Janina Teresa Janecka z d. Rzeźniczak (ur. 1930, Orzeszków k. Uniejowa) – podczas niemieckiej okupacji jej rodzina została przesiedlona na Podlasie, do wsi Tchórzowa, leżącej 20 km od obozu w Treblince. Widziała uciekinierów po buncie w Treblince (2 sierpnia 1943), w ich domu ukrywała się przez kilka dni młoda kobieta żydowska z dzieckiem.
00:00:01 Autoprezentacja boh. urodzonej w 1930 r. w Orzeszkowie.
00:00:22 W Kolonii Orzeszków mieszkali inwalidzi z I wojny światowej. W pałacu po wojnie mieściła się szkoła. Mieszkańcy wiosek pracowali w majątku niemieckiego właściciela.
00:02:25 W 1939 r. samoloty zrzucały nad pałacem ulotki. Po koniec sierpnia boh. miała jechać do Częstochowy, ale rodzina wróciła do domu z dworca w Kraskach.
00:03:38 Zniszczenie Uniejowa we wrześniu 1939. Rodzinny dom boh. także ucierpiał podczas przejścia frontu. Stan majątkowy rodziny przed wojną. Mama pochodziła z zaściankowej szlachty – jej sylwetka, pomoc biedocie z Uniejowa. [+]
00:05:46 Po wybuchu wojny sąsiedzi przynosili wartościowe rzeczy do domu boh., który był murowany. Ucieczka przed działaniami wojennymi – powrót do domu. Spotkanie z dwoma żołnierzami, których mama poczęstowała mlekiem, pochowanie zwłok poległego żołnierza. [+]
00:10:40 W domu stacjonował polski oddział, mama rozmawiała z majorem, który mieszkał w domu. Wycofanie się żołnierzy z okolic Uniejowa.
00:13:42 Boh. chodziła do niemieckiej szkoły, ale zimą ją zamknięto. Zachowanie właściciela pałacu, Niemca. Przyjazdy ludzi, którzy oglądali gospodarstwa, ich właścicieli wysiedlano. Rodzina, spodziewając się przesiedlenia, zakopała porcelanę i dokumenty. Czerwiec 1940 – dzień wysiedlenia, pomoc nauczycielki Gawrońskiej – zachowanie nowych gospodarzy. [+]
00:20:34 Przejazd wysiedlonych osób autobusem, przymusowa kąpiel w łaźni – oglądanie i stemplowanie wysiedlonych osób, którym zabierano wartościowe rzeczy. Rodziny ze starszymi dziećmi wysyłano na roboty do Niemiec. Pobyt wysiedlonych w obozie przejściowym na terenie fabryki przy ul. Łąkowej w Łodzi – uwłaczające warunki. [+]
00:24:22 Boh. w latach 80. otrzymała uprawnienia kombatanckie z powodu pobytu w obozie przejściowym przy ul. Łąkowej. Po kąpieli w łaźni zabrano ludziom pieniądze zostawiając niewielką kwotę. Dalsza droga pociągiem w bydlęcym wagonie – postój w Warszawie, pierwsza zupa. W Łochowie młodszy brat zachorował i trafił do szpitala w Węgrowie.
00:29:19 Przyjazd przesiedleńców do Tchórzowej – zmuszanie miejscowych do zabierania przybyłych. Rodzina boh. trafiła do bezdzietnego gospodarza – warunki mieszkaniowe, pluskwy za tapetami. Gdy urodziła się siostra boh., babcia Jackowa odstąpiła mamie łóżko.
00:33:00 Rodziną opiekował się leśniczy Kurkus, którego synowie należeli do partyzantki. Ojciec pracował zimą jako drwal. We wsi była szkoła, do której chodziła boh., starsza siostra była na służbie. Boh. zbierała jagody, które mama sprzedawała w Węgrowie.
00:37:05 Kuzynka z Łodzi podjęła pracę u Niemki, która zajęła gospodarstwo rodziny w Orzeszkowie. Mama napisała list do Niemki z prośbą o wykopanie materiałów na ubrania dla dzieci, ale Niemka niczego nie przysłała, a kuzynka została wysłana na roboty do Niemiec. Zbieranie przez dzieci kłosów zboża po żniwach. Miejscowi gospodarze wypytywali dzieci, za co ojciec został wywieziony. [+]
00:40:31 Pomoc po urodzeniu najmłodszej siostry. Efekt umycia się mydłem. Boh. opiekowała się młodszym rodzeństwem, powrót brata ze szpitala.
00:42:48 W 1944 r. boh. ukończyła czwartą klasę. Podczas napaści Niemiec na Związek Radziecki do domu pana Rostka dokwaterowano Niemców – zapachy z wojskowej kuchni. Boh. chodziła z młodszym rodzeństwem po jedzenie do niemieckich żołnierzy. [+]
00:46:00 Ofensywa Armii Czerwonej, przejście frontu w 1944 r. Schrony na posesji pana Rostka – ukrywanie się ludzi. Od lata do stycznia 1945 na podwórku stacjonowali czerwonoarmiści – nastroje wśród żołnierzy. Wrażenia z Warszawy po wyzwoleniu. Ojciec poszedł pieszo za wojskiem do Orzeszkowa. Wyjazd z Tchórzowej do domu wozem, który pomogli przygotować sąsiedzi, stan zdrowia boh. i młodszego rodzeństwa, noclegi po drodze. [+]
00:54:05 Przejazd przez ruiny Warszawy, ruchem wśród gruzów kierowali żołnierze. Rodzina śpiewała w drodze patriotyczne pieśni. [+]
00:56:53 Boh. chodziła do szkoły w Międzylesiu – powody, dla których dzieci nie nosiły książek do szkoły. Poczęstunek w domu koleżanki.
00:58:16 Przyjazdy transportów do Treblinki. Gdy wiał wiatr z północy, to w Tchórzowej było czuć swąd spalonych ciał. W pogodne dni widać było dym z krematoriów. Po powstaniu w Treblince w okolicy pojawili się uciekinierzy. Dzieciaki bawiły się w kopach siana i znalazły zwłoki więźnia. Roznoszenie tyfusu – śmierć całej rodziny Owsianków. Mama trafiła do szpitala, gdzie ogolono jej głowę. [+]
01:01:37 Znajdowanie w okolicy zwłok uciekinierów z Treblinki – obawy przed wybuchem epidemii. Nocami do domu przychodzili partyzanci, którym gospodarz dawał chleb. Rodzice pilnowali boh., która przypominała żydowskie dziecko. W okolicy pojawiła się Żydówka z synem Jacusiem – nocleg w izbie, którą zajmowała rodzina. Żydówka przychodziła przez dwie zimy, potem boh. dowiedziała się, że Jacuś zmarł i został pochowany w lesie. [+]
01:08:39 Mama stawiała bańki ludziom ze wsi. Boh. chodziła na jagody z koleżanką Martą Wójcik – gdy Marta dostała kartę na wyjazd na roboty, to boh. pojechała z sołtysem na komisję zamiast niej i nie została zakwalifikowana na roboty. Jedzenie wroniego mięsa. [+]
01:15:23 Powrót do Orzeszkowa w marcu 1945 r. ¬– w domu mieszkała ciotka, której gospodarstwo rozebrano. Biedota z Uniejowa okradała okoliczne wsie, część rzeczy z gospodarstwa zabrali uciekający Niemcy. Początki gospodarowania. Powroty sąsiadów z robót przymusowych.
01:19:39 Ojciec walczył w 1918 r., za bycie piłsudczykiem doświadczył szykan w czasie komuny. Dziadek pojechał w odwiedziny do jednego z synów, w tym czasie podpalono dom dziadka i zabito drugiego syna. Dziadek zamieszkał w spichlerzu. Funkcjonowanie gospodarstwa Niemca Rydygiera.
01:26:11 Ojciec opowiadał o walkach z bolszewikami podczas wojny 1920 r. Po powrocie do domu po wojnie w 1945. był jako piłsudczyk i „kułak” szykanowany przez komunistyczne władze. Ojciec był nazywany wrogiem klasowym i aresztowano go za sprzeciwianie się kołchozom. Boh. jako córka „kułaka” nie dostała miejsca w internacie. Ojciec inwestował w gospodarstwo i boh. nosiła kurtkę uszytą z przedwojennego wojskowego koca. Zabieranie zwierząt hodowlanych przez władze.
01:31:32 Po tragedii w rodzinie dziadek napisał do mamy list mlekiem i mama pojechała do niego. Podczas powrotu z Tchórzowa ojciec dawał dzieciom bimber, by nie marzły. Kilka butelek przywiózł do Orzeszkowa. Pewnej nocy do domu przeszło dwóch uzbrojonych mężczyzn z Uniejowa, którzy ukradli bimber. [+]
01:36:02 Niemki z dziećmi uciekające z Orzeszkowa zostały zatrzymane przez Polaków, okradzione i wróciły do wsi, gdzie zamieszkały w remizie i pracowały w okolicznych gospodarstwach. Niemka, która mieszkała w domu rodziny, przyszła po sól. [+]
01:40:03 Dostawy obowiązkowe po wojnie. Boh. wyjechała do Łodzi i podjęła pracę w piekarni. Wuj Stasiek został ranny podczas kampanii wrześniowej i zmarł w szpitalu – współczesne odnalezienie grobu. Ojciec mamy była na wojnie rosyjsko-japońskiej. Mama przed wojną śpiewała dużo piosenek [pani śpiewa „Dalej bracia, do bułata”].
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..