Feliks Waśkiewicz (ur. 1924, Zastów) urodził się w podwarszawskiej wsi w gminie Wawer. W latach przedwojennych aktywnie działał w lokalnej drużynie harcerskiej. W grudniu 1939 był jednym z pierwszych świadków na miejscu zbrodni wawerskiej. Podczas okupacji niemieckiej działał w Szarych Szeregach, ukończył konspiracyjną podchorążówkę, uczęszczał też do technikum kolejowego na Chmielnej 88. W sierpniu 1944 przepłynął wpław Wisłę, by podjąć próbę (nieudaną) nawiązania kontaktu z powstańcami warszawskimi. Podczas kolejnej próby przedostania się do walczącego miasta – tym razem przez linię frontu – został wraz z grupą kolegów-harcerzy zatrzymany przez NKWD. 15 sierpnia 1944 trafił do obozu na Majdanku, skąd wkrótce uciekł wraz z czterema kolegami i po kilkudniowej wędrówce dotarł do Wawra. Tu dowiedział się o śmierci ojca, który jako dowódca plutonu Wojskowej Służby Ochrony Powstania zginął na polu minowym próbując przekroczyć linię frontu w drodze na pomoc powstaniu. Wiosną 1945 pan Feliks podjął przerwaną naukę w technikum kolejowym na Chmielnej 88 w Warszawie, którą ukończył w czerwcu 1947. Pracował jako kierownik Centralnej Modelarni Lotniczej na ulicy Łazienkowskiej, brał udział w opracowywaniu konstrukcji motoszybowca „Pegaz”. W 1947 ujawnił się jako żołnierz Armii Krajowej. W tym samym roku został ciężko ranny w wypadku motocyklowym. Po wielomiesięcznej hospitalizacji i rehabilitacji, w kwietniu 1948 zawarł związek małżeński z koleżanką z wawerskiej drużyny harcerskiej. Na początku 1952 roku został aresztowany pod zarzutem udziału w podziemnej organizacji, przez blisko półtora roku śledztwa przetrzymywany w Pałacu Mostowskich. W maju 1953 wyrokiem sądu wojskowego skazany na kilkanaście miesięcy i zwolniony z aresztu. Po wielu odmowach zatrudnienia z powodów politycznych, rozpoczął pracę w Spółdzielni „Nowator” na stanowisku kalkulatora, a wkrótce - kierownika zakładu produkujące łóżka i sprzęt szpitalny w Pustelniku k. Marek. W 1954 roku zatrudnił się w Komisji Inwentaryzacji Powierzchni Mieszkaniowej na terenie dzielnicy Praga-Północ, a wkrótce potem w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Telefonicznych (ZWUT). W 1989 roku przeszedł na emeryturę. Mieszka w Warszawie.
mehr...
weniger
[00:00:16] Łatwiejszy dojazd do liceum kolejowego po uruchomieniu kolejki elektrycznej z Otwocka do Pruszkowa, stacja Warszawa Główna. Grupy znajomych, kawiarenka przy Poznańskiej. Boh. posądzony o porwanie koleżanki, Krystyny Wyszomirskiej (pochodziła z Wilna) i ukrycie jej w maglu rodziców. „Krysia” to tajne hasło oznaczające broń. Uwięzienie boh. w domu Krysi u pp. Niersztajnów. [+]
[00:10:40] Zaloty Krysi, zazdrość narzeczonej Danki. Matura, praca w biurze konstrukcyjnym przy Centralnej Modelarni Lotniczej ZHP GKH
prototyp motoszybowca „Pegaz”. Kursy modelarskie na lotnisku Gocław. Kurs w Osowcu.
[00:16:03] Zakończenie prac konstrukcyjnych, współpraca z Berkowskim. Obawy o kolejną wojnę między ZSRR a aliantami. Rosjanie zakazali prac nad motoszybowcem. „Pegaz” wylatał 100 godzin, oddany do Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Prototyp helikoptera Żurakowskiego. Inżynier Tadeusz Chyliński, instruktor harcerski. Wystąpienie ZHP z międzynarodowej organizacji skautingu. Samochód P-70, śmierć Chylińskiego.
[00:22:30] Jerzy Berek, dyrektor Pałacu Młodzieży. Zagubiona dokumentacja techniczna „Pegaza”.
[00:26:25] Praca w Lidze Lotniczej. Płk Jakubik. Instruktor lotnictwa Kwiczała, pilot RAF-u z bitwy o Anglię, zagorzały komunista. Prasówki z „Trybuny Ludu”. Por. Zdzisław Szajewski z Dęblina. Organizacja międzynarodowych zawodów w Lesznie.
[00:31:34] Poznanie Janusza Wojciechowskiego, praca nad zdalnym sterowaniem modeli. Praca w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Telefonicznych (ZWUT). Przekaźniki sterujące i membranowe. Współpraca z Instytutem Modelarstwa Lotniczego i Instytutem Lotnictwa. Opis różnych modeli. Doroczne spotkania z instruktorami modelarstwa na lotnisku w Lidzbarku Warmińskim.
[00:36:13] Kocioł, znalezienie broni w skrytce w domu boh., major NKWD. Fotografia żony z dzieckiem na tle zgromadzonej broni. Aresztowanie w nocy, rewizja. Ujawnienie się boh. po wojnie, amnestia 1947 r. Legalne harcerstwo po 1947 r.
[00:42:18] Komendant Zacharski namawiał do ujawnienia się, dowódca hufca Sylwester Rakowski zdecydował sie ujawnić. Drukowanie ulotki znalezionej pod Teatrem Powszechnym „Zaplute karły reakcji z AK”. Odwołana akcja kradzieży powielacza białkowego. Rozpadnięcie się sieci konspiracyjnego kolportażu. Ulotki schowane w kominie wypalonego domu w Marysinie Wawerskim.
[00:50:10] Ujawnienie się w Pruszkowie – Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa – zeznanie pisemne. Zadenuncjowanie do UB przez przybocznego. Otrzymanie oświadczenia o ujawnieniu się. Areszt UB przy Koszykowej, przesłuchanie. [+]
[00:55:46] Prycza bez materaca, zimno, bez koca. Znajomość z współwięźniem Stefanem Jaworskim (skazanym na karę śmierci za działalność w WiN). Uratowany w amnestii po śmierci Stalina. Procesy polityczne stalinizmu. Łaźnia więzienna. Codzienne przesłuchania, zastraszanie. Interwencja Różańskiego. Boh. podejrzany o współudział w zastrzeleniu Stefana Martyki.
[01:02:76] Pałac Mostowskich, cela 18. Wsród aresztowanych inteligenci i młodzież szkolna: płk Bolesław Bronisz, Marian Wierzba, inż. Białkowski in. 29 osób. Historie aresztantów. Paczki żywnościowe od rodziny.
[01:09:20] Boh. nie dał sie złamać w śedztwie. Aresztowanie brata kolegi, dezertera z wojska. Siatka kolegów handlujących bronią po wojnie. Jerzy Szydłowicz wskazał skrytkę z bronią w domu boh.
[01:15:50] Przebieg procesu w sądzie wojskowym, sędzia Szurawski [Żurawski?], „kat Lublina”. Zagrożenie wyrokami: boh. 8 lat, Jerzy Szydłowicz kara śmierci, Jabłoński 25 lat. Wyjście z aresztu, oficer prowadzący UB, kolega współpracownik UB.
[01:22:00] Karcer za rozbicie sedesu. Komunikacja przez toalety albo alfabetem Morse’a. Wjazd do kerceru z Nowolipek. Bajoro w celi, woda kapiąca z sufitu. Wiadomość od ubeka o śmierci Stalina. Apelacja, adwokat Leszek Soroka. Wyjście z więzienia 13 maja 1953 r., powitanie z synem. [+]
[01:37:12] Przed wypuszczeniem na wolność specjalna toaleta i fryzjer. Inwigilacja - sąsiad donosiciel do UB. Meldowanie się na komisariacie MO w Wawrze. Bieda, brak możliwości zatrudnienia.
[01:42:43] Donosiciel Piotrowski. Motocykl. „Wilczy bilet”, niemożność znalezienia pracy: w Instytucie Lotnictwa (dyrektor Fiszdon – odmowa ze względu na tajemnicę wojskową), w fabryce obrabiarek Avia i innych miejscach. Kolega szkolny załatwił mu pracę w spółdzielni Nowator (ul. Brzeska, dyrektor Krzemiński), stanowisko „kalkulatora pracy”.
01:50: 00 Stanowisko dyrektora zakładu w Pustelniku k. Marek. Wyroki w procesie harcerzy: boh. – kilkanaście miesięcy, Jerzy Szydłowicz 25 lat, Jabłoński 10 lat. W drugim procesie sądzony był m.in. „Rak” Rakowski i Jaworski – grupa dyskusyjna „Uniwersaliści”. Po amnestii w 1956 r. wszyscy wyszli na wolność, zrehabilitowani.
[01:56:00] Znajomy Żyd, sekretarz kancelarii Bieruta, uratował harcerzy w procesie. Pomoc Żydom: w czasie wojny RGO w Wawrze ratowała Żydów z pociągów do Treblinki. Zaangażowani: Stanisław Szydłowicz, Stanisław Waśkiewicz, Stanisław Krupka. Przechwytywanie uciekinierów z pociągu, procedura przechowywania Żydów z dala od Warszawy, wydawanie (Krupka, Witold Szymański) fałszywych kenkart. Zbyszek Sikorski, Żyd, mieszkał u Szydłowiczów. Komitet Obywatelski, przewodniczył Austriak Juliusz Ludwig. Ucieczka Żydówki, złamała nogę, wyskakując z pociągu, nie można jej było uratować. Nikt nie chciał jej zastrzelić. Ten, który zastrzelił został po wojnie prokuratorem. [+]
[02:05:50] On [Ongierski] opowiedział boh. o likwidacji obozu NKWD na Majdanku i 200 osadzonych tam akowców – utopiono ich w Wiśle koło Magnuszewa. Oddział Ongierskiego trafił na Majdanek, ranny, operacja w szpitalu polowym w lesie, trafił do 2 Armii Wojska Polskiego, stacjonował na Grochowie.
[02:14:06] W ramach nauki w podchorążowce nauka jazdy samochodami niemieckimi i czołgami – do wszystkich typów pojazdów pasował jeden kluczyk. Warsztat mechaniczny Fogla.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..