Joanna Modrzejewska z d. Grankowska (ur. 1936, Warszawa) pochodzi z rodziny inteligenckiej: jej ojciec był oficerem Wojska Polskiego, a matka stomatologiem. Lata okupacji spędziła w Warszawie, podczas powstania warszawskiego została wraz z matką zasypana w piwnicy. Po kapitulacji powstania znalazły się w obozie Dulag 121 w Pruszkowie, uciekły z transportu w Kielcach, dotarły do rodziny w Chącznie, następnie zamieszkały na stałe w Łodzi. Ojciec wrócił w 1945 r. z oflagu. W 1953 roku pani Joanna zdała maturę w żeńskim gimnazjum. W wieku 18 lat wyszła za mąż za Andrzeja Modrzejewskiego, inżyniera włókiennictwa
w 1954 roku urodziła córeczkę. W 1957 r. zaczęła pracę w Biurze Handlu Zagranicznego TEXTILIMPEX i jeździła na delegacje zagraniczne w Europie oraz w Kuwejcie, Egipcie, Libii, Australii i Singapurze. W latach 90. przeszła na emeryturę. Jest mamą, babcią i prababcią.
[00:00:10] Ur. 4 stycznia 1936 r. w Warszawie, prawnuczka Marii Konopnickiej. Dziadek ze strony mamy, Jan Konopnicki, miał sześcioro dzieci. Rodzice mieszkali w Warszawie, ojciec oficer WP, „najszczęśliwsze lata przed wojną”. Ojciec ranny w kampanii wrześniowej, leżał w niemieckim szpitalu, skierowany do oflagu w Woldenbergu. Mama była dentystką. Mieszkanie przy ul. Wspólnej 17 (dziś Grand Hotel).
[00:03:03] Powstanie warszawskie – rozpoczęcie przez Niemców regularnych bombardowań z działa „gruba Berta”, trafienie w dom boh. podczas porannej toalety u sąsiadki 15 sierpnia [1944] – zburzone mieszkanie. Zejście do piwnicy.
[00:06:20] Sąsiedzi uwięzieni w piwnicy, niemożność wyjścia na ulicę – zasypana podczas ponownego bombardowania, smród spalonej sadzy i karbidu z lamp. „Przy mojej mamie nigdy się niczego nie bałam”. Szybkie wyczerpywanie się zapasów żywności z piwnic.
[00:09:45] Odgruzowanie uwięzionych przez kuzyna Sławomira Konopnickiego – opis wybicia dziury w ścianie z piwnicy sąsiedniego domu. Przejście nocą do mieszkania kuzynki przy ul. Marszałkowskiej pod ostrzałem „gołębiarzy”, droga przez kanał z płynącymi fekaliami. [+]
[00:14:25] Koniec powstania – wyjście z miasta po podpisaniu kapitulacji. Patriotyzm matki. Rozdawanie czarnego chleba przez Niemców – radość boh. [+]
[00:17:10] Droga pociągiem towarowym do Pruszkowa, zastrzelony na oczach boh. uciekinier z transportu. Dulag 121, hala zakładów naprawy lokomotyw, miejsce noclegowe pod betonowym słupem. Warunki w hali, pierwszy posiłek.
[00:19:54] Początek wywożenia ludzi, selekcja przeprowadzana przez esesmanów. Zimno na początku października [1944], oddanie kosztownej złotej bransolety za parę brudnych, schodzonych butów dla boh. [+]
[00:23:38] Selekcja, moment rozdzielenia boh. od mamy: „wydałam z siebie nieludzki ryk”. Kilkudniowe oczekiwanie na bocznicy kolejowej na stojąco, postój w Kielcach. Dyfteryt przechorowany przez boh. podczas powstania.
[00:27:20] Udana ucieczka z wagonu dzięki pomocy Ślązaka z Wehrmachtu. Pomoc ludzi z domów wokół dworca, dalsza opieka ze strony RGO (Rada Główna Opiekuńcza) w dawnej szkole.
[00:30:30] Zapchlona słoma na podłodze. „Tak się zakończył warszawski etap mojego życia”. Przyjazd do majątku kuzynki matki w Chąśnie pod Łowiczem, „jak w raju” – święta Bożego Narodzenia 1944.
[00:32:13] Inwazja armii radzieckiej, „dobroduszni skośnoocy żołnierze”, podarowana mamie garść machorki. W końcu kwietnia [1945] decyzja o przeprowadzce do Łodzi, ciężka droga mamy pociągiem w poszukiwaniu mieszkania. Spotkanie kuzynki Marylki, zdobyte pięciopokojowe mieszkanie po niemieckim kolejarzu przy ul. Kilińskiego. Wyposażenie otrzymane od ludzi. [+]
[00:37:17] Oficjalne przyznanie mieszkania i wyposażenia gabinetu dentystycznego. Udostępnianie mieszkania bezdomnym członkom rodziny. Dalsze życie boh. związane z Łodzią. Rodzice Zofia Grankowska dd Konopnicka, Jan Grankowski.
[00:39:23] Dwie córki boh. „Śródmieście nigdy się nie poddało” Niemcom, do końca powstania wisiały biało-czerwone flagi. Zakaz samodzielnego oddalania się z domu, „sama nigdzie nie wychodziłam”. Szkoła: 2 klasa na tajnych kompletach. Dalsza edukacja w Łodzi, w czwartej klasie szkoły przy ul. Narutowicza.
[00:43:44] Rodzina żydowska mieszkała na parterze, ulubiona koleżanka Ruteczka. Moment ekscytacji z powodu wyjazdu Ruty, „mamo, ja też chcę do getta”.
[00:45:15] Zabawy w dzieciństwie, obcięte przez boh. kasztanowe włosy Rutki, stawianie baniek, „bawiłyśmy się znakomicie”. Przyjaciółka z klatki Elżunia Zalewska. [+]
[00:47:55] Moment zabrania ojca do oflagu, rozpacz boh. Ojciec wrócił po 5 latach. Radość z końca wojny 9 maja [1945], reakcja boh.
[00:50:44] Opowieści ojca o oflagu Woldenberg. Przestrzeganie przez Niemców konwencji genewskiej, dożywianie przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Możliwość uprawiania działek przez oficerów (wysianie ziaren kawy). Utworzenie obozowego teatru, sąsiad ojca z baraku aktor [Kazimierz] Rudzki. [+]
[00:53:40] Unikanie wspominania wojny przez rodziców. Ojciec odnalazł rodzinę przez PCK w 1945 r. Zgłoszenie się ojca do wojska po powrocie z obozu, skierowany do Baligrodu „do walki z bandami UPA”. Ciągłe zmiany miejsca pobytu ojca. Niezależność mamy: pracowała na Akademii Medycznej w Łodzi, prowadziła własny prywatny gabinet. Sporadyczne wizyty ojca w domu.
[00:56:18] Ojciec w Ludowym Wojsku Polskim. [Po odwilży] przekazanie przez radzieckiego dowódcę ojcu pułku w Tarnowskich Górach. Ojciec ukończył szkołę w Charkowie. Kopia obrazu „Wenecjanka” Girolamo Savoldo ukradziona przez Rosjanina w Berlinie. Przeniesienie ojca do Warszawy.
[01:00:05] Konflikt ojca w wojsku, „miał język niewyparzony”, „z Jaruzelskim miał na pieńku”. Po wojnie praca ojca w komisji weryfikującej oficerów, bardzo krytyczna opinia ojca o Jaruzelskim jako dowódcy, zemsta na ojcu po latach. „Ojciec zakochany w wojsku”, jako nastolatek uciekł z domu do armii.
[01:05:12] Niebezpieczna placówka w Baligrodzie – walki z UPA w latach 1947-48.
[01:06:55] Traumatyczne przeżycia podczas zasypania pod gruzami zbombardowanego domu, a następnie przejścia kanałem na ul. Marszałkowską. Ulubiona ciastkarnia na dole kamienicy. Radość na widok wiszącej na bramie polskiej flagi.
[01:09:15] Radzenie sobie z traumatycznymi przeżyciami, „jestem optymistką”. Rodzenie się nowego życia po wojnie, optymizm mamy. Wiara boh. „w opiekę opatrzności bożej”.
[01:14:25] Pierwsza Komunia w Łodzi w wieku 13 lat. Praktykowanie religii w czasie wojny – kościół św. Aleksandra na pl. Trzech Krzyży, chrzest w wielu 5 lat – w oczekiwaniu na powrót ojca z oflagu
[01:17:00] Kupowanie kwiatów na balkon w Instytucie Głuchoniemych.
[01:18:10] Ukończenie szkoły, matura w 1953 r. w żeńskim gimnazjum. Ślub zniweczył plany studiów prawniczych, „bardzo to było niemądre”. Starsza córka Elżbieta.
[01:20:18] Podjęcie pracy w przedsiębiorstwie handlu zagranicznego „CETEBE”, następnie „TEXTILIMPORT”, przy ul. Fabrycznej w Łodzi. Boh. handlowała tkaninami wełnianymi i poliestrowymi, najważniejsi klienci z Kuwejtu. Wyjazdy służbowe do Kuwejtu, Egiptu i Libii. Zwiedzanie suku w koleżanką Wandą. [+]
[01:26:48] Droga z Kairu do Port Saidu. Odejście na emeryturę w 1991 r. Lukratywne wyjazdy na Bliski Wschód zakończone za karę z powodu założenia przez boh. NSZZ „Solidarność” w Textilimpeksie, „w handlu zagranicznym naszpikowanym ubekami”.
[01:31:30] Powstanie „Solidarności” jako „jedyna słuszna droga do zmiany”. Ograniczenia wyjazdów boh. do 1989 r. Ostatnie wyjazdy służbowe: Singapur i Australia.
[01:35:20] Starsza córka mieszkała w Bułgarii, ciągłe odmawianie przyznania paszportu boh. („zagrożenie dla bezpieczeństwa Polski”). Zyskowne wyjazdy zagraniczne. Klient Al Sarafandi kupował do Egiptu łódzki poliester. Garniturowe wełny z Bielska Białej sprzedawane do Kuwejtu.
[01:40:40] Kontakty funkcjonariuszem z UB. Niezbędna znajomość języków obcych w handlu zagranicznym. Mąż Andrzej Modrzejewski był inżynierem włókiennictwa.
[01:43:25] Babcia ze strony ojca: obsesja na punkcie wygranej na loterii. „Miałam dobre życie”, „jestem praprababcią, to nie przelewki”. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..