Wawrzyniak Klaudia

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1324

2 października 2020, Luboń

1:44

s. Klaudia Wawrzyniak (ur. 1953, Wilkowo) pochodzi z rodziny rolników i pszczelarzy. W latach 1960-68 uczyła się w szkole w Wilkowie. Po ukończeniu w 1973 roku liceum w Poznaniu wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Pleszewie. Pracując w Inowrocławiu poznała księdza Tadeusza Krzymińskiego, który wyjechał do pracy misyjnej w Szortandach w Kazachstanie i Boże Narodzeniu 1990 roku spędziła w Szortandach. W październiku 1993 roku siostra Klaudia Wawrzyniak wyjechała do Czkałowa, gdzie zajmowała się pracą katechetyczną, a po roku przeniosła się do Oziornoje. W 1995 roku wróciła do Polski. Obecnie mieszka w Domu Generalnym Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia NMP w Luboniu.

[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1953 r. w Wilkowie k/Poznania. [00:00:25] Rodzice prowadzili gospodarstwo rolne, boh. miała czwórkę rodzeństwa. Rodzice mieli pasiekę – smak miodu z dzieciństwa. W 1960 r. boh. poszła do szkoły w Wilkowie i ukończyła ją w 1968. Potem uczyła się w liceum w Poznaniu, po jego skończeniu w 1973 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Służebniczek w Pleszewie, gdzie wtedy mieścił się Dom Generalny. Boh. jako uczennica VIII klasy była w Częstochowie i tam spotkała siostrę Wirgilię Wrońską, która ciekawie opowiadała o życiu w zakonie – wybór drogi życiowej. Boh. już w czasie przygotowań do pierwszej komunii myślała o wstąpieniu do zakonu. Po wstąpieniu do zgromadzenia wykorzystywała zdolności wokalne i manualne, posługa duchowa. Spełnienie marzenia o wyjeździe na misje.
[00:05:10] Po nowicjacie boh. pracowała w Obornikach, Żninie, Brodnicy, Włocławku i Warszawie – wszędzie zajmowała się katechezą i dekorowaniem kościoła. W Inowrocławiu w 1990 r. pracowała z kapłanami, którzy jako pierwsi wyjechali do Kazachstanu: z ks. Tadeuszem Krzymińskim, który wyjechał do Szortandów i ks. Tomaszem Petą. Powody, dla których arcybiskup Glemp wybrał księży z Inowrocławia. W 1989 r. mieszkańcy Oziornoje i Szortand dostali z Moskwy zgodę na budowę kościoła i przyjazd polskich księży. Mieszkańcy sami rozpoczęli budowę kościoła w Oziornoje, architekt, pan Iwanicki, pojawił się, gdy budynek był wzniesiony do poziomu okien – Matka Boska jako patronka kościoła i potem Kazachstanu.
[00:10:45] Księża odprawiali msze w domu zakonnym, a przy okazji mówili o zbliżającym się wyjeździe do Kazachstanu. Księża wyjechali w lipcu 1990, a w listopadzie ksiądz Krzymiński przyjechał do Inowrocławia i przedstawił siostrom sytuację w Kazachstanie, nawiązując do pracy założyciela zgromadzenia, Edmunda Bojanowskiego. Wiara wśród potomków zesłańców. Matka Generalna Manfreda Kornacka wyznaczyła trzy siostry: boh., Natalię Hagiel i Edmundę Kózkę – wyjazd w grudniu 1990. Pociągiem wyjechano do Wilna, a stąd samolotem do Celinogradu. Eugeniusz Zinkowski i jego kuzyn przywitali siostry na lotnisku biało-czerwonymi goździkami – wrażenia z przejazdu przez miasto. 21 grudnia boh. znalazła się w Szortandach, gdzie jeden z domów przerobiono na kaplicę – pierwsza msza św., reakcja wiernych. W Celinogradzie pracowały w ukryciu siostry zakonne, które nie chodziły w habitach. [+]
[00:20:20] Spotkania z mieszkańcami Kazachstanu. W fabryce mebli w Szortandach budowano ołtarz – reakcja na widok sióstr w habitach. Spotkanie z uczniami szkoły. Dzieci z polskich rodzin znały niektóre modlitwy. Po trzech tygodniach siostry wróciły do Polski i przedstawiły sytuację w Kazachstanie.
[00:23:55] Matka Generalna Manfreda Kornacka była przekonana o konieczności wyjazdu do Kazachstanu, ale inne siostry początkowo nie zgadzały się na wyjazd podkreślając istotę prac w Polsce – oczekiwanie na powołania z Kazachstanu. Młodzież z Kazachstanu zaczęła przyjeżdżać na studia do Polski, z Szortandów przyjechał Eugeniusz Zinkowski, który wstąpił do seminarium w Gnieźnie. Jego siostra Natasza Zinkowska była z koleżankami na roku zerowym w Lublinie. W tym czasie boh. była na placówce w Piotrkowie – przyjazdy dziewczyn z Lublina na święta. W marcu 1993 Natasza Zinkowska wystąpiła z prośbą o przyjęcie do Zgromadzenia. Zgoda na wyjazd sióstr do Kazachstanu – wyznaczenie boh. i s. Natanaeli Jakubowskiej na wyjazd do Czkałowa. [+]
[00:28:54] Księża w Szortandach i Oziornoje czekali na przyjazd sióstr – okoliczności wyboru Czkałowa, gdzie pracował Chrystusowiec z Poznania, ks. Kuryłowicz. Wyjazd sióstr pociągiem z Poznania 2 października 1993.
[00:32:30] W 1990 r. siostry zawiozły do kościoła w Szortandach figurę Matki Boskiej – zdarzenie na lotnisku w Wilnie. [+]
[00:34:18] Bagaż sióstr w 1993 r. – dewocjonalia. Nauka słownictwa religijnego po rosyjsku. 7 października [1990] siostry znalazły się w Czkałowie. Msze odprawiano w kaplicy. Siostry przez pół roku mieszkały w domu Leontyny Zagórskiej. Ksiądz Kuryłowicz odkupił i zagospodarował budynek kołchozowych biur i siostry tam się przeprowadziły.
[00:38:26] Spotkania z mieszkańcami Czkałowa – starsze osoby kultywowały w tajemnicy tradycje religijne, potajemne wizyty księży, którzy udzielali sakramentów. Wierni mieli przepisywane ręcznie modlitewniki. Początki pracy w Czkałowie. Siostra Natanaela zajmowała się dziećmi i młodzieżą – przygotowanie do pierwszej komunii. Różnice między podejściem do wiary osób starszych, pamiętających czasy sprzed wywózki, oraz ich dzieci z pokolenia, które wychowało się w systemie antyreligijnym. Rola dzieci w przyciągnięciu rodziców do kościoła – konieczność odprawienia Pasterki w Domu Kultury. Na msze przychodzili Polacy i Niemcy, ale także Rosjanie i Kazachowie.
[00:45:50] Siostry musiały się zameldować w urzędzie w Kokczetawie. Spotkanie z naczelnikiem obłasti, który wydał pięcioletnie pozwolenie na działalność. Siostry, które przyjechały rok później dostały pozwolenie na dwa lata. Obowiązek meldowania się w miejscowościach, w których siostry prowadziły działalność. W Kazachstanie przebywali dwaj księża z Towarzystwa Chrystusowego – w Czkałowie i Zielonym Gaju. Wierni z Kokczetawu gromadzili się w Domu Polskim w co drugą niedzielę i jeżdżono tam prowadzić katechezę i odprawiać mszę. Ksiądz Kwieciński po przyjeździe do Kokczetawu rozpoczął budowę kościoła.
[00:49:30] Zakres zadań boh. w czasie pobytu w Czkałowie. Z powodu wiernych narodowości niemieckiej oraz dzieci i młodzieży msze odprawiano w języku rosyjskim, ale także po polsku. Siostry uczyły języka polskiego i przygotowywały do przyjęcia sakramentów.
[00:51:11] Codziennie popołudniami odbywały się katechezy. Wyjeżdżano też na msze do placówek. W soboty przygotowywano się do niedzielnej liturgii, przed południem w Czkałowie, po południu w Kokczetawie.
[00:54:05] W Ałma-Acie byli franciszkanie i dwie siostry ze Słowacji, w Celinogradzie działały tajnie siostry eucharystki, które później zaczęły nosić habity. Pierwsze spotkanie księży i sióstr odbyło się w Karagandzie. Jesienią 1994 franciszkanki zorganizowały spotkanie sióstr w Ałma-Acie. Opowieści eucharystek o trudnej pracy w podziemiu religijnym.
[01:00:36] Boh. przez rok pracowała w Czkałowie. W 1994 r. Matka Generalna Miriam Szyszka podjęła decyzję o wysłaniu do Kazachstanu kolejnych sióstr do Oziornoje i Szortand. Boh. wyjechała do Oziornoje – tu jesienią zorganizowano kolejne spotkanie sióstr różnych zgromadzeń.
[01:02:30] Ojciec Tomasz Peta opowiadał o cudzie jeziora w Oziornoje wiosną 1941 r. W czasie wycieczki z siostrami w jeziorze nie było wody. Opowieści starszych mieszkańców Oziornego deportowanych z Ukrainy. Po przyjeździe pociągu do Tajynszy zesłańców wysłano pieszo w step, w czasie drogi nastąpiło zaćmienie słońca. Latem zesłańcy dotarli do pozostałości aułu kazachskiego, gdzie była jedna studnia – zwodnicze miraże bliskiej wody. Warunki życia w Kazachstanie, istniejąca do 1956 r. komendantura. Religia w ukryciu – jedna z kobiet miała sen o świetlistej postaci kobiecej idącej po wodzie. W czasie wojny zabierano żywność z wiosek na potrzeby frontu. Wiosną jedna z kobiet wyszła w step i nie mogła wrócić do wsi z powodu występujących nagle rwących potoków – boh. nie uwierzyła w tę opowieść, ale była świadkiem podobnego zjawiska w 1995 r., gdy jezioro na nowo powstało. W jeziorze powstałym w czasie wojny było wiele ryb, które uratowały mieszkańców od śmierci głodowej. [+]
[01:13:50] W czasie Adwentu w 1994 r. podczas mszy świętej boh. czytała fragment z Księgi Izajasza, w którym jest mowa o przemianie widma wód w jezioro. Refleksje na temat proroctwa Izajasza i działalności Matki Boskiej.
[01:16:40] W czasie uroczystości w Czkałowie z okazji 25-lecia przyjazdu sióstr do Kazachstanu ksiądz Eugeniusz [Zinkowski] opowiadał o wrażeniu, jakie wywarły na nim siostry zakonne – początki powołania. Obecnie na terenie Kazachstanu pracuje wiele sióstr pochodzących stamtąd. Przywiezienie z Poznania do Oziornoje figury Matki Boskiej z rybami. Stan jeziora w 2017 r. – obfite połowy.
[01:19:28] Zajęcia boh. w Oziornoje – katecheza w różnych grupach wiekowych, wyjazdy w teren. Poświęcenie kaplicy w Krasnodolsku. Wiele obrazów, które trafiły do miejscowych kaplic, przywieziono w latach 30. z Ukrainy.
[01:21:22] Boh. pracowała w Oziornoje przez rok, potem wróciła do Polski – wspieranie młodzieży przyjeżdżającej z Kazachstanu. Boh. pojechała do Kazachstanu dopiero z okazji 25-lecia – wrażenia po przylocie do nowoczesnego Nur-Sułtanu. Katedra w mieście. Zmiany na gorsze w Oziornoje i Czkałowie – nadzieja na rozwój mniejszych miejscowości. Działalność Sanktuarium w Oziornoje – pielgrzymki ze szkół i zakładów pracy.
[01:26:05] W czasie pobytu boh. w Oziornoje w latach 90. przyjeżdżały delegacje władz kołchozów, by zobaczyć kościół katolicki. Wspólne elementy islamu i katolicyzmu – ekumenizm w praktyce. Współczesne odrodzenie katolicyzmu w Kazachstanie.
[01:28:44] Z wyjazdów do Polski przywożono obrazki dla dzieci i młodzieży, medaliki, różańce, krzyże i obrazy. Przywożono paramenty liturgiczne, figury, ornaty oraz Pismo Święte – wydania po rosyjsku.
[01:31:15] W Czkałowie i Oziornoje praca była podobna. W Czkałowie mieszkało wielu Niemców, dla których odprawiano mszę w ich języku. W Oziornoje mieszkało wielu potomków polskich zesłańców oraz Rosjanie i Kazachowie. Szefem ekipy budującej klasztor był Ingusz, muzułmanin.
[01:33:06] Do Kazachstanu przychodziły paczki z darami, które rozdzielano wśród potrzebujących. Przysyłano dużo lekarstw i przy kościele powstała apteka.
[01:34:45] Pielgrzymki do Oziornoje – poświęcenie Kazachstanu Matce Bożej Królowej Pokoju. Przy kościele działał chór, który śpiewał w czasie uroczystości. Modlitwa biskupa Lengi. Relacje między katolikami a muzułmanami.
[01:37:20] Po pieriestrojce do wiosek przyjeżdżali członkowie różnych sekt, którzy prowadzili tam swoją działalność. Sytuacja Niemców w Krasnodolsku.
[01:39:45] Refleksje na temat pobytu w Kazachstanie – wymiana korespondencji. Po latach okazało się, że niektórzy wierni zachowali obrazki, które dostali w latach 90. Rozważania na temat zachowania wiary w czasach nasilonych represji. Współczesny rozwój kościoła w Kazachstanie. Boh. jadąc taksówką w Nur-Sułtanie rozmawiała z kierowcą, muzułmaninem – wyjaśnienie idei wielkanocnej pisanki. Powołania z terenów Kazachstanu.
mehr...
weniger

Panto Dymitr

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film