Danuta Starostka z d. Cedler (ur. 1938, Warszawa) pochodzi z rodziny zawodowego wojskowego. Po wybuchu wojny matka odwiozła dzieci do rodziców mieszkających na Kresach, skąd rodzinę deportowano do Abakanu w Chakasji. Po amnestii rodzina przeniosła się do Małej Minusy, gdzie ciotka podjęła pracę w polskim domu dziecka. W 1945 r. rodzina, dzięki staraniom matki, wróciła do domu na Kresach, skąd repatriowano się do Polski. Danuta Starostka mieszkała w Sulechowie, potem w Malborku. W 1952 r. ojciec wrócił z Anglii i zamieszkał we Wrocławiu. Danuta Starostka ukończyła wrocławską Akademię Ekonomiczną, potem studium położnicze. Pracowała jako kierowniczka studium medycznego. Należy do Związku Sybiraków. Mieszka we Wrocławiu.
00:00:07 Autoprezentacja boh. urodzonej w Warszawie w 1937 r. [potem boh. mówi, że urodziła się w 1938]
00:00:12 Przedstawienie rodziny: ojciec był zawodowym wojskowym, matka zajmowała się domem, boh. miała starszego brata.
00:00:26 Po wybuchu wojny matka zabrała dzieci i wyjechała z Warszawy na wieś do matki. Stamtąd rodzina została deportowana. Długa droga w głąb Związku Radzieckiego. Po przyjeździe do Abakanu rodzinę przewieziono do posiołka – warunki, w jakich zamieszkała sześcioosobowa rodzina.
00:02:38 W Polsce ciocia była nauczycielką, dziadek lekarzem, a babcia zajmowała się domem. Ciocia i dziadek nie przyznali się do swoich zawodów i pracowali fizycznie. Bratu groziła śmierć głodowa – pomoc sąsiadów. Ciocia dowiedziała się o polskim domu dziecka w Krasnojarsku [chodzi o Małą Minusę] i zatrudniła się tam jako wychowawczyni zabierając dzieci ze sobą. Boh. była w domu dziecka do końca pobytu w ZSRR.
00:05:20 Matka, gdy dowiedziała się, że dzieci deportowano razem z jej rodziną, zaczęła starania o sprowadzenie ich do Polski, co jej się udało.
00:06:00 Dzieci rosyjskie nauczyły boh. przeklinać. Ciocia w domu dziecka uczyła matematyki i polskiego.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu – świadek odpowiada na pytania]
00:06:42 Nazwisko panieńskie boh. Ojciec brał udział w kampanii wrześniowej. Gdy matka po odwiezieniu dzieci do rodziców wróciła do Warszawy, już go nie spotkała, w 1948 r. dowiedziała się, że mąż mieszka w Anglii. Ojciec wrócił do kraju w 1952 r. Stan zdrowia brata po pobycie w ZSRR.
00:09:08 Po powrocie do Polski rodzina mieszkała w Malborku. Matka ściągnęła rodzinę w 1945 r. do miejscowości, z której ją deportowano, odzyskała także rodzinne gospodarstwo. Z dawnych Kresów rodzina repatriowała się do Polski i zamieszkała początkowo w Zielonej Górze.
00:11:55 Dyscyplina w domu dziecka, opieka nauczycieli, nauka języka polskiego – boh. chodziła z ciocią na jej zajęcia. Po przyjeździe do Polski podjęła naukę w drugiej klasie szkoły podstawowej. Podczas edukacji zajmowała się także sportem. Wspomnienie zmarłego narzeczonego. Boh. skończyła Akademię Ekonomiczną we Wrocławiu oraz szkołę dla położnych, pracowała jako kierowniczka pomaturalnego studium medycznego.
00:17:22 Niechęć dzieci rosyjskich do polskich rówieśników. Brat stawał w obronie boh. i bił się z chłopakami. Podczas podróży w głąb ZSRR rodzina zjadła zapasy – głód na zesłaniu, niedożywienie brata. Po powrocie do Polski brat chorował i zmarł mając 38 lat. Podczas podróży w głąb ZSRR jakiś Rosjanin wpadł do wagonu i rzucił się na dziadka, który go wyrzucił za drzwi. Wspomnienie babci, która pomagała innym zesłańcom.
00:21:13 Wyjazd z Krasnojarska w 1945 r., babcia miała pieniądze na podróż powrotną – matka odebrała rodzinę na stacji. Boh. opiekuje się najmłodszą siostrą matki, która też była na zesłaniu, a obecnie ma 98 lat. Ojciec zmarł niedługo po powrocie z Anglii.
00:23:05 Pogoda w Krasnojarskim Kraju. Poprawa warunków bytowych po przeprowadzce do Krasnojarska [Małej Minusy]. Babcia stawiała bańki choremu bratu Tadeuszowi.
00:24:43 Rodzina osiedliła się w Sulechowie, potem w Malborku. Matka była z wykształcenia prawniczką. Ojciec po powrocie do Polski zamieszkał we Wrocławiu. Po przyjeździe do Malborka matka podjęła pracę i dostała duże mieszkanie. Boh. studiowała ekonomię we Wrocławiu.
00:27:23 Podczas lektoratu z języka rosyjskiego wykładowczyni zwróciła uwagę na boh., która potem odrabiała lekcje innym studentom.
00:27:58 Boh. spotkała na studiach kolegę, który również był w domu dziecka w Małej Minusie.
00:29:10 Brat skończył Politechnikę, jego córki są nauczycielkami.
00:29:48 Kłopoty z wyżywieniem na zesłaniu, babcia sprzedawała ubrania. Warunki w domu dziecka – ciocia prowadziła zajęcia muzyczne, organizowała wieczorki. Uczniowie po repatriacji utrzymywali z nią kontakt.
00:32:00 Boh. przyjechała na studia do Wrocławia, a mama mieszkała i pracowała w Malborku.
00:32:55 Boh. nie chce się wypowiadać na temat stanu wojennego. Podczas pracy zawodowej pomagała swoim biedniejszym uczennicom, z niektórymi ma kontakt do dziś.
00:34:22 Boh. pamięta psa, z którym bawiła się w Warszawie przed wojną. Pierwszy raz po wojnie pojechała do Warszawy pod koniec lat 60. – mieszkanie rodziny na Pradze przetrwało powstanie.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.