Jerzy Stawski (ur. 1927, Łódź), żołnierz Armii Krajowej oraz Konspiracyjnego Wojska Polskiego, artysta malarz. Przed wybuchem II wojny światowej mieszkał w Łodzi i był członkiem 20 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej. Od 1 do 8 września 1939 działał w Pogotowiu Wojennym Harcerzy, a następnie w Szarych Szeregach. Od 1 lutego 1943 zaprzysiężony w szeregach Armii Krajowej. 25 maja 1943 brał udział w likwidacji szefa Gestapo w Radomsku Willi Bergera oraz jest zastępcy Johanna Wagnera. Aresztowany i przetrzymywany w więzieniu, został wraz z innymi zakładnikami uwolniony z obawy możliwości odwetu na rodzinach gestapowców. W dniach 7-8 sierpnia 1943 uczestniczył w akcji uwolnienia więźniów z więzienia w Radomsku. Brał udział w akcji „Burza” na terenie Inspektoratu Częstochowskiego AK. 1 stycznia 1945 walczył w bitwie pod wsią Katarzynów, jako członek ochrony angielskiej misji wojskowej FRESTON. Po 1946 wrócił do Łodzi, gdzie ukończył szkołę handlową. Poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa przerwał studia ekonomiczne na Uniwersytecie Łódzkim i ukrywał się. Jerzy Stawski jest bohaterem Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” organizowanym w Polsce i na świecie. Mieszka w Łodzi.
mehr...
weniger
[00:00:01] Radość boh. z wizyty dwóch pań. Autoprezentacja całej trójki.
[00:01:04] Wujowie służyli w Legionach Piłsudskiego, w rodzinie podtrzymywano tradycje patriotyczne. Nastroje po odzyskaniu niepodległości, szacunek dla Marszałka Piłsudskiego.
[00:04:05] Wkroczenie Niemców do Łodzi 8 września 1939 – emocje boh. Działalność w harcerstwie przed wojną. Zachowanie partyzantów Gwardii Ludowej działających za przyzwoleniem z Moskwy – prawe postępowanie partyzantów Armii Krajowej. Dywagacje na temat tolerancji, która jest sprzeczna z naukami Jezusa Chrystusa.
[00:08:46] 1 września boh. zgłosił się do drużynowego i poprosił o przydzielenie zadania. Razem z kolegą i bratem poszedł na ul. Orlą, gdzie działało Wojenne Pogotowie Harcerskie – zgoda rodziców. Zadania harcerzy – kopanie rowów przeciwlotniczych, pilnowanie dachów i ujęć wody, ochrona stacji Widzew, pomoc podczas wyjazdu ostatnich pociągów z miasta. 8 września 1939 Wojenne Pogotowie zostało zastąpione przez Szare Szeregi. [+]
[00:12:56] Boh. mieszkał przy ul. Targowej 51, chodził wraz z bratem w harcerskim mundurku – przyjazd gestapo, które nie zastało chłopców – opuszczenie domu. Przejście przez „zieloną granicę”, uniknięcie łapanki w Srocku – miejscowi ukrywali się na cmentarzu. Nocleg w Piotrkowie – dotarcie do wujostwa Pągowskich w Radomsku. Wspomnienie barwnej postaci wuja Pągowskiego – jego nauki.
[00:20:05] Wielu mieszkańców wsi Kobiele Wielkie należało do Armii Krajowej, dowódcą był Florian Budniak ps. „Andrzej”– wstąpienie boh. do AK. Jego zwierzchnikiem był miejscowy organista Wacław Wroński ps. „Babinicz”.
[00:22:20] Boh. brał udział w walkach zgrupowania aż do wkroczenia Armii Czerwonej. Uczestniczył w odbiciu więźniów podczas niemieckiej okupacji. W szkole w Kobielach stacjonowała niemiecka jednostka, w której formowano, dozbrajano i szkolono oddziały wysyłane na front wschodni. Zachowanie Niemców we wsi. Janusz Betliński ps. „Śmiały” pracował jako zaopatrzeniowiec jednostki, planując przejście do leśnego oddziału wciągnął w zasadzkę ciężarówkę z Niemcami i upozorował swoje zabójstwo. Niemcom zabrano broń i mundury. Jadwiga Zatońska ps. „Jagoda” była w Kobielach i widziała przyjazd żołnierzy w samych kalesonach. [+]
[00:29:45] Na drugi dzień jeden z partyzantów biorących udział w napadzie na ciężarówkę został rozpoznany w Kobielach – ucieczka do lasu. Grupa niemieckich żołnierzy zdezerterowała z oddziału mającego jechać na front wschodni.
[00:33:37] Za odstawione kontyngenty Niemcy dawali rolnikom alkohol i talony na materiały. Janusz Betliński napadł na Powiatowa Rolniczą Spółdzielnię Spożywców, zabrał worki z talonami i kartkami żywnościowymi – zachowanie strażnika przy bramie. Boh. jadąc koło dworca kolejowego widział więźniów wywożonych z aresztu. [+]
[00:38:12] Szefem Gestapo w Radomsku był Willi Berger, jego zastępcą Johann Wagner. Na obydwu wydano wyrok śmierci. Wykonawca wyroku miał uciekać na rowerze, który boh. pożyczał od wuja. Po zastrzeleniu gestapowców boh. został złapany i został zakładnikiem, siedział w areszcie w Ratuszu razem z kolegą Witoldem Kokoszą – okoliczności wyjścia z aresztu i uwolnienia pozostałych zakładników. [+]
[00:45:08] W PRL boh. nie należał do partii, ale miał dobrą pracę. Rozważania na temat walki o ojczyznę, pochwała premiera Morawieckiego. Obowiązki wobec weteranów. Boh. jako harcerz słyszał, że ma buławę marszałkowską w plecaku, ale dosłużył się tylko stopnia kapitana. Stan zdrowia boh., warunki bytowe, głodowa emerytura – emocjonalnie wyrażone pretensje.
[00:59:10] Brat prowadził oddział „Warszyca” i utykał – uwaga dowódcy i jego zachowanie. Na czele pochodów przed wojną szli weterani – współczesne traktowanie kombatantów.
[01:04:00] Boh. prezentuje mundur z krzyżem harcerskim, licznymi orderami. W 1939 r. Rydz-Śmigły wyjechał na Węgry, jego powrót do Polski organizował gen. Zientarski – próbny przerzut dużej sumy pieniędzy. Śmierć Rydza-Śmigłego po powrocie do Polski.
[01:08:24] Prezentacja odznaczeń, m.in. Krzyża Walecznych. Rozważania na temat szczęścia w życiu.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..