Wiśniewska Maria Halina

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/0569

30 marca 2019, Warszawa

2:22

Maria Halina Cecylia Wiśniewska (ur. 1929, Kraków) wspomina dom rodzinny, wybuch wojny i okupację w Warszawie, tajne nauczanie, życie kulturalne i towarzyskie podczas okupacji, działalność konspiracyjną (ps. „Pucia”, „Malina”), służbę łączniczki w batalionie „Parasol” oraz wybuch, przebieg i upadek powstania warszawskiego. Mówi też o swojej pracy dziennikarskiej w radiu i TV oraz cenzurze wokół tematów zakazanych, do których należało powstanie warszawskie.

[00:00:15] Przedstawienie się, pochodzenie rodzinne. Po ślubie rodzice przenieśli się z Poznania do Krakowa, gdzie ojciec był dyrektorem banku amerykańskiego. Rodzeństwo. Przeprowadzka do Warszawy. Ojciec założył biuro reklamowe.
[00:06:10] Życie codzienne przed wojną. Ojciec był zwolennikiem Dmowskiego. Matka miała światopogląd liberalny. Rodzice byli melomanami.
[00:09:00] Wybuch wojny. Spokój rodziców po wybuchu wojny. Dom ocalał w czasie bombardowania. Ojciec był w Straży Obywatelskiej. Podczas przemówienia radiowego Starzyńskiego matka płakała. Oklejanie okien, zbiórki na wojsko przed wojną. Brak wody na początku wojny.
[00:16:33] Wykonywanie wyroków na Niemcach przez ludzi z późniejszego batalionu „Parasol”. Wysiedlenie z Litewskiej, zamieszkanie przy ulicy Boduena. Życie w okupacji, marzenie o konspiracji. Praca ojca jako dyrektora w fabryce Wedla. Nauka w szkole kupieckiej. Wzajemna pomoc między ludźmi. Lekkomyślność wśród konspiratorów. Lektura książki „Kamienie na szaniec”.
[00:23:30] Działalność konspiracyjna: przewożenie meldunków i broni. Strach.
[00:27:00] Wybuch powstania, udział w walkach. Ucieczka ludzi z Woli do Śródmieścia. Kłótnia z odziałem AL. Walka przy Cmentarzu Ewangelickim. Siostra boh. była sanitariuszką. Ojciec był dumny z córek za udział w konspiracji. Poczucie klęski na końcu powstania. Jeden z powstańców odmówił walki.
[00:41:30] Po wojnie koleżanka namawiała bohaterke do wstąpienia do trzech organizacji konspiracyjnych, odmowa.
[00:45:30] Wyjście kanałami na Czerniaków, brud, opustoszały Czerniaków. Upadek powstania, załamanie się, płacz. Przepustka, przejście do rodziny, wiadomość, że rodzina żyje. Praca w szpitalu: pomoc podczas operacji: trzymanie lampy i rannych przy amputacjach. Ostatnie spotkanie z oddziałem: duma i szaleństwo Polaków.
[00:52:20] Wyjście z ludnością cywilną do Pruszkowa. Lekarstwa załatwione przez ojca dla siostry chorej na tyfus. Noclegi w Brwinowie do końca wojny i powojenne osiedlenie w Łodzi. Po wojnie nie mówiło się w Łodzi o powstaniu. Uczestnictwo w kole pływackim dla dzieci i harcerstwie. Wycieczki.
[01:00:00] Uczestnictwo w obozach harcerskich. Lojalność wobec nowej władzy: kwestia rozsądku poznańskiego i odpowiedzialności za dzieci. Jednocześnie opór wobec władzy: skarga w sprawie upolitycznienia harcerstwa. Pamięć o powstaniu. Zmiana po 1956 roku. Zrobienie reportażu o Zawiszakach na 1 sierpnia.
01:15.01 Wykształcenie dziennikarskie w Instytucie Nauk Politycznych. Praca w Polskim Radiu, gdzie pracowało wielu b. powstańców. Szkoła radiowego reportażu. Realizacja reportaży dla radia. Dyscyplinarne zwolnienie z pracy za „żarciki”. Praca w TVP. Odejście z pracy w 1980 roku. Emerytura inwalidzka.
01:26.23 Konspiracja w Szarych Szeregach, do której boh. trafiła dzięki siostrze. Szkolenie konspiracyjne. Pseudonim „Pucia”, a potem „Malina”. Przeniesienie w styczniu 1944 do batalionu „Parasol”. Zadania: spisywanie informacji z plakatów, dostarczanie meldunków, śpiewy patriotyczne.
[01:34:20] Szkolenie sanitarne w konspiracji. Koleżanki z konspiracji: Ewa Berberyusz, Teresa Hilt, Krysia Pasierbska. Zastępowa (ps. „Kali”) pochodziła z Poznania, dowódca Adam Borys. Uczestnictwo siostry w konspiracji. Tajne komplety. Nauka francuskiego przed wojną. Śmierć matki. Zaloty wśród harcerzy, „dobiegacz”. Szkoła ukryta w szwalni. Życie codzienne podczas okupacji, Rada Główna Opiekuńcza. Wynagradzanie nauczycieli.
01:54.45 Lekcje na tajnych kompletach, nauczane przedmioty. Szkolenie na wypadek wpadki. Młodzi chłopcy z „Parasola”. Wspomnienie o Baczyńskim. Sytuacje z powstania.
[02:08:05] Żydzi w okupowanej Warszawie. Dla inteligencji pochodzenie nie miało znaczenia. Szmalcownicy.
[02:14:02] Tajne koncerty w dużych mieszkaniach. W mieszkaniu były dwa fortepiany. Przychodzili znajomi melomani i bliskie osoby, do 50 osób. Wspomnienie o siostrze i jej miłościach.
więcej...
mniej

Łapińska Iga

FREITAG Iga Łapińska

Instytut Pileckiego

Film