Trych Zyta

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1332

7 września 2020, Kielce

1:01

Zyta Alicja Trych z d. Kuzia (ur. 1931, Kielce) opowiada o wojennych i powojennych dziejach Kielc, a zwłaszcza o kieleckiej scenie dramatycznej (w latach 1940-1952 mieszkała w kamienicy, w której mieścił się Teatr im. Żeromskiego). Przez wiele lat pracowała jako nauczyciel w Szkole Specjalnej nr 17 w Kielcach oraz w Zespole Szkół Przemysłu Spożywczego. Jest pisarką i poetką, prezeską Towarzystwa Sztuk Pięknych w Kielcach i jedną z założycielek Stowarzyszenia Przyjaciół Teatru imienia Stefana Żeromskiego w Kielcach. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.lem Komisji Edukacji Narodowej.

[00:00:05] Prezentacja boh., z domu Kuzia. Dom w Pakoszu przy ul. Zamkniętej 10 (dziś dzielnica Kielc). Przeprowadzka do mieszkania przy zamkniętym Teatrze Żeromskiego w Kielcach – mieszkali tam do 1950 roku. Mąż, żołnierz Armii Andersa, inwigilowany przez UB. Matka prowadziła dom (dzieci: boh., dwóch braci), przed wojną krawcowa (zakład modniarski Zajączkowskiej przy ul. Sienkiewicza). Ojciec obuwnik, specjalista cholewkarz. W ogrodzie przy domu rosły szparagi i brzoskwinie. [+]
[00:06:14] Bombardowanie Kielc, spadł obraz Matki Boskiej [+], ojciec wzięty do Obrony Cywilnej. Ukrywanie się w korytarzach pod Kadzielnią (wyrobiska wapnia), bochenki wojskowego chleba na ziemi, poszukiwania dziadków w Wietrzni. [+]. Powrót do domu, ojciec nie mógł znaleźć pracy, przeprowadzka do mieszkania przy byłym Teatrze Żeromskiego w Kielcach.
[00:09:02] Beztroskie dzieciństwo, drzewko brzoskwiniowe, szparagi, indyk mamy. Mieszkanie przy ul. Sienkiewicza, mama pracowała dorywczo jako krawcowa. Piętno teatralnego życia. Na podwórku było zaplecze restauracji Bujaka oraz zakłady usługowe: pralnia, rymarz, fryzjer, naprawa sprzętu elektrycznego – funkcjonowały także w czasie wojny. Niemcy z nich korzystali. Fryzjer Szymański.
[00:13:12] W czasie wielkiej łapanki w Kielcach podwórko oszczędzono. Folksdojcz Wolf zamknął bramę. Szkoła podstawowa im. Konopnickiej zaadaptowana przez Niemców na szpital, lekcje odbywały się w budynku przy ul. Mickiewicza. Po wojnie nauka w gimnazjum i liceum im. bł. Kingi. Odkrycie imienia Zyta.
[00:17:20] Mieszkanie przy ul. Rewolucji Październikowej 111. Okupacja niemiecka: strach o rodziców, chorowity brat Daniel. Ustępowanie Niemcom na chodnikach, kłopoty z wyżywieniem, placek z marchwi, smalec z gęsi i z psa. Rynek z fontanną i zielenią, przekupki ze wsi.
[00:22:17] Przychodzenie nauczycielki do domu, komplety z historii. Czytanie książek, śpiewanie, rodzice poznali się, śpiewając w chórze w katedrze. Dbałość o wychowanie dzieci, ojciec wymagający.
[00:26:06] Zniszczony pamiętnik pisanyw czasie okupacji. Niemożność dostania się na studia – brak puntów za pochodzenie. Ślub w 1952 r. z żołnierzem Armii Andersa (Brunon Trych), dyskryminowanym jako „wróg ludu”. Kłopoty ze znalezieniem pracy, głód, bieda. Choroba uczuleniowa.
[00:30:00] Zatrzymanie męża na UB (ul. Focha). Znikanie znajomych z podziemia antykomunistycznego. Strach. Wyższa Szkoła Nauczycielska w Kielcach. Spotkanie p. Skibowej, praca w zakładzie dla dzieci upośledzonych umysłowo przy ul. Rewolucji Październikowej.
[00:35:00] Studia w Warszawie, Instytut im. Marii Grzegorzewskiej, studia w Krakowie na Wyższej Szkole Pedagogicznej. Wpływy PZPR w zakładzie. Rodzina Liszczyków. Praca w Zespole Szkół Przemysłu Spożywczego jako nauczycielki przygotowania do życia w rodzinie (PDŻ). Wspomnienia uczniów. Zaniedbane wychowawczo dzieci.
[00:41:16] Boh. nie chciała być pedagogiem. Emerytura w 1989 r., przygnębienie, zaangażowanie w klubie osiedlowym „Słoneczko” – Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, prezes Władysława Szproch. Spotkania poetyckie, przekazanie boh. funkcji prezes. Integracja starszych wiekiem artystów. Książka o artystach społeczności kieleckiej.
[00:47:40] Pojęcie patriotyzmu. Powrót teatru do budynku w 1945 r., porządki, przyjazd aktorów (Orska, Pawlikowski, Soczek, Gałązka). Postać Orskiej. Cieć teatralny Jan. Mieczysław Pawlikowski – były lotnik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Aktor Jan Gałązka – bikiniarz w czerwonych skarpetkach. Książka boh. o teatrze im. Żeromskiego. [00:54:50] Poznanie męża w teatrze, sztuka Dwa tygodnie w raju. Małżeństwo przez 68 lat. W szkole bł. Kingi koleżanka [Danusia] Pilecka.
więcej...
mniej

Kosierkiewicz Dorota

Pęczalski Krzysztof

Instytut Pileckiego

Film