Felicja Kuczewska (ur. 1930, Jatwiesk, obecnie Białoruś) urodziła się w rodzinie osadnika wojskowego. Ojciec był legionistą walczącym podczas I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. 10 lutego 1940 r. pani Felicja, wraz z rodzicami i sześciorgiem rodzeństwa, została deportowana do ZSRR do miasta Karabasz (obwód czelabiński na Uralu), gdzie ojciec pracował w kopalni miedzi. Po roku zostali przeniesieni do Orenburga (rejon orski na południowym Uralu), gdzie rodzice pracowali w kołchozie im. Stalina. Brat pani Felicji wstąpił do Armii Andersa, zginął podczas operacji desantowej „Market Garden” pod Arnhem w Holandii. W maju 1946 rodzina powróciła do Polski i osiadła w powiecie bystrzyckim na Ziemiach Zachodnich. Pani Felicja zajęła się pracą i kierowaniem poniemieckim gospodarstwem. W latach 1949-1963 pracowała w Gminnej Spółdzielni w Bystrzycy Kłodzkiej oraz w sklepach. Jednocześnie uzupełniała edukację: ukończyła szkołę podstawową, a potem technikum ekonomiczne w Legnicy. W 1971 r. ukończyła ekonomię na Uniwersytecie Wrocławskim. Całe życie zawodowe związała z pracą z zakresu ekonomii.
więcej...
mniej
00:00:07 Autoprezentacja boh. urodzonej w Jatwiesku oraz prezentacja rodziców: Anastazji i Witolda.
00:00:40 Boh. pochodziła z wielodzietnej rodziny, jej ojciec był osadnikiem wojskowym. W chwili deportacji – 10 lutego 1940 r., najstarszy brat miał 15 lat, najmłodsza siostra 8 miesięcy. Położenie rodzinnego domu. Szczekanie psów w noc deportacji. Rankiem przyjechali uzbrojeni żołnierze, którzy kazali się rodzinie spakować – pytania o broń. Wyjazd saniami na stację w Świsłoczy, wycie wiejskich psów. Na stacji w Baranowiczach zesłańcy przesiedli się do pociągu o szerokim rozstawie kół. Brat spakował rodzinne dokumenty, co okazało się istotne po kilku latach, gdy rodzina chciała wracać do Polski. [+]
00:09:45 Opis wnętrza wagonu – prycze, koza i dziura w podłodze jako toaleta. Warunki podczas podróży – skromne racje wody i jedzenia, dzieci na stacjach podawały wodę do pociągu. Placki pieczone na „kozie”. Po miesiącu zesłańcy przyjechali do Karabaszu na Uralu. [+]
00:18:05 Po przyjeździe skierowano zesłańców do łaźni. Racje żywnościowe dla pracujących i ich rodzin. Mama w wagonie leżała od ściany i ciężko zachorowała – w Czapajewce był polski felczer, który ją leczył. Opis baraków dla zesłańców w Czapajewce – adres korespondencyjny. Mama nie pracowała, ale ojciec i brat poszli do pracy. Ratunkiem dla rodziny były paczki przysyłane z Polski. Jesienią zbierano grzyby w okolicznych lasach. Po amnestii rodzina wyjechała z Karabaszu.
00:24:12 Podczas pobytu w Karabaszu młodzi Polacy zdjęli ze ściany w klubie portret jednego z radzieckich dostojników i trafili za to do aresztu. Boh. chodziła do rosyjskiej szkoły – zmiana słów propagandowej piosenki. Komendantem specposiołka był Szwedow, który znał język polski.
00:27:58 Po amnestii wielu Polaków pojechało do Kazachstanu. Rodzina znalazła się w kołchozie im. Woroszyłowa w dżambulskiej obłasti – zjedzenie chleba przez jedną z sióstr. W Czok Paku organizowała się Armia Andersa – rodzina zamieszkała w posiołku Szachta. Epidemia tyfusu wśród zgłaszających się do wojska – cmentarz w Czok Paku. Brat wstąpił do wojska i wyjechał bez pożegnania z matką. Śmierć brata pod Arnhem.
00:33:15 Oczekiwanie na pociąg w Czok Paku – walka psów podczas burzy. Rodzinę przewieziono do Guzaru, w tym czasie granica została zamknięta, więc grupę zesłańców zawieziono do czkałowskiej obłasti. Głód na zesłaniu – polowania na susły, mielenie zboża w żarnach. Boh. poszła do pracy mając 13 lat. Opis rosyjskiego stepu. [+]
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
00:41:08 Przedstawienie rodziców i data urodzin boh. Po wyjeździe z Kazachstanu rodzina mieszkała i pracowała w kołchozie im. Stalina w okolicach Orska. W Karabaszu polscy zesłańcy pracowali w kopalniach i hucie. Boh. widziała wypukiwanie złota w rzekach.
00:45:39 Rodzina wróciła do Polski w maju 1946 r. – przyczyna zatrzymania transportu na stacji w Medyce. Pomyłka kobiet, które wzięły portret Stalina za wizerunek Matki Boskiej. Repatrianci trafili do wsi koło Bystrzycy Kłodzkiej, gdzie już mieszkali przesiedleńcy z Wołynia – niechętne przyjęcie nowych osadników. Rodzina zamieszkała w majątku, w którym wcześniej stacjonowała Armia Czerwona. Początki gospodarowania, stan zdrowia ojca po powrocie do Polski. Boh. nie poszła do szkoły, tylko pracowała w gospodarstwie. [+]
00:52:55 Opinia boh. i jej stosunek do Rosjan. Boh. pracowała w sklepie w Idzikowie, potem w Bystrzycy. Boh. skończyła kurs dokształcający w zakresie VII klasy i kontynuowała naukę w Liceum Ekonomicznym w Legnicy, potem studiowała ekonomię we Wrocławiu.
00:58:42 Rodzina jadąc do Polski wiedziała, że nie wraca do swojego domu, który został 8 km za granicą. Przyjazd repatriantów do Bystrzycy Kłodzkiej – trudne początki na Ziemiach Odzyskanych.
01:00:58 Kolektywizacja rolnictwa, stosunek władz do „kułaków”.
01:03:32 Wspomnienie matki, która żyła prawie 101 lat. Wycie syren po śmierci Stalina.
01:05:24 Film „Sami swoi” nakręcono na kanwie losów repatriantów z Tarnowicy Polnej. Stosunki między osadnikami na Ziemiach Zachodnich. [+]
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.