Faber Tadeusz cz. 2

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1178

22 lipca 2020, Koszalin

1:13

Tadeusz Faber (ur. 1925, Złoczów) latem 1944 roku wstąpił w szeregi Armii Krajowej Obwodu Tarnopol. W sierpniu 1944 roku został wcielony do 7. Dywizji Piechoty 2. Armii Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do batalionu szkolnego, a następnie służył w ochronie sztabu dywizji. Uczestniczył w walkach o forsowanie Nysy i bitwie pod Budziszynem. Po zakończeniu działań wojennych brał udział w zasiedlaniu Ziem Odzyskanych i ukończył oficerską szkołę w Łodzi. Dowodził 52. Brygadą Służby Polsce, organizował obóz junaków SP przy budowie trasy kolejowej Łódź-Skierniewice. Kierował pomorskimi strukturami Ludowych Zespołów Sportowych, był komendantem Ligi Obrony Kraju w Koszalinie. Od 1983 roku na emeryturze w stopniu pułkownika Wojska Polskiego.

[00:00:10] Po zakończeniu działań wojennych i szkoleniu w szkole oficerskiej boh. został skierowany do 39 Pułku w Kamieniu Pomorskim. Jako oficer z doświadczeniem wojennym miał szkolić młodych żołnierzy. Z Kamienia wysiedlono wszystkich Niemców, a Polaków przybyło jeszcze niewielu.
[00:01:30] Po kilku miesiącach część szeregowych żołnierzy zwolniono do cywila, a kadrę uznano za przygotowaną do pracy poza wojskiem przy odbudowie kraju. Dowództwo oddelegowało do tego celu kilka tysięcy oficerów i zapewniło szkolenia, po których MON delegowało ich do wybranych województw.
[00:03:50] Boh. został przydzielony do woj. kieleckiego, gdzie formowała się organizacja sportowo-obronna. Rozwijał wśród lokalnej społeczności dyscypliny potrzebne dla przyszłych żołnierzy. Powstał Wojewódzki Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Obronnego [Wojskowego], oficerowie pełnili w nim różne funkcje.
[00:04:40] Na Kielecczyźnie boh. spędził trzy lata. W międzyczasie sejm powołał organizację „Służba Polsce” (SP), wspomagającą odbudowę kraju. W Kielcach boh. werbował młodzież w wieku od 16 roku życia, która odbywała obowiązkową, kilkumiesięczną służbę w brygadach SP w ramach 6-letniego planu odbudowy Polski.
[00:06:10] Boh. odbył kurs dowódców brygad i został wyznaczony na dowódcę 52 brygady w rejonie Skierniewic do budowy trasy kolejowej Skierniewice - Łuków. Miał zorganizować pracę i pobyt dla 800 junaków przybywających tam na 2-3- miesięczne turnusy.
[00:08:00] Przy pomocy władz państwowych boh. przygotował infrastrukturę na przyjęcie junaków, potem pod okiem inżynierów trwały prace przy budowie linii. Brygady miały też przysposabiać młodzież do służby wojskowej i jeden dzień w tygodniu przeznaczano na ćwiczenia.
[00:09:30] W rejonie Warszawy pracowało 11 brygad. Po 8 miesiącach pracy skierniewicką brygadę rozwiązano. Była jedną z przodujących i boh. został wyróżniony dalszym szkoleniem, po którym, jako doświadczony dowódca, miał objąć brygadę w Słupsku przy budowie lotniska dla samolotów wojskowych.
[00:10:40] W rejonie Słupska było już dawne lotnisko niemieckie i brygada boh. pracowała przy jego rozbudowie i modernizacji.
[00:11:30] Po zakończeniu realizacji planu 6-letniego boh. skierowano do urzędu w Koszalinie, gdzie powstała Liga Przyjaciół Żołnierza – organizacja młodzieżowa propagująca sport.
[00:12:45] Na terenie Koszalina powołano województwo. Powstała komenda wojewódzka, która przeistoczyła się w nową organizację „Służba Polsce”. W Koszalinie brakowało kadry. Cele działalności Służby Polsce i współpraca z ośrodkami sportowymi.
[00:14:40] Był to okres wytężonej pracy - na tamte tereny przybyli nowi osadnicy i trzeba było zagospodarowywać tereny i urządzać obiekty. Na terenie woj. koszalińskiego organizacja „SP” miała duże osiągnięcia. Działały tam również Kluby Oficerów Rezerwy.
[00:15:00] Członkowie Klubu i jego działalność. Współpraca SP z Ludowymi Zespołami Sportowymi i ich zasługi.
[00:17:30] Organizowanie imprez na terenie ziemi koszalińskiej. Powstanie Komitetu Kultury Fizycznej i organizowanie rokrocznych marszów patrolowych szlakiem zdobywców Wału Pomorskiego.
[00:18:45] Rola Ludowych Zespołów Sportowych w propagowaniu sportu wśród młodzieży. Wzrost znaczenia Klubów Oficerów Rezerwy i szkolenie młodych na potrzeby wojska.
[00:20:10] Związek byłych żołnierzy i organizacja ZBoWiD [Związek Bojowników o Wolność i Demokrację], jednocząca organizacje kombatanckie. Działalność w szkołach i przedsiębiorstwach.
[00:21:40] Boh. spędził 40 lat w zawodowej służbie wojskowej działając w organizacji Służba Polsce i innych. Działalność wojskową zakończył w 1983 r. ze stopniem pułkownika. Kontynuacja działalności w Klubach Oficerów Rezerwy i klubach garnizonowych.
[00:23:30] Koła Rodzin Wojskowych powstały dzięki żonom oficerów rezerwy i służby czynnej. Wojskowa Komenda Uzupełnień i jej zaangażowanie.
[00:25:00] Sportowa działalność boh. i przewodzenie w bliskich mu dyscyplinach. Powstanie Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej. Wyjazdy boh. z polską reprezentacją i udział w zawodach zagranicznych.
[00:28:20] Udział członków organizacji boh. w imprezach na terenie Czechosłowacji. Współpraca z NRD.
[00:30:40] Akcja Wisła w 1947 r. – boh. nie brał udziału w akcji wysiedlania Ukraińców, ale niektórzy jego koledzy trafili do specjalnych jednostek zaangażowanych w Akcję Wisła.
[00:33:25] Wysiedlenia Niemców z Ziem Zachodnich, pomoc wojska w osadnictwie ludności ze wschodu. Boh. wykonywał w tym czasie inne zadania (Służba Polsce). Stosunki polsko-ukraińskie.
[00:35:20] Na terenie Kamienia Pomorskiego żołnierze pomagali gospodarzom wiejskim przy żniwach, wykopkach itp. Niektórzy sprowadzali swoje rodziny ze wschodu, dużo ich przybyło z Wileńszczyzny.
[00:38:00] Pojawienie się stonki ziemniaczanej, która stała się przestrogą dla rolników.
[00:39:30] W woj. kieleckim komenda wojewódzka miała swoją siedzibę w byłym domu wybudowanym ku czci Józefa Piłsudskiego. Prowadzono tam zajęcia sportowe i różnego rodzaju imprezy. Działalność Służby Polsce na terenie Kielc.
[00:41:40] Warunki organizacji obozów dla junaków i ich brygad. Młodzież od 16 roku życia była zobowiązana ustawą do pracy w brygadach SP. Dezercje junaków. Brygady męskie i żeńskie. Rodzaje prac wykonywane przez dziewczyny. Mundury i odznaki junaków.
[00:45:00] Udział junaków w defiladzie państwowej w Warszawie. Orkiestra reprezentacyjna SP składała się z tysiąca muzyków. Przykłady i powody dezercji z brygady SP prowadzonej boh. oraz kary porządkowe za ucieczkę.
[00:48:10] Dobre relacje junaków z kadrą. Wyjazd boh. do Rzeszowa i spotkanie junaków z dawnej brygady w Słupsku. Organizowanie przez szkoły izb pamięci historycznej. Działalność kombatancka i edukacyjna boh.
[00:51:10] Wysokiej jakości kadra w brygadach żeńskich. Zaopatrzenie i organizacja przez boh. brygady na wyznaczonym terenie. Współpraca kadry brygad SP z miejscowymi władzami. Budżetowanie przedsięwzięcia.
[00:54:00] Stosunek władz do grup młodzieżowych. Uroczystości na zakończenie prac w ok. Skierniewic, żegnanie brygad i wręczanie nagród za osiągnięcia.
[00:56:00] Wyjazdy boh. do krajów demokracji ludowej, entuzjastyczna współpraca organizacji i serdeczne przyjmowanie gości. Przebieg wyjazdu boh. do Moskwy i Stalingradu w rocznicę bitwy o Stalingrad.
[00:58:00] Gościnność lokalnej ludności w Stalingradzie. Pobyt w NRD i wyjazd na zawody narciarskie do Czechosłowacji.
[01:00:00] Pozycja Koszalina w dziedzinie sportu. Kpt. Orlik był w Sławnie komendantem WFiPW [Wojewódzki Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego] i miał syna, który brał udział w zawodach i zdobywał medale. Reprezentacja kobiet w imprezach okręgu koszalińskiego. Ludowe Zespoły Sportowe.
[01:02:15] Udział kobiet w strzelectwie sportowym. Historia modelarstwa. Rozwój łączności i krótkofalarstwa. Przebieg zawodów modelarskich. Konkurs wojewódzki modeli pływających odbywał się w Mielnie lub na jeziorze w Szczecinku.
[01:06:30] Pokaz modeli samochodów zdalnie sterowanych. Fascynacja młodzieży nową technologią i powstanie klubów modelarskich na terenie województwa. Metody zdobywania sprzętu sportowego.
[01:08:00] Stan wojenny. W 1980 r. boh. pracował jeszcze w wojsku i pracował społecznie. Ocena sytuacji.
[01:10:20] Pożegnanie boh. ze służbą w 1983 r. Okres 40 lat służby wojskowej boh. przeszedł bez wrogów politycznych, nie był groźny dla żadnej ze stron. Uroczystość mianowania boh. na stopień pułkownika.
mehr...
weniger

Suchanowski Łukasz

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film