Janusz Stanisław Kowalski ps. „Rokita” (ur. 1924, Hrubieszów, zm. 2022, Lębork) – pułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku, doktor nauk medycznych, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Przed wybuchem II wojny działał w Związku Harcerstwa Polskiego. W latach 1942-1944 był żołnierzem Okręgu Lwowskiego i Okręgu Lublin Armii Krajowej. Podczas Akcji „Burza” w Lublinie był zastępcą dowódcy plutonu AK. W sierpniu 1944 roku wcielony do 1. Armii Wojska Polskiego. 14 września 1944 roku brał udział w desancie na pomoc powstaniu warszawskiemu. Po przepłynięciu Wisły on i kilku zwiadowców zostało przejętych przez oddział por. Andrzeja Romockiego ps. „Morro” z Batalionu „Zośka”. Był obecny przy jego śmierci, zaś sam w krótkim czasie został postrzelony w obydwie nogi. 19 września został ponownie postrzelony w bok, po dwóch dniach nie widząc szans na ewakuację przepłynął Wisłę wpław. Do stycznia 1945 roku przebywał w szpitalach polowych w Otwocku i Lublinie. Następnie uczestniczył w walkach o Wał Pomorski, Odrę i Berlin. Po zakończeniu działań wojennych do października 1945 roku przebywał na terenie pow. siedleckiego. Brał udział w potajemnych spotkaniach z żołnierzami 5 i 6. Wileńskiej Brygady AK oraz bandami pozorowanymi, które były złożone z niektórych żołnierzy 1. WDP im. T. Kościuszki oraz funkcjonariuszy UB. W październiku 1945 urlopowany bezterminowo na studia. W latach 1945-1951 studiował medycynę w Lublinie i Szczecinie, uzyskał stopień lekarza i zrobił specjalizację II stopnia w położnictwie i ginekologii. Pełnił funkcje ordynatora i dyrektora szpitala, prowadził własną praktykę. Zmarł 26 stycznia 2022 w Lęborku w wieku 97 lat.
more...
less
[00:00:10] Walki na Pradze we wrześniu 1944 r. Natarcie 1 Dywizji od strony Radości.
[00:02:20] Specyfika działań zwiadu podczas wymiany jednostek na linii frontu. Ofensywa polskiego wojska 10 września 1944. Kompania boh. znalazła się na Saskiej Kępie, gdzie walczyła radziecka dywizja, w której było wielu Polaków z Białorusi. Przygotowania do desantu.
[00:08:07] Przeniesienie z batalionu remontu czołgów do kompanii zwiadu 1 Dywizji Wojska Polskiego. Zajęcie pozycji na Pradze – ochotnicy do pierwszego desantu zwiadu. Nabór do polskiego wojska na Wołyniu i Podolu. Skład kompanii zwiadu, nastroje patriotyczne – hymn kompanii.
[00:16:58] Radzieccy dowódcy w 1 Dywizji WP, polska kadra oficerska. Przedział wiekowy żołnierzy kompanii zwiadu. Przygotowania do desantu ochotników – dostarczenie trzech gumowych łodzi przez saperów.
[00:19:51] Dowódcą desantu był plutonowy Wójcik, drugą łodzią dowodził podchorąży Ochnik, trzecią boh. (w stopniu st. strzelca podchorążego).
[00:20:50] Ćwiczenia na poligonie w latach powojennych. Boh. brał udział w ćwiczeniach 2 Pułku Desantowego z Lęborka – wozy bojowe na wyposażeniu jednostki „Niebieskich Beretów” i jej zadania.
[00:24:04] Batalion wzmocnienia sanitarnego – zadania na czas wojny. Ćwiczenia na poligonie. Wyposażenie szpitala polowego – kradzież opium podczas ćwiczeń.
[00:29:20] Przed specjalizacją z położnictwa i ginekologii boh. był przez rok chirurgiem w lubelskim szpitalu. Zmiana oddziału, gdy ordynatorem został dr Sowiakowski. Praca chirurga – przywiezienie rannego z granatem w kieszeni. Kwalifikacje zawodowe boh.
[00:34:10] Podczas ćwiczeń boh. był zastępcą dowódcy batalionu wzmocnienia sanitarnego – organizacja batalionu: kuchnie polowe, łączność, transport. Awanse boh.
[00:36:35] Praca na oddziale położniczym szpitala w Szczecinie. Przypadek cesarskiego cięcia – chłopiec dostał imię po doktorze.
[00:40:00] Po zrobieniu specjalizacji boh. miał być ordynatorem w szpitalu w Świnoujściu – wyjazd by obejrzeć mieszkanie – wiadomość o morderstwie w sąsiedztwie. Boh. dostał pracę w szpitalu w Resku.
[00:42:52] Życie zawodowe boh. Kłopoty z pracą doktorską o porodach miednicowych. Przeprowadzka do Słupska, praca pod okiem dr Modrzejewskiego, zrobienie II stopnia specjalizacji. Dalsza praca w Złotowie. Boh. wygrał konkurs na ordynatora oddziału w Lęborku. Praca doktorska u prof. Modrzejewskiego. Po obronie doktoratu boh. został dyrektorem szpitala ds. lecznictwa – praca do emerytury.
[00:52:47] Aborcje w szpitalu w Lęborku i Słupsku. Kłopoty lekarza z Wejherowa, który odmówił wykonania aborcji.
[00:57:18] Szpitalna pomoc kobietom, które poddały się nielegalnym zabiegom przerywania ciąży.
[00:58:58] Pomoc ofiarom gwałtów w czasach PRL-u i współcześnie. Przyczyny zabiegów przerywania ciąży. Działalność holenderskich organizacji pro-aborcyjnych. Brak lekarzy położników i ginekologów.
[01:05:20] Specyfika pracy położnika – śmierć pacjentki, która dostała wylewu krwi do mózgu podczas porodu i innej, której wody płodowe dostały się do krwiobiegu – procedury szpitalne. Cesarki u zmarłych kobiet.
[01:13:15] Boh. opisywał ciekawsze przypadki. Dokształcanie położników – omawianie przypadków pacjentek, które zmarły – studiowanie materiałów, które nadsyłano z klinik.
[01:17:40] Śmierć pacjentki z niewydolnością krążenia.
[01:20:00] Po wybuchu w Czarnobylu boh. był na wczasach w Jałcie – korzystanie z pływalni po okazaniu zaświadczenia od dermatologa.
[01:22:05] Cesarskie cięcie u pacjentki z chorobą Heinego-Medina – odesłanie dziecka i matki do szpitala zakaźnego, „odkażenie” alkoholem.
[01:26:25] Zabezpieczanie się lekarzy przed zagrożeniem ze strony wirusa HIV, operowanie pacjentki z kiłą.
[01:29:05] Wprowadzenie stanu wojennego – wizyta oficera szukającego w szpitalu lekarza, który nie zgłosił się na komisję wojskową.
[01:33:30] Marek Balicki był przewodniczącym NSZZ Solidarność w lęborskim szpitalu. Aresztowanie Balickiego – próba uwolnienia go podjęta przez boh. Zatarg Balickiego z ordynatorem oddziału psychiatrycznego.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.