ujazdowski. Walka o to, by szkoły artystyczne nie przeszły pod zarząd samorządów. Po odejściu Ujazdowskiego boh. był przez 4 miesiące Ministrem Kultury – wręczanie odznaczeń osobom zasłużonym dla kultury drugiego obiegu.
[01:02:00] Boh. działając w Solidarności kolportował podziemną prasę. Przedstawienie z udziałem Ewy Dałkowskiej i Emiliana Kamińskiego. Lekcje historii Polski dla córek – boh. wiedział o Katyniu jako dziecko. Po powrocie do Wągrowca ojciec sprowadził siostrę, której mąż, Bolesław Szczepański, został aresztowany przez Rosjan w 1945 r. i ślad po nim zaginął. Kuzyn ojca, Śliwiński, aresztowany przez Rosjan, wrócił z łagru po dwóch latach.
[01:07:24] Mąż ciotki mieszkającej w Solcu Kujawskim, Florian Rakowski, muzyk, został aresztowany w 1939 r. przez Niemców i rozstrzelany w Fordonie.
[01:08:45] Żona boh. straciła rodziców w 1946 r. Wspomnienie teścia, przedwojennego oficera wywiadu, jeńca obozu w Murnau, który dostał się po wyzwoleniu do Armii Andersa. Podczas okupacji matka mieszkająca z córką w Wadowicach została wyrzucona przez Niemców z mieszkania – podobieństwo wojennych losów.
[01:10:55] Boh. znalazł teczkę z dokumentami dotyczącymi teścia, Władysław Pikuły, który zmarł we Włoszech – wpływ utraty rodziców na żonę. Poczucie wewnętrznej emigracji – rola domu i kościoła.
more...
less