Cybulski Mieczysław
Mieczysław Cybulski ps. „Ostry” (ur. 1933, Oktawin) – operator filmowy i fotograf. Okupację sowiecką spędził w Uściługu, w 1942 r. rodzina wróciła do Zamościa. Po wyzwoleniu wyjechano do Chełmna nad Wisłą. Od lipca 1947 roku działał na terenie Chełmna w młodzieżowej organizacji dywersyjnej „Trop”, w ramach struktury Pomorskiego Okręgu Narodowych Sił Zbrojnych. Aresztowany w lutym 1948 roku do lipca przebywał w areszcie, gdzie był poddany brutalnemu śledztwu. Od lipca 1951 roku kierował niepodległościową Polską Organizacją Podziemną „Wyzwolenie” działającą w Chełmnie, Bydgoszczy oraz Warszawie. Od stycznia 1954 do kwietnia 1955 roku więziony w Warszawie, we Wrocławiu i Bydgoszczy. Mieczysław Cybulski od 1953 roku był członkiem Polskiego Towarzystwa Fotograficznego, uczniem artystów fotografików i teoretyków sztuki fotograficznej: Witolda Dederki, Jana Sunderlanda i Zbigniewa Dłubaka. W roku 1970 otrzymał dyplom wyższego wykształcenia w dziedzinie filmu i fotografii. W latach 1978-1996 należał do Związku Polskich Artystów Fotografików. Był organizatorem m.in. Studium Form Fotograficznych, Wyższego Studium Fotografii MKiSz Foto-interpretacje oraz założycielem grupy twórczej „FAKT” oraz prezesem Fundacji „Fotografia dla Przyszłości”. Wykładał w Studium Form Fotograficznych oraz w Wyższym Studium Fotografii i Obrazowania. Brał udział w wielu wystawach fotograficznych w kraju i za granicą. Był jurorem w konkursach fotograficznych. Za działalność twórczą, pedagogiczną i organizacyjną otrzymał wyróżnienia i odznaczenia państwowe, m.in. Złoty Krzyż Zasługi, Medal „Pro Patria”, odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”.
more...
less
[00:00:06] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1933 r. w kolonii Oktawin koło Zamościa.
[00:00:30] Rodzice pochodzili z wielodzietnych rodzin. W 1914 r. ojciec został wcielony do armii carskiej, w 1917 r. wstąpił do Korpusu gen. Dowbora-Muśnickiego – zaszywanie złotych „świnek” w spodnie. Sytuacja po rozbrojeniu Korpusu, bolszewickie kontrole w pociągach, opłaty za przejazd. Spotkania ojca z gen. Dowborem-Muśnickim w latach 30.
[00:06:45] Ojciec brał udział w wyprawie na Kijów – odwrót przed bolszewikami, odpoczynek we wsi, którą zaatakowali kozacy. Ucieczka ojca po rozbiciu oddziału – konsekwencje spotkania z Żydem. Sąd po złapaniu przez bolszewików – uwolnienie się i ucieczka. Droga na zachód – znalezienie skórek od chleba. Spotkanie z polskim patrolem. [+]
[00:19:25] Po ślubie rodzina mieszkała w Zamościu, na lato wyjeżdżano do domu matki [w Uściługu]. W 1939 r. boh. miał rozpocząć naukę w szkole, atmosfera przed wybuchem wojny. Zapasy robione przez matkę. Sytuacja w Zamościu po wybuchu wojny – odłamek przyniesiony przez brata po nalocie na dworzec kolejowy. Uciekinierzy z zachodu kraju. Wyjazd matki z synami na wieś. [+]
[00:27:10] Wkroczenie Armii Czerwonej – brama powitalna. W sadzie zatrzymała się grupa polskich żołnierzy – decyzja dowódcy. Wyłapywanie polskich żołnierzy przez młodzież z czerwonymi opaskami. W jednym z domów kwaterowało NKWD i tam prowadzono jeńców, których potem rozstrzeliwano. Władzę przejął żydowski proletariat – wskazywanie domów polskiej inteligencji i osadników wojskowych. Deportacja rodziny byłego legionisty pan Strojwąsa. [+]
[00:35:42] Osadnictwo wojskowe w Uściługu. Po informacjach o wywózkach matka z synami wyjechała na wieś – powrót do Uściługa po napaści Niemiec na Związek Radziecki. Działalność ukraińskiej policji. Wywiezienie Żydów przez ukraińską policję nadzorowaną przez Niemców – egzekucja za miastem przy drodze do Włodzimierza Wołyńskiego. W domu ukrywano młodą Żydówkę, którą potem wysłano na wieś. [+]
[00:40:24] Wiadomości o rzeziach dokonywanych przez Ukraińców. Matka zabrała boh. do kościoła, gdzie stały otwarte trumny – zwłoki dziewczynki z obciętymi rękami. [+]
[00:42:08] Życie podczas okupacji – sposoby zaparzania herbaty. Wzdłuż granicy Rosjanie budowali bunkry – penetrowanie ich przez dzieciaki. Z powodu nasilenia ukraińskich ataków matka z synami przeprowadziła się do miasta – ucieczka do Zamościa jesienią 1942 r.
[00:45:45] Sprzedaż gazet „Nowy Głos Lubelski”, chłopi kupowali je, by skręcać papierosy. Do gazet dokładano konspiracyjne ulotki. Sposoby przenoszenia wiadomości Batalionów Chłopskich przez niemiecki posterunek. [+]
[00:51:30] W Zamościu i okolicach było wielu folksdojczy, osadników – sklepy, w których kupowano za bony. Polacy mogli kupić margarynę i chleb z dodatkiem mąki kasztanowej.
[00:55:12] Pogrzeb ofiar ataku banderowców w Uściługu. Informacje o napadach w okolicach miasta. Rodzina uciekając za Bug nie zabrała dokumentów ani albumów ze zdjęciami. W latach 90. boh. pojechał w rodzinne strony – zniszczenia polskich wiosek.
[00:59:15] Zbliżanie się frontu w 1944 r. – boh. wyjechał do rodziny mieszkającej we wsi Majdan Ruszowski. Spanie na piecu, tunel do ucieczki z domu. Jedzenie na wsi – ukrywanie żaren, których używano tylko w nocy. Akcje Batalionów Chłopskich. Rodzina chowała się w bunkrze ukrytym w zaroślach.
[01:04:10] Wejście sowietów – psy z minami, które wysyłano pod niemieckie czołgi. Żołnierze bali się enkawudzistów. Niemcy rozdawali w Zamościu broszurę o zbrodni katyńskiej. Boh. wrócił do domu – w zamojskim parku zostali ranni niemieccy żołnierze, których sowieci dobijali. [+]
[01:10:05] Zaginięcie ojca w czasie wojny. W 1945 r. matka z synami przyjechała do Warszawy – mieszkanie u krewnych Kurzańskich we wsi Zbarz. Opinia na temat ataku powstańców na lotnisko Okęcie – uzbrojenie powstańców, śmierć sanitariuszek.
[01:17:16] Okupacja w Zamościu – uliczne łapanki, ucieczka boh. przed Niemcem. Postrzelenie kolegi, który sprzedawał papierosy. Po wyzwoleniu boh. wrócił do Zamościa i był w więzieniu w Rotundzie, gdzie widział nadpalone zwłoki i popioły.
[01:22:00] Po krótkim pobycie w Warszawie wyjechano na Pomorze – droga na zachód. Zamieszkanie u ciotki w Chełmnie nad Wisłą. Czternastoletni boh. miał aparat fotograficzny, który kupił w Zamościu. Spotkanie z czerwonoarmistą, który za jabłka dał boh. magnezję do robienia zdjęć. Boh., harcerz, jadąc do krewnych do Czaplinka zabrał magnezję, by robić zdjęcia na weselu. Efekt suszenia magnezji na kuchni.
[01:31:38] Niemiecka broń w okolicach Chełmna – poszukiwanie roweru, spotkanie z rannym partyzantem z AK z Wilna, który z bronią ukrywał się w stogu. Zdobycie jodyny – pomoc rannemu. Nawiązanie kontaktu z panem „Stefanem” – zniknięcie rannego. Wstąpienie do oddziału „Czarnego” Narodowych Sił Zbrojnych. [+]
more...
less