Zbigniew Pawłowski (ur. 1951, Wrocław) – pracownik Zakładów Aparatury Spawalniczej Aspa, uczestnik strajku w 1976 r. (Aspa zastrajkowała wówczas jako jeden z nielicznych zakładów) oraz 1980 r., współzałożyciel i działacz zakładowej komisji NSZZ „Solidarność”, działacz podziemia solidarnościowego. W 1983 r. został dyscyplinarnie zwolniony z pracy.
00:00:06 Autoprezentacja boh. urodzonego w 1951 r. we Wrocławiu.
00:00:14 Rodzice byli w czasie wojny na robotach w Niemczech, poznali się po wojnie we Wrocławiu – tu ojciec pracował w piekarni. Rodzina mamy została przesiedlona z Kresów na Ziemie Zachodnie.
00:02:08 Boh. po ukończeniu podstawówki poszedł do pracy i dalej uczył się w szkole zawodowej dla pracujących. Po skończeniu nauki pracował jako ślusarz w kilku zakładach. Po ślubie podjął pracę w Aspie. Boh. został ukształtowany przez ojca, który nie lubił komuny i miał lepsze zdanie o Niemcach niż komunistach.
00:04:45 Boh. nie pamięta strajków we Wrocławiu w 1968 i 1970 r. – ludzie nie wiedzieli o strajkach na Wybrzeżu. Zakłócanie Radia Wolna Europa. Boh. poznał w lata 70. przyrodniego brata, który mieszkał w Szczecinie i opowiadał mu o strajkach.
00:07:17 Boh. pracował jako ślusarz w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego (ZNTK), w 1973 r. zatrudnił się w Aspie. Żona zajmowała się wychowywaniem trójki dzieci, rodzinie pomagali dziadkowie.
00:09:48 Strajk w Aspie po ogłoszeniu podwyżek w czerwcu 1976 r. – robotnicy przyszli do zakładu, ale nie podjęli pracy. Rozmowy kilku robotników z szefem produkcji. Na drugi dzień strażnicy przy bramie sprawdzali przepustki – robotnicy, którzy poprzedniego dnia zgłosili swoje zażalenia, nie zostali wpuszczeni na teren zakładu, z którego zwolniono ich dyscyplinarnie. Zwolnionym robotnikom pomógł KOR. Jeden ze zwolnionych otworzył zakład dorabiania kluczy. [+]
00:15:03 Boh. nie pamięta nazwisk kolegów ze strajku w 1976 r. Strajk w Aspie w sierpniu 1980 r. i w grudniu 1981. Przemyślenia na temat zachowania komunistycznej władzy.
00:19:23 13 grudnia [1981] boh. widział patrole na ulicy. 14 grudnia 1981 r. robotnicy Aspy podjęli strajk okupacyjny – działacze z zakładowej komisji „S” zostali internowani.
00:21:50 Działalność Solidarności w podziemiu – boh. współpracował z Janem Czyżem organizując akcje ulotkowe. Wydawanie podziemnej gazety. Pomoc rodzinom internowanych kolegów. Boh. był namierzany przez Służbę Bezpieczeństwa i zwolnił się z pracy.
00:24:56 Boh. przy przewodniczącym Tajnej Komisji Zakładowej na swoim wydziale w Aspie. Współpracował z Janem i Grzegorzem Czyżami. Boh. dostał od znajomych powielacz, na którym drukowano pisma niezależne. Kolportaż prasy na terenie zakładu. Ojciec boh. zajmował się kolportowaniem pisma „Z Dnia na Dzień”.
00:30:07 Boh. dostał powielacz od małżeństwa Załuskich z Politechniki Wrocławskiej. W 1983 został dyscyplinarnie zwolniony z Aspy i zatrudnił się w prywatnym warsztacie, potem pracował jako hydraulik w administracji spółdzielni mieszkaniowej, następnie prowadził własną działalność.
00:33:47 Boh. złożył wypowiedzenie w Aspie, ale z powodu długiego okresu wypowiedzenia przestał przychodzić do pracy i został z niej dyscyplinarnie zwolniony.
00:34:57 Boh. brał udział w manifestacjach w latach 80. – środki używane przez ZOMO. Po odejściu z Aspy boh. nie angażował się w działalność opozycyjną. Chodził na Msze za Ojczyznę do katedry.
00:38:35 Wspomnienie katastrofy w Czarnobylu. Refleksja na temat przemian po 1989 r.
00:41:21 Ojciec kolportował ulotki – boh. przychodził z żoną i dzieckiem w wózku, z wózka rozrzucał ulotki. Boh. nie wie, czy osoby zwolnione z Aspy w 1976 r. starały się w 1980 o przywrócenie do pracy. Działalność w stanie wojennym – zbieranie składek na pomoc rodzinom internowanych.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.