Krajczok Janina
Janina Krajczok (ur. 1947, Czernica) pochodzi z rodziny śląskiej, jej ojciec przed wojną pracował w kopalni. Podczas II wojny światowej ojciec został wcielony do Wehrmachtu, brał udział m.in. w blokadzie Leningradu, ranny dostał się do niewoli radzieckiej, z której wrócił w 1945 roku.
[00:00:10] Ur. w 1947 r. w Czernicy, gdzie mieszka do dziś. Początkowo dom po dziadkach kryty strzechą, w latach 50. remont domu. Ojciec pracował w kopalni jako urzędnik ekspedycji. Blankiety transportowe po rosyjsku. Rodzice mieli wykształcenie podstawowe, utrzymywali się z 2 ha pola obrabianego ręcznie. Dwie młodsze siostry. Przybrane rodzeństwo ojca. Mamie zależało na wykształceniu dzieci.
[00:03:43] Tradycje w rodzinie – święta. Zielone święta, „święto ludowe” – ozdabianie futryn zielonymi gałązkami brzozy, odpust parafialny i kiermasz w październiku związany z poświęceniem kościoła. W czasie pieczenia kołaczy i chleba w domu musiało być cicho, dzieci musiały być na podwórku. [+] Wyjątkowy kołacz ciotki.
[00:08:10] Świniobicie na wsi, tradycje kulinarne. Dziadek ze strony matki był powstańcem śląskim. Powstańcy spotykali się we własnym gronie. W domu się nie mówiło o „wyzwoleniu” przez rosyjskich żołnierzy.
[00:12:02] W domu dziadka stacjonowali radzieccy żołnierze, a wcześniej niemieccy. Fotografia dziadka w mundurze, oficer radziecki kazał pochować książki w domu [+]. Zachowywanie Rosjan na Śląsku („dla nich byliśmy Niemcami”). Nauczycielka pochodziła w okolic Jasła – były tam 3 obozy. Kuchnia polowa na podwórku dziadka. Dziewczęta chowały się przed Rosjanami w stodole.
[00:18:00] Wspomnienia wojenne ojca: w wieku 20 lat wcielony do Wehrmachtu, do artylerii, z Niemiec doszedł do Leningradu, przewoził konie. Jego brat stacjonował we Francji w okolicy La Rochelle. 3 marca 1943 r. ojciec został ranny, przewieziony do szpitala w Niemczech, kula utkwiła w pachwinie. Był w niewoli radzieckiej. Wrócił do domu w listopadzie 1945 r.
[00:22:04] Udział w oblężeniu Leningradu – bolesne wspomnienia ojca. Ojciec przewieziony z Estonii do Niemiec, nie usunięto kuli z pachwiny, pracował w Niemczech. Niewola radziecka, pracował w fabryce żywności, jadał końskie mięso.
[00:25:30] Węgrzy w wojsku niemieckim. Ślązacy nie chcieli iść do Wehrmachtu, niektórzy się okaleczali, biskup Adamski doradzał
„czyńcie, co wam każą”. W domu ojca mówiło się po polsku. Przyrodni brat ojca nie dostał wezwania do wojska, kopał okopy na linii frontu i tam zginął.
[00:29:35] Teść boh. walczył w pobliżu La Rochelle. Wuj z rodziny męża przeszedł szlak bojowy od Lenino do Berlina, lubił Rosjan. Zdobywał Wał Pomorski, bardzo cenił pokój, obawy podczas stanu wojennego. Stryj służył w Wehrmachcie na froncie wschodnim, dostał się do niewoli, wcielony do dywizji im. R. Traugutta. Konfiskowanie żywności dla wojska, zastrzelenie dziewczynki przychodzącej po żywność – wuj musiał ją pochować [+]. Dożył 94 lat.
[00:34:36] Rozkaz nieprzekraczania Wisły podczas powstania warszawskiego. Spotkania z weteranami wojennymi. Po wojnie rodzina nie doświadczyła represji. Żółte oczy ojca – miał silną żółtaczkę.
[00:39:09] Stryj dużo czytał pod koniec życia. Wielu jego kolegów z sąsiedztwa zginęło na wojnie. Stalinizm w Czernicy: uwięzienie księdza proboszcza, który budował kościół, ludzie w charakterystycznych płaszczach chodzili do kościoła „na zwiady”. W 1957 r. religia w szkole, I komunia boh., przy budowaniu kościoła samodzielnie wykonywano cegły. Zeszyty do religii, wikary Józef Loska, grywał z dziećmi w piłkę, w złości zranił niechcący ucznia w głowę, karnie przeniesiony z parafii. Artykuł w „Trybunie Robotniczej”. Przeprosiny księdza.
[00:45:10] Zachowanie Rosjan: babcia na celowniku żołnierza radzieckiego, przepędzenie go przez kilkunastoletnią mamę [+]. Chowanie się dziewcząt przez Rosjanami. Rozpijanie żołnierzy radzieckich.
[00:48:55] Nauczycielka niemieckiego wysłana do łagru, gdzie zginęła. Zastrzelenie przez sąsiada 1 września 1939 innego sąsiada Barcioka, powstańca śląskiego.
more...
less