Danuta Krystyna Kardasz z d. Bystrzyńska (ur. 1924, Janowiec Wielkopolski) po wybuchu wojny została wysiedlona wraz z rodziną z Janowca Wielkopolskiego na tereny Generalnej Guberni do miejscowości Końskie. Podczas okupacji niemieckiej była łączniczką w lokalnej placówce AK (ps. „Mała”). Jesienią 1945 roku osiedliła się w Słupsku, gdzie pracowała w Urzędzie Likwidacyjnym, a następnie była pracownicą kulturalno-oświatową w klubie oficerskim w Słupsku. Przyjaźniła się z ks. Janem Zieją – byłym kapelanem Szarych Szeregów oraz Michałem Issajewiczem ps. „Miś”, który zlikwidował Franza Kutscherę 1 lutego 1944 roku. Była też wieloletnią działaczką Civitas Christiana oraz Koła Pierwszych Słupszczan. Zmarła w 2020 roku.
00:00:10 Autoprezentacja boh. urodzonej w 1924 r. w Janowcu Wielkopolskim, przedstawienie rodziców: Marii i Franciszka Bystrzyńskich.
00:00:35 Wakacje w 1939 r. boh. spędzała u babci w Gąsawie i o wybuchu wojny dowiedziała się z radia.
00:01:05 W połowie października tata zabrał mamę i dwie córki do domu w Janowcu. 5 grudnia 1939 do domu wtargnęli żandarmi, którzy wyrzucili rodzinę z mieszkania, zabierając wszystkie pieniądze. Ojciec, uczestnik Powstania Wielkopolskiego i wojny 1920 r. miał dużą bibliotekę. Rodzina została umieszczona w obozie przejściowym zorganizowanym w budynku teatru – rozkaz wyjazdu z Kraju Warty do Generalnego Gubernatorstwa. [+]
00:05:34 Rodzina nie miała krewnych w Polsce centralnej – pomoc żony burmistrza, wyjazd rodziny do Końskich. Powitanie na dworcu – rodzina zamieszkała w domu państwa Panków – warunki mieszkaniowe. Po kilku dniach rodzina otrzymała z Urzędu Miasta mieszkanie pożydowskie przy ul. Dworcowej – pomoc sąsiadów. [+]
00:08:00 Wigilia w nowym mieszkaniu – nastrój przy stole. [+]
00:08:49 Tata, który był krawcem, zorganizował warsztat w domu. Boh. była opiekunką Tomka Górki, syna dyrektora szpitala Zygmunta Górki. Działalność konspiracyjna w szpitalu – złożenie przysięgi przez boh. [+]
00:10:52 W kwietniu 1941 r. mama dowiedziała się, że jej brat uciekł z Organizacji Todt i zatrzymał się w Warszawie u kuzyna Teofila Tyblewskiego.
00:12:05 Rodzina spędziła Wielkanoc w Warszawie, po powrocie do Końskich boh. dowiedziała się, że Niemcy odkryli szpitalną siatkę konspiracyjną i wiele osób aresztowano. [+]
00:12:54 Boh. ukończyła kurs stenografii i maszynopisania Ireny Szamowskiej i została zatrudniona w szkole handlowej w Końskich jako nauczycielka stenografii – wplatanie wątków patriotycznych w prowadzone lekcje. [+]
00:16:16 Uliczne łapanki w Końskich, wywożenie do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe. Boh. uniknęła łapanki chowając się w sklepie.
00:17:40 Organizacja tajnego nauczania. Boh. zdała egzamin ukończenia IV klasy gimnazjum, co przydało się jej w powojennej edukacji.
00:19:08 Boh. była łączniczką – przekazywanie tajnych materiałów. Łączność podczas powstania warszawskiego.
00:20:30 Ktoś doniósł na boh. pracującą w szkole i została przeniesiona do Schulamtu (Urząd do Spraw Szkolnych). Zabawy taneczne urządzane przez Niemców, którzy zapraszali Polki do tańca.
00:21:45 Działalność konspiracyjna pod groźbą wykrycia przez Niemców.
00:22:26 Wyzwolenie Końskich 17 stycznia 1945 r. Po wyzwoleniu Poznania boh. pojechała do Janowca, by zobaczyć, czy rodzina może wrócić do domu. Ojciec zadecydował o powrocie do Janowca – przydział mieszkania, otwarcie zakładu krawieckiego przez ojca.
00:24:06 Zachęcanie do wyjazdu na Ziemie Odzyskane – boh. z siostrą i ojcem pojechali do Szczecina – pijani czerwonoarmiści na ulicach. Rodzina pojechała do Słupska, gdzie w Urzędzie Repatriacyjnym boh. spotkała znajomego z konspiracji Włodzimierza Rogozińskiego – propozycja pracy dla boh. Pierwsze wrażenia ze Słupska – zniszczenia miasta. Rodzina zatrzymała się u państwa Waraczów. Przeprowadzka rodziców na Pomorze. [+]
00:27:30 Boh. pracowała w Urzędzie Likwidacyjnym i dostała mieszkanie przy ul. Kołłątaja. Pracownicy urzędu mieli zbierać czynsz od mieszkańców – boh. przydzielono ulicę Małachowskiego – przygoda z czerwonoarmistami. Boh. poprosiła o przydział mieszkania w centrum miasta i przeprowadziła się na ulicę Poetów. Tu 15 grudnia przyjechała rodzina boh. Radosne święta Bożego Narodzenia. Po świętach tata otworzył zakład krawiecki. [+]
00:30:01 Boh. i siostra poszły do liceum i zdały maturę w 1947 r., dyrektorką szkoły była Leonia Strzelczyk. Choroba ojca – śmierć rodziców w lipcu 1947 r. Boh. i siostra musiały pójść do pracy.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu - świadek odpowiada na pytania]
00:32:28 Mąż boh. był przez pięć lat w niemieckiej niewoli, pracował w Sławnie jako miejski architekt. Ślub w 1948 r. – boh. przez rok mieszkała w Sławnie, potem rodzina wróciła do Słupska, gdzie mąż pracował w Starostwie Powiatowym. Pan Jaroszewicz zaproponował rodzinie mieszkanie przy ul. Arciszewskiego – stan lokalu, w którym wcześniej mieszkali Rosjanie. Urodzenie córki w styczniu 1950 r. Kolejne miejsca pracy męża.
00:36:13 Po urodzeniu córki boh. zatrudniła opiekunkę, Niemkę, a potem sama zajmowała się wychowaniem dziecka.
00:37:02 Boh. usiłuje sobie przypomnieć, gdzie pracowała.
00:37:38 W 1935 r. boh. chodziła do szkoły powszechnej – w dzień śmierci Józefa Piłsudskiego nie było lekcji tylko uroczystości, akademie, pogadanki o działalności Marszałka, przedstawienie w janowieckim teatrze.
00:38:58 Stosunki polsko-żydowskie w Janowcu przed wojną. Wkroczenie Niemców do Janowca i ich stosunek do Żydów. W klasie boh. była jedna Żydówka, córka kantora – wpływ nauczycieli na postępowanie uczniów.
00:41:39 Postawa wychowawczyni pani Marchlewskiej. Wysoki poziom nauczania w szkole, wspomnienie nauczyciela języka polskiego Kazimierza Wiśniewskiego. Dyrektorem szkoły był pan Janas, nauczyciel matematyki. Boh. należała do drużyny siatkarskiej.
00:44:20 Przed wojną czytano Ignacego Krasickiego – boh. recytuje „Hymn do miłości ojczyzny” oraz wiersz Władysława Bełzy.
00:46:22 Boh. nie zna losów córki kantora Izy, prawdopodobnie zabrano jej rodzinę do getta.
00:47:25 Wakacyjne wyjazdy do babci mieszkającej w Gąsawie – rodzinne spotkania. Jeden z wujków był komendantem policji w Gnieźnie. Kolacje w towarzystwie miejscowej elity – śpiewanie pieśni patriotycznych, tata grał na skrzypcach. Wyjazd wujka na wakacje do Krynicy – jego powrót z prezentami.
00:49:56 Podczas łapanek w czasie okupacji strzelano do uciekających.
00:50:26 Boh. chodziła do liceum z Jadzią Issajewicz (Grocholską), której brat Michał brał udział w zamachu na Kutscherę. Sylwester 1946/47 w mieszkaniu Issajewiczów – rankiem 1 stycznia wszyscy poszli na mszę do kościoła św. Ottona, którą odprawiał ksiądz Jan Zieja.
00:51:30 Wspomnienie Michała Issajewicza.
00:52:03 Ksiądz Jan Zieja lubił spotkania z młodzieżą, boh. żałowała, gdy przeniesiono go do innej parafii.
00:52:46 Warunki w obozie przejściowym, do którego zabrano rodzinę po wkroczeniu Niemców.
00:53:39 Ludność żydowska Końskich była w getcie, gdy rodzina przyjechała do miasta. Podawanie żywności do getta, wyprowadzanie żydowskich dzieci. Boh. nie była w getcie i nie wie, co się stało z jego mieszkańcami.
00:55:13 Stan pożydowskiego mieszkania w Końskich, do którego wprowadziła się rodzina.
00:55:58 Moment składania przysięgi w AK. – boh. przyjęła pseudonim „Mała”, zadania łączniczki.
00:57:12 Boh. spędzała Wielkanoc w Warszawie – wtedy Niemcy zrobili kocioł w szpitalu w Końskich. Boh. nie wiedziała, co stało się z aresztowanymi osobami – jedną z koleżanek wywieziono na roboty.
00:58:06 Nauka na kursie u Ireny Szamowskiej – profil szkoły.
00:59:04 Ucząc się na kursach boh. mieszkała w podwarszawskich Włochach u rodziny ojca. Wujek mieszkający w Warszawie działał w konspiracji. Poruszając się po mieście należało zachować ostrożność ze względu na łapanki.
01:00:06 Po ukończeniu kursu boh. uczyła stenografii w Końskich – relacje z uczniami, podtrzymywanie patriotycznego ducha. Jeden z uczniów doniósł na boh., którą przeniesiono do kuratorium. Postawa uczniów i dyrektora szkoły Jana Walewskiego. 01:02:02 Reakcja boh. na wiadomość o wybuchu powstania warszawskiego. Od 1934 r. boh. była harcerką i prezentowała postawę patriotyczną. Opinie mieszkańców miasta na temat powstania.
01:03:56 Działalność kin podczas okupacji – boh. ani razu nie była w kinie.
01:04:21 Po wyzwoleniu Końskich i Poznania boh. pojechała do Poznania. Wyzwolenie Końskich: radość i owacje – reakcja ojca.
01:05:42 Zachowanie czerwonoarmistów – napady na młode kobiety. Stosunek Polaków do polskiego wojska idącego razem z Armią Czerwoną.
01:06:31 W Szczecinie przebywało wielu Niemców i radzieckich żołnierzy. Wyjazd do Słupska – incydent z czerwonoarmistami.
01:07:18 Po wojnie Niemcy, którzy nie wyjechali, pracowali u Polaków. Opinia boh. na temat Niemców. Boh. zbierała czynsz w domach przy ul. Małachowskiego, gdzie mieszkali Polacy, ale także Niemcy.
01:08:44 Pierwsze mieszkanie boh. było przy ul. Kołłątaja, ale nie chciała w nim sama mieszkać. Boh. pracowała w Urzędzie Likwidacyjnym i nie chciano jej nikogo dokwaterować do mieszkania.
01:09:45 Wyjazdy Niemców ze Słupska. Działalność Urzędu Likwidacyjnego – spisywanie dobytku Niemców. Sprzedaż poniemieckiego mienia. Mieszkanie boh. było częściowo umeblowane, ale kupiła pianino.
01:11:55 Życie kulturalne w Słupsku – przedstawienia w teatrze, którego dyrektorką była Jadwiga Subocz. Boh. widziała m. in. „Halkę” Moniuszki. Działalność kina „Milenium”, w którym boh. widziała „Zakazane piosenki”.
01:14:54 Boh. była na balu maturalnym, ale jej tata był wtedy w szpitalu, więc nie bawiła się zbyt dobrze.
01:15:38 Spotkania towarzyskie i dancingi w restauracji „Franciszkańskiej” prowadzonej przez państwa Olszewskich (tam odbyło się wesele boh.) oraz w Domu Kolejarza.
01:16:58 Boh. była pracownicą kulturalno-oświatową w garnizonowym Klubie Oficerskim, którego kierownikiem był mjr Jan Ciechański – organizowała spotkania autorskie, m. in. z poetką Martą Aluchna-Emelianow, Tadeuszem Jureniem. Dwa razy w tygodniu w klubie odbywały się fajfy i dancingi, na które przychodził także mąż boh., więc po pracy mogła tańczyć. Organizacja dancingu – zapraszanie gości. Na zabawach grał orkiestra wojskowa.
01:20:35 Boh. została główną księgową w Klubie Oficerskim – współpraca z wojskowymi.
01:21:30 Pierwsza opiekunka córki – Niemka, wyszła za mąż za Polaka. Druga opiekunka Niemka niezbyt dobrze zajmowała się dzieckiem i została zwolniona.
01:22:31 Boh. nie przypomina sobie strajków w grudniu 1970 r.
01:23:22 Powstanie Solidarności – reakcja boh. i jej otoczenia, opinia na temat Wałęsy.
01:23:56 Wprowadzenie stanu wojennego – syn był na studiach w Gdańsku. Wprowadzenie godziny milicyjnej. Mąż wyrobił przepustkę i pojechał do Gdańska, by odwiedzić syna.
01:25:17 Wkroczenie Niemców do Janowca w 1939 r., nastroje przed wybuchem wojny. Boh. zobaczyła niemieckich żołnierzy przez okno – reakcja ojca, powstańca wielkopolskiego, który bał się represji ze strony Niemców. Wysiedlenie rodziny na początku grudnia.
01:27:49 Zachowanie rodziny podczas wysiedlenia – ojciec i boh. zajmowali się chaotycznym pakowaniem. Rodzina nie zabrała dokumentów ani jedzenia, Niemcy odebrali im wszystkie pieniądze.
01:29:38 Rodzinie pomogła burmistrzowa Maria Łuczak.
01:29:58 Porównanie Janowca i Końskich – bieda w Końskich, opinia boh. na temat mieszkańców miasta. Pomoc sąsiadów, gdy tata otwierał zakład krawiecki w Końskich. Boh. wiedziała o egzekucji Żydów po wkroczeniu Niemców do miasta.
01:31:50 Z zakładu krawieckiego taty korzystali Niemcy. Maszyny do szycia zostały w Janowcu, ale wujek Tadeusz rozebrał swoją maszynę i przyniósł jej główkę na dworzec, gdy rodzina wyjeżdżała. Stolarz w Końskich dorobił resztę i tata mógł szyć. [+]
01:33:48 Praca taty między niemieckim młotem i akowskim kowadłem. Tata znał niemiecki i dlatego Niemcy korzystali z jego zakładu. Warunki materialne rodziny do śmierci ojca.
01:35:25 Pierwsza okupacyjna Wigilia – dwa wigilijne dania przynieśli znajomi, wspomnienia przedwojennych Wigilii – postawa taty.
01:36:47 Tata nie zabrał skrzypiec z domu. Niemcy pozwolili zabrać poduszkę i coś do przykrycia. Pozostawienie dorobku rodziców.
01:37:30 Wejście Armii Czerwonej – zabijanie przez Rosjan własowców wziętych do niewoli. Niemiecki nalot na miasto przed wkroczeniem Armii Czerwonej – ukrywanie się rodziny w piwnicy.
01:39:51 Wyzwolenie Końskich – reakcja taty.
01:40:23 Poszukiwanie folksdojczy, boh. słyszała, że na jej ulicy zabito dwie osoby.
01:41:21 Babcia w Gąsawie czekała na powrót dzieci. Dwaj wujkowie Tadeusz i Michał uciekali z Bydgoszczy. Ucieczka rodziny z Janowca po wkroczeniu Niemców do Polski – ostrzelanie kolumny uciekinierów, śmierć koleżanki Gieni Janickiej i jej matki.
01:42:33 Wujkowie Michał i Tadeusz zostali złapani w Mogilnie – dziesiątkowanie złapanych Polaków, ale udało im się dotrzeć do Gąsawy. Wujek, który był komendantem policji w Gnieźnie, zginął w Katyniu – według relacji kolegi po dotarciu grupy policjantów do Kowla miejscowi proponowali im cywilne ubrania – wuj Józef [Wróblewski] nie chciał się przebrać i dostał się do sowieckiej niewoli, więziony w Ostaszkowie zginął w Twerze. Ciotka Zofia po miesiącu dotarła do Gąsawy.
01:45:11 Wujkowie Michał i Tadeusz byli świadkami krwawej niedzieli w Bydgoszczy i dlatego uciekali z miasta. Po przyjeździe najmłodszej córki Zofii do Gąsawy, babcia czekała na syna Józefa. Śmierć babci w 1952 r.
01:46:30 Boh. chodziła do getta w Końskich, ale słyszała, że były osoby pomagające Żydom i ratujące żydowskie dzieci.
01:47:25 Słuchanie radia – wiadomości o walce 2 Korpusu we Włoszech.
01:48:24 Do Końskich nie dotarły wieści o zbrodni Katyńskiej – boh. dowiedziała się o niej po wojnie.
01:49:00 Boh. wiedziała o powstaniu w getcie warszawskim. Wśród Polaków krążyły gazetki konspiracyjne, m. in. „Wolność”, słuchanie radia w konspiracji.
01:50:28 Gruzy Szczecina i pijani czerwonoarmiści – tata zadecydował o wyjeździe z miasta. Znajomy pan Rogoziński namówił boh. na pozostanie w Słupsku – pierwsze wrażenia po przybyciu do Słupska 15.10.1945 r.
01:51:50 Życie w Słupsku po wojnie, praca i zabawy, spotkania towarzyskie w kawiarniach „Stefanka” i „Czar”.
01:53:01 Mąż był narciarzem – wspólne wyjazdy na narty do Szczyrku, Wisły i Zakopanego, wakacyjne podróże po kraju. Mąż pochodził z Mościsk w dawnym województwie lwowskim – porozumienie w rodzinie. Wyjazdy nad morze – barak dla pracowników Urzędu Likwidacyjnego w Rowach.
01:55:38 Zakup „Syrenki” i podróże nią w Polsce. Wyjazd „Syrenką” do Lwowa, przejazd pociągiem z Przemyśla – kontrola graniczna, pytanie o „świętości” – reakcja syna boh. Ojciec męża był wójtem w Mościskach, rodzina miała przed wojną gospodarstwo – wizyta w rodzinnym domu, przyjęcie przez mieszkańców domu.
01:57:43 Mąż trafił do niemieckiej niewoli w 1939 r., był więźniem Stalagu na terenie Niemiec, potem został wywieziony do Norwegii, gdzie ciężko pracował. Po powrocie z wojny zatrzymał się w Sławnie, gdzie inż. Paśniewski zatrudnił go w Powiatowym Zarządzie Dróg Publicznych. Na imieninach u siostry inżyniera, Bronki, boh. poznała męża.
01:59:34 Teść repatriował się do Polski i mieszkał w Cieszynie.
01:59:57 W Słupsku byli repatrianci zza Buga. Boh. przeżyła z mężem 56 lat, śmierć męża – wspomnienie wspólnego życia.
02:01:30 Mieszkańcy Słupska po wojnie – boh. miała w liceum wielu kolegów z Kresów. Na spotkaniach towarzyskich śpiewano pieśni patriotyczne. Boh. od dwóch lat nie wychodzi z domu, więc urządzała u siebie spotkania, które kończyły się wspólnym śpiewaniem pieśni patriotycznych, harcerskich i biesiadnych.
02:03:25 Wysiedlanie Niemców ze Słupska. Stosunek boh. do Niemców. Po wyjeździe Rosjan ze Słupska boh. dostała mieszkanie, w którym Rosjanie mieszkali – stan lokalu, zniszczenia. Boh. nie miała potem kontaktu z Rosjanami.
02:06:01 Przymusowy udział w referendum 3xTAK i defiladach z okazji 1 Maja.
02:06:53 Boh. nie miała poczucia, że mieszka w Słupsku tymczasowo, czuła się bezpiecznie.
02:08:19 Odsłonięcie pomnika Powstańców Warszawskich – miejsce spotkań. Boh. zdobyła uprawnienia przewodnika turystycznego i oprowadzała grupy po Słupsku, w czym pomagała jej dobra znajomość miasta. Pilotowanie wycieczek po kraju.
02:10:38 Podczas wycieczki do Malborka w mieście był obraz Matki Boskiej, który mieszkańcy przyjmowali w domach – wycieczki nie wpuszczono do miasta. Ograniczenia narzucone przez władze podczas pobytów wycieczek w Częstochowie.
02:11:44 Wyjazdy na festiwale piosenki żołnierskiej do Kołobrzegu. Boh. oprowadzała grupy młodzieży szkolnej, żołnierzy i wycieczki indywidualne. Podczas jednej z wycieczek boh. towarzyszył kilkuletni syn, który poprawił matkę.
02:13:32 Pomnik Powstańców Warszawskich był w planie wycieczek i można go było oglądać. Podczas odsłonięcia pomnika byli przedstawiciele władz, ksiądz. Przyczyny postawienia pomnika w Słupsku – komitet budowy pomnika zbierał składki od mieszkańców miasta.
02:14:48 Boh. poznając Michała Issajewicza znała jego wojenną przeszłość – Sylwester w domu Issajewiczów. Michał Issajewicz nie chciał opowiadać o zamachu na Kutscherę, jego komentarzem było, że wykonał rozkaz.
02:16:28 Przyjazdy szabrowników, którzy okradali mieszkania – działalność Urzędu Likwidacyjnego, który starał się ich powstrzymać na terenie miasta i okolic. Sprzedaż poniemieckiego mienia z magazynów Urzędu.
02:18:39 Targ na Starym Rynku – sprzedaż płodów rolnych przez okolicznych chłopów, sprzedaż dobytku przez Niemców, handel wymienny. W dni targowe na Rynku grała orkiestra – atmosfera zakupów.
02:19:52 Wspomnienie księdza Jana Ziei, który był proboszczem parafii św. Ottona – pierwszego kościoła w mieście.
02:20:42 Społeczne odgruzowywanie miasta – rywalizacja między ekipami. Wywożenie cegieł do odbudowy Warszawy. Mąż nadzorował rozbiórki budynków i wywożenie cegieł – propozycja korupcyjna. Wspomnienie uczciwości męża.
02:22:50 Boh. nie słyszała o działalności Werwolfu w okolicach Słupska.
02:23:30 Oprowadzanie wycieczek – boh. pokazywała Zamek Książąt Pomorskich, mury obronne, kościoły. Odgruzowywanie kościoła Mariackiego. Boh. podkreślała piastowski rodowód Pomorza. Postać społecznika Kazimierza Świderskiego.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Foksal 17, 00-372 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Foksal 17 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.