Kazimierz Gruenholz (ur. 1948, Wejherowo), z zawodu cukiernik, wirtuoz gry na harmonijce ustnej i posiadacz jednej z największych kolekcji harmonijek ustnych w Polsce. Jego matka była Niemką, której odebrano dwoje najmłodszych dzieci przed wysiedleniem z Kaszub. Kazimierz Gruenholz trafił do rodziny adopcyjnej, w wieku dziewięciu lat poznał swojego brata-bliźniaka, a już jako dorosły człowiek – matkę i trzy starsze siostry. Obecnie mieszka w Chmielnie i jest promotorem tej miejscowości położonej w sercu Kaszubskiego Parku Krajobrazowego.
[00:00:01] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1948 r. w Wejherowie.
[00:00:16] Matka była Niemką, jej mąż zginął przed wojną. Boh. miał 8 miesięcy, gdy ksiądz ogłosił, że są dzieci do adopcji. Matka adopcyjna nie miała dzieci i wzięła boh., rozdzielając go z bratem-bliźniakiem Marianem. Boh. zaopiekowała się biedna rodzina – warunki w domu. Boh. nosi nazwisko rodziców adopcyjnych, jego prawdziwe nazwisko to Witt. Brat bliźniak trafił do Wierzchocina – chłopcy nie wiedzieli o sobie. Sześcioro niemieckich dzieci zostało zabranych z transportu i trafiło do wejherowskiego szpitala, skąd zostały adoptowane. [+]
[00:02:18] Gdy boh. i brat mieli kilka miesięcy, odwiedzał ich polski oficer. Potem dzieci zostały rozdzielone i adoptowane. Boh. chodził do szkoły w Redzie, ktoś powiedział o podobnym chłopcu z Wierzchocina – spotkanie z bratem. Rodzice adopcyjni brata mieszkali we wsi, w której mówiono po niemiecku. Po skończeniu szkoły podstawowej boh. uczył się na cukiernika. [+]
[00:04:58] Boh. nauczył się grać na harmonijce ustnej – walki z konkurencyjnymi grupami podczas chodzenia z szopką. Bieda w domu – matka prała u ludzi, a boh. chodził z nią i nosił wodę. Ciężka praca w ciastkarni – boh. odmroził nogi podczas wyrobu ciastek na Boże Narodzenie. Potem pracował „na czarno” w prywatnych ciastkarniach w Gdyni. [+]
[00:08:00] Ojciec adopcyjny brata był przed wojną gimnastykiem i wychowywał syna w sportowym duchu. Boh. pracował w ciastkarni mając 15 lat. Matka prała u ludzi, a boh. po lekcjach i w wakacje pracował u gospodarzy. Pieniądze zarobione podczas chodzenia z szopką oddawał matce. Boh. ukradł 2 złote, by obejrzeć film „Krzyżacy” i bał się potem wrócić do domu. [+]
[00:10:33] Po ukończeniu zawodówki boh. wyjechał do Trójmiasta i pracował w prywatnych ciastkarniach, szybko został brygadzistą i kierował zespołem cukierników. W grudniu 1970 koło Stoczni był świadkiem strzelaniny i zabicia mężczyzny – ucieczka tłumu. [+]
[00:11:22] Boh. pracując w hotelu Grand w Sopocie przygotowywał tort dla Fidela Castro. Pierwszą ciastkarnię otworzył w Żukowie razem z Romanem Wenzlem. W 1979 r. kupił w Chmielnie działkę od księdza i wybudował dom.
[00:15:13] Pan Fąferko, bibliotekarz z Chmielna, szukał matki boh. przez Czerwony Krzyż – odnalazł ją w Niemczech. Okazało się, że boh. ma trzy siostry. Przyjazd matki i sióstr. Dziadek miał duże gospodarstwo w Węglach koło Elbląga. [+]
[00:17:30] Dzieciństwo w Redzie – chłopięce wybryki. Boh. lubił sport, był przewodniczącym rady LZS.
[00:21:20] Matka nie zdradziła, kto był jego ojcem. Po wojnie pracowała w Prusiewie k/Białej Góry. Boh. utrzymuje kontakty z rodziną. Nie wie, dlaczego matka zostawiła dwoje najmłodszych dzieci. Jedna z sióstr była nauczycielką rosyjskiego i w tym języku boh. z nią rozmawiał, dowiedział się, że matka trafiła do NRD i pracowała w gospodarstwie rolnym. Sześcioro dzieci odebrano z transportu i przekazano do szpitala w Wejherowie – ksiądz ogłosił, że można je adoptować. Warunki życia w NRD, dwie siostry były nauczycielkami. [+]
[00:25:13] Znajomi spotkali brata bliźniaka w Pucku i myśleli, że to boh. Okoliczności spotkania z bratem. [+]
[00:26:33] Praca cukiernika w Grad Hotelu – podczas przygotowywanie ciast dla ważnych gości pracownicy byli pilnowani przez funkcjonariusza.
[00:28:00] W grudniu 1970 boh. wracał z pracy, podczas przesiadki koło Stoczni znalazł się w tłumie uciekających ludzi. Pociągi do Redy nie jechały i boh. na piechotę wracał do domu. [+]
[00:29:30] Boh. grał z księdzem w karty i dowiedział się, że ksiądz chce sprzedać działkę. Budowa domu i ciastkarni – kłopoty z zaopatrzeniem w półprodukty pod koniec lat 70. Boh. skończył szkołę zawodową i wieku 26 lat zdał egzamin mistrzowski. Prywatna inicjatywa w PRL – dobry utarg latem, zimą sprzedawano ciastka w szkołach. Białko, odrzut z produkcji ajerkoniaku, kupowano w zakładach spirytusowych. [+]
[00:36:00] Mieszkając w Chmielnie boh. zajmował się sportem i organizował różne imprezy dla młodzieży. Po zakupie konia został pierwszym dorożkarzem w okolicy.
[00:40:10] Boh. widział czołgi jadące do Gdańska, zawoził koce i jedzenie żołnierzowi, który pilnował zepsutego czołgu. [+]
[00:41:23] Organizacja imprez sportowych dla młodzieży. Turystyka w Chmielnie. Boh. był współzałożycielem Zespołu Pieśni i Tańca „Chmielanie”
[00:43:30] Kryzys lat 80., powody upadku małych ciastkarni. Boh. wyjechał do Niemiec do pracy i chciał tam zostać – powody powrotu do Polski. Droga zawodowa po zamknięciu ciastkarni – otwarcie zakładu tapicerskiego. Boh., jego koń i dorożka mieli epizod w filmie z udziałem Jerzego Afanasjewa.
[00:48:30] Boh. od dzieciństwa gra na harmonijce, nauczył się grać kolędy i chodził z szopką. Jeździł na polskie i międzynarodowe konkursy gry na instrumencie. Boh. kompletował orkiestrę zespołu „Chmielanie” – wyjazd do Gruzji. Działalność społeczna.
[00:55:43] Boh. sprzedał konie, a stajnię zaadaptował na skansen. Jednym z eksponatów jest gitara „Czerwonych Gitar” kupiona od kierownika ośrodka wczasowego, inne eksponaty to stare maszyny rolnicze. Boh. jest właścicielem kolekcji harmonijek, w tym instrumentu spod Monte Cassino.
[01:01:10] Boh. ma w zbiorach harmonijkę, która była pod Monte Cassino, dostał ją od Sybiraka Andrzeja Kocha. Zbiór instrumentów muzycznych – boh. realizuje swoje pasje.
[01:04:51] W domu mówiło się po kaszubsku i niemiecku. Matka biologiczna była Niemką, pochodziła ze wsi Węgle koło Elbląga, gdzie jej ojciec miał gospodarstwo – w domu dziadka mówiło się po niemiecku. Boh. czuje się Kaszubem i Polakiem. Do szpitala w Wejherowie przychodził oficer, być może jego ojciec.
[01:07:50] Jedna ze znajomych dziewczyn była córką zgwałconej i zabitej przez Rosjan kobiety. Boh. chciał obejrzeć „Bonanzę” u sąsiadów – zachowanie gospodyni. Traktowanie boh. przez dzieci i krewnych, nazywanie go „niemiecką znajdą”.
[01:11:03] W domu obok była piekarnia i boh. od dziecka chciał być piekarzem. Pomagał rozwozić chleb do okolicznych wiosek, był w tym czasie świadkiem dwóch tragicznych wypadków. Zabawy dzieciaków: łyżwy i narty, wyjazdy na zawody sportowe. Działalność społeczna.
[01:14:45] Boh. miał się ożenić z dziewczyną, z którą pracował w Wejherowie – powody porzucenia narzeczonej przed ślubem.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..