Marek Maciągowski, dyrektor naukowy Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach przedstawia postać Mojżesza Pelca. Mojżesz Pelc (ur. 1888, Radomyśl Wielki, zm. 8.09.1941, Auschwitz) – polski Żyd, doktor medycyny i społecznik, major Wojska Polskiego, dyrektor żydowskiego szpitala w Kielcach i pierwszy prezes kieleckiego Judenratu. Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie w Grazu. Podczas I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej jako chirurg wojskowy i został odznaczony Krzyżem Żelaznym za pomoc niesioną rannym na polu bitwy. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był lekarzem 4. Pułku Piechoty Legionów. W 1919 r. zamieszkał w Kielcach, gdzie został dyrektorem Szpitala Żydowskiego przy ul. Aleksandra (obecnie Szpital Miejski im. św. Aleksandra). Działał społecznie, był radnym miejskim. Po przewrocie majowym został awansowany do stopnia majora. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Kielc został wyznaczony przez okupanta na prezesa Judenratu, zrezygnował z tej funkcji w grudniu 1940 roku, obejmując stanowisko dyrektora szpitala w getcie żydowskim. Z powodu działalności konspiracyjnej został aresztowany w czerwcu 1941 roku i osadzony w kieleckim więzieniu. Pod koniec lipca wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Auschwitz i skierowano do karnej kompanii. Mojżesz Pelc został zamordowany w obozie 8 września 1941 roku.
mehr...
weniger
[00:00:06] Autoprezentacja boh., pracownika Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach.
[00:00:16] Postać doktora Mojżesza Pelca, lekarza, majora Wojska Polskiego, który zginął w Oświęcimiu. Mojżesz Pelc urodził się w Radomyślu Wielkim, gdzie jego ojciec był felczerem. Po ukończeniu gimnazjum w Tarnowie studiował medycynę w Wiedniu i Grazu, w 1912 r. rozpoczął praktykę lekarską. Pracował w Szczucinie – poznanie przyszłej żony Poli Warman, córki dzierżawcy majątku w Żabcu.
[00:01:53] Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej i został odznaczony Krzyżem Żelaznym. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był lekarzem 4. Pułku Piechoty Legionów, przez jakiś czas był także lekarzem Józefa Piłsudskiego – odwiedziny Marszałka w domu Pelców. W niepodległej Polsce zamieszkał w Kielcach i rozpoczął praktykę lekarską – miał pierwszy w mieście aparat rentgenowski – w otwarciu gabinetu pomogli mu koledzy z Legionów. Mojżesz Pelc działał społecznie na rzecz poprawy warunków życia i zdrowia społeczności żydowskiej, przez kilka kadencji był radnym Rady Miejskiej. [+]
[00:05:43] Po wybuchu wojny doktor Pelc pomagał polskim żołnierzom uwięzionym przez Niemców na terenie szpitala. Za tę działalność został aresztowany razem z grupą pracowników. Mojżesz Pelc, powołany na prezesa Judenratu, zrezygnował z funkcji i naraził się na represje. W Oświęcimiu trafił do kompanii karnej i został zamordowany w 1941 r.
[00:07:44] Mojżesz Pelc miał dwóch synów: Jerzego i Janusza, który przeżył wojnę i mieszkał w Tel Awiwie. Jerzy Pelc zmarł podczas wojny na terenie Uzbekistanu, gdy szedł do Armii Andersa. Janusz Pelc przed wybuchem wojny wyjechał do Izraela z powodu braku możliwości podjęcia studiów medycznych w Polsce. W Izraelu studiował i służył w policji konnej – wspomnienie majątku dziadka w Żabcu. Podczas wojny służył w wojsku brytyjskim, po wojnie należał do grupy Mścicieli, którzy zajmowali się tropieniem i likwidacją zbrodniarzy nazistowskich – zastrzelenie w Grazu Hansa Gaiera [latem 1945]. Kariera wojskowa Janusza Pelca – przyjazd na uroczystości rocznicowe w warszawskim getcie w 1983 r. Spotkania w Kielcach – wspomnienie mecenasa Jerzego Raka, który wstawił się za nim, gdy chciano go wyrzucić z gimnazjum. Zorganizowanie przyjazdu grupy żydowskiej młodzieży i spotkanie z rówieśnikami. W ostatnich tygodniach życia Janusz Pelc rozmawiał tylko po polsku i rodzina musiała korzystać z pomocy tłumacza. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..