Alicja Fojcik z d. Stachurska (ur. 1929, Kielce) – od początku okupacji niemieckiej jej rodzina działała w Związku Walki Zbrojnej, a potem w Armii Krajowej w Kielcach. 6 kwietnia 1944 wszyscy zostali aresztowani, a pani Alicja (wówczas niespełna 15-letnia) razem z mamą i siostrą trafiła do kobiecego obozu koncentracyjnego Ravensbrück. Stamtąd zostały przeniesione do fabryki amunicji w Watenstedt, a w grudniu 1944 do Hanoweru, do fabryki masek gazowych. W kwietniu 1945 przeżyły „marsz śmierci” do Bergen-Belsen, gdzie doczekały wyzwolenia przez wojska amerykańskie. Wkrótce potem matka pani Alicji zmarła, ona sama zaś przez Szwecję wróciła do Polski. Jej brat Eugeniusz zginął w Gross-Rosen, drugi brat przeżył wojnę w oddziale partyzanckim. Alicja Fojcik należy do Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Mieszka w Kielcach.
00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonej w 1929 r. w Kielcach. Prezentacja rodziców: Anieli i Stefana Stachurskich.
00:00:17 Członkowie rodziny należeli do ZWZ-AK. 6 kwietnia 1944 r. rodzina została aresztowana przez Gestapo. Matka i brat zginęli w obozie koncentracyjnym. Boh. przez sześć tygodni była w kieleckim więzieniu. W maju została wywieziona do obozu w Ravensbrück.
00:01:55 W chwili aresztowania boh. miała 14,5 roku – działalność konspiracyjna. Po aresztowaniu boh., matkę i siostrę przewieziono do aresztu taksówką, brat przyszedł na piechotę. Boh. siedziała w celi z Motalówną i Danutą Nowak. Przesłuchiwania w więziennej kaplicy – bicie podczas śledztwa. Boh. została wywieziona do obozu koncentracyjnego. [+]
00:06:28 Kwarantanna w obozie. Brat Eugeniusz Stachurski trafił do Gross-Rosen, drugi brat Jerzy uniknął aresztowania i poszedł do partyzantki. Boh., mama i siostra były w Ravensbrück. Na młodych kobietach przeprowadzano eksperymenty pseudo-medyczne. Siostrę zabrano do obozu w Oranienburgu. Boh. z mamą pracowały w fabryce amunicji w Watenstedt. W grudniu 1944 r. więźniarki poszły na piechotę do Hanoweru.
00:09:05 W fabryce amunicji w Watenstedt więźniarki były oddzielone siatką od cywilnych pracowników – zakatowanie kobiety, która chciała nawiązać kontakt z robotnikiem. Alarmy przeciwlotnicze – jedna z więźniarek zginęła podczas próby ucieczki. Boh. widziała w hali produkcyjnej maszyny wywiezione z Polski. [+]
00:11:22 Wyjście więźniarek do Hanoweru – kobiety pracowały w fabryce masek przeciwgazowych. Naloty 1 stycznia 1945 r. – po zbombardowaniu fabryk więźniarki wróciły do obozu. Zbliżanie się frontu – w kwietniu wyprowadzono więźniarki, które w „marszu śmierci” doszły do Bergen-Belsen. Podczas marszu jeden z mijanych więźniów dał bosej boh. kapcie. [+]
00:14:23 Pobyt w Bergen-Belsen, przez pierwsze dni więźniarki nie dostały jedzenia. Sterty zwłok, które Anglicy przysypali ziemią po wyzwoleniu obozu. [+]
00:16:45 Wyzwolenie obozu przez Anglików, boh. zatruła się fasolką po bretońsku. W koszarach w Celle Anglicy utworzyli szpital – boh. ostatni raz widziała mamę, gdy zabierano ją do szpitala. Boh. po wyjściu ze szpitala spotkała Leonorę Janiczko, z którą była w celi kieleckiego więzienia, i razem z nią wyjechała do Szwecji – podróż i kwarantanna w Malmö, wydanie nowej odzieży. W październiku 1945 r. boh. przypłynęła statkiem do Polski. [+]
00:20:59 Mama i brat zmarli w obozach, siostra wróciła z Oranienburga do kraju. Boh. zajęła się ciotka. Boh. wyszła za byłego żołnierza gen. Maczka.
00:22:05 Aresztowanie rodziny 6 kwietnia [1944] – rewizja, jeden z gestapowców zabrał woreczek z monetami, drugi lornetkę. Boh. wchodząc do więzienia liczyła zamykające się za nią drzwi. Warunki w celi, załatwianie potrzeb naturalnych, jedzenie – rodziny przynosiły paczki do więzienia. Boh. przesłała gryps bratu Jerzemu. Dwaj strażnicy byli Austriakami, dwaj pozostali: Śliske i Packe/Pecke mówili po polsku i znęcali się nad więźniami. Zachowanie Austriaków. Porozumiewanie się więźniów. Austriaccy strażnicy powiadomili kobiety, że zostaną wywiezione do obozu. [+]
00:29:05 W Ravensbrück boh. nie widziała dzieci. Kilka razy leżała w obozowym szpitalu – widziała operację, dzięki której lekarka uratowała nogę rannej Rosjance. Boh. z innymi więźniarkami rozładowywała barki z węglem, które przypływały do obozu w Ravensbrück. Do jeziora Schwedt Niemcy wsypywali prochy z krematorium. [+]
00:32:48 Boh. była na uroczystościach z okazji 50. lecia wyzwolenia obozu.
00:33:56 Więźniowie nosili winkle na pasiakach – oznaczenia kolorystyczne. Boh. miała czerwony winkiel oznaczający więźnia politycznego.
00:36:12 Boh. siedziała w celi z Motalówną – okoliczności jej aresztowania. W latach 60. boh. dowiedziała się, że rodzinę aresztowano na skutek donosu Pawła Cukra, który potem został zabity przez Niemców.
00:38:35 Rodzina działała w konspiracji, po aresztowaniu brat Jerzy, który już nie mieszkał w domu, uciekł do partyzantki. Działalność boh. w konspiracji. Po wojnie siostra mieszkała w Zabrzu i boh. spotykała się z nią w wakacje, nie rozmawiały wtedy o przeszłości. Siostra chciała zabrać boh. do siebie i załatwiła jej pracę w magistracie, ale ciotka chciała, by boh. chodziła do szkoły – matura w liceum Śniadeckiego. Siostra dała boh. książkę o Ravensbrück, ale nie mogła jej czytać.
00:43:00 W grupie konspiracyjnej w Kielcach byli: Werens, Tadeusz Musiał, Paweł Cukier. Boh. po wojnie spotkała Tadeusza Musiała, który poświadczył jej działalność w konspiracji. Boh. działa w organizacjach kombatanckich oraz w stowarzyszeniu im. Maksymiliana Kolbe – kontakty z byłymi więźniami.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.