Renata Cieniewicz z domu Fajtek (ur. 1947, Brusy) opowiada o ojcu Leonie Fajtku, który był tuż po wojnie dyrektorem Przetwórni „Las” w Brusach. Dwukrotnie aresztowany za „sabotaż gospodarczy”, przeniósł się do pracy do Gdyni w stoczni marynarki wojennej. W 1956 założył Zrzeszenie Kaszubskie w Gdyni, jego brat prowadził podobne zrzeszenie w Gdańsku.
[00:00:08] Córka Leona i Agaty Fajtek, ur. 26 paćdziernika 1947 r. w Brusach „na fabryce”. Ojciec dyrektor fabryki, mieszkanie w biurze, po 2 latach przeprowadzka do mieszkania przy rynku w Brusach, z balkonu oglądanie parad wojskowych i sportowych [+]. Mama często wspominała II wojnę światową. Pierwsze wspomnienie – nauka wchodzenia po schodach w fabryce. Sąsiedzi: rodzina Kirsztajnów.
[00:02:22] Gdy boh. miała 6 lat, rodzina przeprowadziła się do Gdyni. Ojciec był dyrektorem, „prześladowany za uczciwość”. Przejście ojca do pracy w Stoczni Marynarki Wojennej, mieszkanie służbowe, zakaz meldunku w Gdyni. W Brusach przewojenna fabryka „Dominante” (własciciele Galiano i Galli). Ojciec z kolegami Kobierowskim i Czarnowskim ukryli wyposażenie fabryki, by po wojnie mogła rozpocząć pracę. Nacjonalizacja fabryki [1948 r.].
[00:04:03] Ukrycie w 1945 pasów transmisyjnych z fabryki w kanałach – za zgodą Galliano. Wszyscy trzej (Kobierowski, Czarnowski, Fajtek) ukrywali się razem z 7 Włochami, uciekinierami z obozu [+] – zdemaskowani przez Rosjan. Wyprowadzenie ojca z domu w kajdankach – za „sabotaż gospodarczy” – był przez 6 tygodni w więzieniu w Bydgoszczy.Ponownie aresztowany, gdy do Brus przyjechał biskup pelpliński – pozwolił pracownicom pójść na mszę. [+]
[00:06:50] Wyprowadzka do mieszkania na Oksywiu (boh. miała 6 lat) – bez zgody na zameldowanie, interwencja w Warszawie. W stoczni ojciec był ślusarzem, papiery mistrzowskie w Gdyni, potem został nauczycielem zawodu w szkole przy stoczni.
[00:08:52] Mieszkanie w blokach na osiedlu Pagedu na Oksywiu. Gdy wybuchła wojna, matka miała 23 lata, starsza siostra miała 10 miesięcy. Na ulicach trupy – ciotka sprawdzała numery na tabliczkach żołnierzy. Starsza ciotka mówiła po niemiecku, tak się mówiło w ich domu, ich syn był brany za Niemca, przynosił od Niemców żywność do domu. Jej mąż nie podpisał folkslisty.
[00:10:40] 12 października [1939] rozkaz opuszczenia Gdyni przez Polaków – wyprawa z dobytkiem w plecakach do Leśna k. Brus. Mieszkanie na Oksywiu zniszczył pocisk artyleryjski. [+] Nocleg u kuzyna w Lipuszu. W Leśnie zebrała się cała rodzina ojca (miał 7 rodzeństwa).
[00:13:00] Ojciec dostał pracę w fabryce, przeniesienie do Zalesia. Wytwarzanie pierścionków z polskich dwuzłotówek. Obszar Leśna i Zalesia wysiedlono – miał być terenem ćwiczeń dla SS. Wyprawa dziadka do Kościerzyny pieszo do kuzyna, którego syn Jan Miętki uciekł z Wermachtu z frontu wschodniego do Armii Radzieckiej – został zrzucony do lasu koło Czarnej Wody (książka „Dziewięciu z nieba”). Dziadek zmarł w Liniewku. Losy rodziny ojca. Babcia uratowana z transportu do Potulic. W gospodarstwie w Leśnie Niemcy stworzyli filię obozu w Potulicach – robotnicy przymusowi.
[00:15:55] Przeniesienie do Huty. Wystrzelanie rodziny Ciemińskich, koło domu przechodził dwukrotnie front, zabudowania spalone, ryk palących się zwierząt. Trauma po wojnie – choroba siostry. Babcia pochodziła z Westfalii – Rosjanie chcieli ich rozstrzelać, gdy zobaczyli rodzinne zdjęcia.
[00:18:51] Mama poprosiła Niemca o przewiezienie do Kosobud – stamtąd pieszo do Brus. Spotkanie niemieckiego żołnierza. Uratowane przez siostrę ojca. Rodzina Ciemińskich – zastrzeleni rodzice, dalsze losy ich dzieci.
[00:21:51] Ze szkoły na Oksywiu widok na torpedownię. Śnieżyca – ludzie zamarzali na ulicach (1951). Przeprowadzka na Wzgórze Nowotki (obecnie Biskupa Dominika). Technikum Przemysłu Spożywczego i Chemicznego w Gdańsku, praca w laboratorium.
[00:24:00] Zaoczne studia zootechniczne w Olsztynie. Ojciec założył w Gdyni w 1956 r. Zrzeszenie Kaszubskie, jego brat (pracownik kuratorium oświaty) – filię w Gdańsku. Zrzeszenie Kaszubskie prowadziło kawiarnię prz pl. Kaszubskim. Spotkania z Augustynem Neclem. Tam boh. nauczyła się czytać po kaszubsku. Rodzina Skwierczów.
[00:26:24] Pracując w szkole zakładowej, ojciec został kuratorem osieroconych chłopców. Ojciec był oczytany, czytał dziennik „Kaszëbë”. W stoczni dzialał społecznie.
[00:28:14] Aresztowanie ojca, bo nie należał do PZPR. Śmierć Stalina – smętna muzyka i wspomnienia nadawane przez kołchoźniki w Brusach, boh. płakała.
[00:29:11] Grudzień 1970: ogłoszenie o podwyżkach, szok. Manifestacja w Gdańsku. Droga z dworca przez Błędnik: stoczniowcy na ulicy, przed urzędem płonąca więźniarka, płonące samochody przed więzieniem, ludzie na drabinach na murze więzienia.
[00:34:04] Praca w laboratoriach, które badały zawartość białka i tłuszczu w mleku. Mąż kierowniczki był wysokim funkcjonariuszem PZPR, przebieg wydarzeń grudniowych (armatki wodne, helikoptery). Powrót z pracy do domu – napotkanie patrolu żołnierzy.
[00:36:16] W sklepie informacja, że wojsko strzela do ludzi. Czołgi przy ul. Wielkopolskiej. Przeniesienie pracowników PZPR do budynku Na Stoku 49 – uzbrojeni wartownicy na podwórku laboratorium. Spotkanie koleżanki z Gdańska – spalony dworzec, czołgi na ulicach.
[00:38:41] Narodziny córki, zakończenie III roku studiów z opóźnieniem. Praca w Stoczni Marynarki Wojennej (zaświadczenie z Zakładów Drobiarskich w Żukowie). Nadzorowanie budowy 200 kurników w Żukowie i okolicy. Kolejna ciąża, 5-letni urlop. Zatrudnienie w Związku Spółdzielni Produkcyjnych – przejazdy PKS po województwie.
[00:42:32] W 1980 r. załamanie rolnictwa państwowego – brak paszy z USA. Bezrobocie, zmiana zawodu - praca w Polskich Książkach Telefonicznych, potem jako agentka ubezpieczeniowa w Allianz. Opis pracy w wielkofermowych zakładach drobiarskich (na 5-7 tys. kur niosek).
[00:45:00] W 1977 r. 5-letnia przerwa w pracy. Praca w Związku Spółdzielni Produkcyjnych, pożar siedziby, przeniesienie pracy do Tczewa. Od 1988 praca w przedsiębiorstwie „Drobiarz”, schyłek drobiarstwa. Założenie sklepu w Orłowie razem z córką. Operacja młodszej córki w USA. Bezrobocie, praca w Polskich Książkach Telefonicznych. Najlepsze wspomnienia z pracy w drobiarstwie – poznawanie ludzi, podróżowanie po Kaszubach.
[00:48:21] Ojciec Leon Fajtek ur. 25 maja 1910 r. Rodzina rolników w Leśnie od 1821 r. – założyciel Bartłomiej Fajtek. Rodzina Fajtków pochodzi spod Chojnic – dane z II poł XVII w. Rodzina matki – z okolic Orlika koło Leśna. Ojciec czuł się Kaszubą, w domu mówiło się po polsku, bo mama nie chciała się nauczyć po kaszubsku. W 1970 r. pod blokiem rodziców stała wojskowa kuchnia polowa. Z balkonu przy ul. Świętojańskiej siostra boh. widziała robotników niosących na drzwiach [Zbyszka Godlewskiego].
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Foksal 17, 00-372 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Foksal 17 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..