Kowalski Janusz cz. 1
Janusz Stanisław Kowalski ps. „Rokita” (ur. 1924, Hrubieszów, zm. 2022, Lębork) – pułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku, doktor nauk medycznych, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Przed wybuchem II wojny działał w Związku Harcerstwa Polskiego. W latach 1942-1944 był żołnierzem Okręgu Lwowskiego i Okręgu Lublin Armii Krajowej. Podczas Akcji „Burza” w Lublinie był zastępcą dowódcy plutonu AK. W sierpniu 1944 roku wcielony do 1. Armii Wojska Polskiego. 14 września 1944 roku brał udział w desancie na pomoc powstaniu warszawskiemu. Po przepłynięciu Wisły on i kilku zwiadowców zostało przejętych przez oddział por. Andrzeja Romockiego ps. „Morro” z Batalionu „Zośka”. Był obecny przy jego śmierci, zaś sam w krótkim czasie został postrzelony w obydwie nogi. 19 września został ponownie postrzelony w bok, po dwóch dniach nie widząc szans na ewakuację przepłynął Wisłę wpław. Do stycznia 1945 roku przebywał w szpitalach polowych w Otwocku i Lublinie. Następnie uczestniczył w walkach o Wał Pomorski, Odrę i Berlin. Po zakończeniu działań wojennych do października 1945 roku przebywał na terenie pow. siedleckiego. Brał udział w potajemnych spotkaniach z żołnierzami 5 i 6. Wileńskiej Brygady AK oraz bandami pozorowanymi, które były złożone z niektórych żołnierzy 1. WDP im. T. Kościuszki oraz funkcjonariuszy UB. W październiku 1945 urlopowany bezterminowo na studia. W latach 1945-1951 studiował medycynę w Lublinie i Szczecinie, uzyskał stopień lekarza i zrobił specjalizację II stopnia w położnictwie i ginekologii. Pełnił funkcje ordynatora i dyrektora szpitala, prowadził własną praktykę. Zmarł 26 stycznia 2022 w Lęborku w wieku 97 lat.
więcej...
mniej
[00:00:10] Boh. urodził się w lipcu 1924 r. w rodzinie mającej korzenie na Lubelszczyźnie.
[00:01:00] W r. 1905 ojciec boh. chodził do szkoły w Lublinie. Podczas strajku szkolnego, w ramach represji za rzucenie przez ucznia kałamarzem w portret cara Mikołaja, został relegowany ze szkoły. Towarzystwo Trzeźwość (agenda PPS) bezpłatnie uczyło relegowanych uczniów, ojciec nie zdążył zdać matury, bo wybuchła I wojna światowa.
[00:03:27] Ojciec imał się różnych zajęć, m.in. statystował w lubelskim teatrze.
[00:04:37] Wybuch I wojny światowej – w 1915 r. wojska austriackie zajęły Lublin i ojciec wstąpił do 4 Pułku Piechoty Legionów, którym dowodził ppłk Bolesław Roja. Do kawalerii Legionów wstąpił młodszy brat ojca Stanisław.
[00:05:30] Całonocna warta ojca przed namiotem komendanta Piłsudskiego – nieoczekiwany awans na kaprala, awanse do 1920 r.
[00:06:52] Rozbicie 4 pułku pod Jankami w starciu z artylerią Budionnego [uciekającą z pola bitwy pod Komarowem].
[00:07:27] Udział w walkach o Mińsk w październiku 1920. Wiadomość o zawieszeniu broni – marsz dywizji w celu wytyczenia granicy.
[00:08:40] Brat, ranny podczas szarży kawalerii, stracił rękę. Ojciec został ranny w czasie bitwy pod Kostiuchnówką.
[00:09:38] Zwolnienie ojca i stryja z wojska po kryzysie przysięgowym – działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej. Powrót do wojska i udział w wojnie 1920 r. Odejście do cywila jako inwalidzi wojenni.
[00:11:00] Pomoc państwa – koncesje dla inwalidów wojennych. Ojciec dostał hurtownię w Hrubieszowie – założenie rodziny, narodziny trójki dzieci.
[00:12:25] Zakup gospodarstwa rolnego w Gozdowie k/Hrubieszowa. Sprzedaż ziemi w Gozdowie i zakup większego majątku leśnego w okolicy Drohiczyna Poleskiego. Zatrudnienie młodszego brata w majątku, który zamieszkał z owdowiałą matką – deportacja stryja i babci do Kazachstanu w 1940 r.
[00:14:55] Ojciec wydzierżawił majątek w Czumowie nad Bugiem.
[00:15:30] Edukacja dzieci – boh. uczył się w gimnazjum w Hrubieszowie, siostra u Urszulanek w Lublinie. Uzyskanie przez ojca koncesji tytoniowej w Łucku – rezygnacja z dzierżawy majątku i przeprowadzka do miasta.
[00:16:30] Prace społeczne ojca w Związku Inwalidów Wojennych i Związku Legionistów Polskich. Odznaczenia ojca.
[00:17:05] W 1939 r. boh. zaczął naukę w IV klasie gimnazjum w Łucku. Okupacja sowiecka – próba aresztowania ojca przez NKWD. Ucieczka ojca do Lublina.
[00:19:25] Piętnastoletni boh. pojechał do Lublina z rzeczami, które mama przekazała ojcu. Aresztowanie w Brześciu, krótki pobyt w więzieniu – boh. nie został przeszukany. Za przywiezione pieniądze ojciec założył podhurtownię tytoniową. Pomoc kolegów z Legionów. Przyjazd mamy i siostry, zamieszkanie rodziny w Hrubieszowie.
[00:22:05] Boh. w 1942 r. ukończył liceum budowlane w Jarosławiu i zaczął studiować na Uniwersytecie we Lwowie – polscy wykładowcy na uczelni.
[00:24:05] Zamiana budownictwa na weterynarię, nadzieje na studia na wydziale lekarskim. Zbliżanie się frontu do Lwowa. Boh. należał do Armii Krajowej, tajne szkolenia wojskowe – samokształcenie, zdany egzamin na starszego strzelca.
[00:25:48] Zbliżanie się frontu – bombardowanie Lwowa. Po zniszczeniu mieszkania, w którym mieszkała mama z dziećmi, rodzina przeniosła się do Lublina.
[00:28:08] Wstąpienie do Armii Krajowej w Lublinie, zbliżanie się frontu – powstanie komendy wojewódzkiej AK, którą dowodził płk Niemojewski „Marcin”, „Edward” [chodzi o płk Kazimierza Tumidajskiego], koncentracja na ul. Górnej. Wejście Armii Czerwonej do miasta, walki z Niemcami w okolicy cmentarza ewangelickiego.
[00:30:15] Napływanie do Lublina żołnierzy AK z oddziałów rozbrojonych przez Armię Czerwoną. Boh. był zastępcą dowódcy plutonu osłony – oczekiwanie na kontakt z dowódcami 1 Armii Wojska Polskiego, nadzieje na wspólną walkę z Niemcami.
[00:32:23] Konfrontacja z uzbrojonymi funkcjonariuszami NKWD, zachowanie pułkownika, oddanie jeńców Rosjanom, wstrzymanie akcji łapania folksdojczów. Ukrywanie broni przez akowców.
[00:34:15] Boh. za radą pułkownika, który został potem wywieziony przez Rosjan, wstąpił do wojska.
[00:36:10] Wstępowanie do polskiego wojska – przyjmowanie ochotników na terenie Majdanka, szkolenie żołnierzy. Wiadomość o wybuchu Powstania Warszawskiego.
[00:37:15] Walki 1 Armii WP o przyczółek warecko-magnuszewski. Nastroje w wojsku po wybuchu powstania w Warszawie. Powstanie zapasowego pułku piechoty. Boh. trafił do kompanii wojsk pancernych – przyjazd w okolice Puław do 10 batalionu remontu czołgów (rosyjskiej formacji przydzielonej do 1 Armii) – prośba o skierowanie na front.
[00:40:45] Przydział do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, boh. i podchorąży Ochnik wstąpili do kompanii zwiadu – nocny marsz na Otwock, rozlokowanie zwiadowców w Aninie.
[00:43:15] Natarcie 1 Dywizji Piechoty wzdłuż linii otwockiej we wrześniu 1944. Specyfika działalności oddziałów zwiadowczych.
[00:44:22] 14 września – pierwsze wyjście boh. na zwiad. Droga w kierunku Grochowa, zmiana rozkazu – ochotnicy mieli się przeprawić na Czerniaków. Boh., znający Warszawę, miał dowodzić grupą desantową złożoną z trzydziestu żołnierzy. [+]
[00:45:50] Dowódca kompanii zwiadowczej kpt. Konstanty Minuczyc, był w czasie bitwy pod Lenino w punkcie obserwacyjnym razem z gen. Berlingiem – zachowanie gen. w czasie załamania polskiego natarcia. Awans bosmanmata Minuczyca.
[00:49:20] Pięć rowerów i kilkanaście koni na stanie kompanii zwiadowczej. Organizowanie przez boh. desantu z Saskiej Kępy, rozpoznanie terenu. Niemiecki ostrzał Alei Zielenieckiej. Przyjazd kpt. Minuczyca. Rozmowy z żołnierzami Armii Czerwonej. [+]
[00:53:30] Przywiezienie przez saperów trzech pięcioosobowych gumowych łodzi. Dowódcą całego desantu został plutonowy Wójcik, jedną łodzią dowodził podchorąży Ochnik, drugą boh. Ukrycie łodzi za Wałem Miedzeszyńskim, oczekiwanie na rozkaz wyruszenia. [+]
[00:55:40] Przeprawa przez Wisłę nocą 14 września 1944 r. Ostrzał łodzi z Mostu Poniatowskiego i brzegu rzeki. Straty wśród desantu – żołnierze z łodzi Wójcika i Ochnik wrócili wpław na praski brzeg. [+]
[00:58:50] Wylądowanie łodzi boh. na lewym brzegu rzeki. Opisanie akcji w wielu powojennych publikacjach. Oczekiwanie pod ostrzałem: osłonowym radzieckim i niemieckim. Boh. i jeden z żołnierzy udali się na rozpoznanie – ostrzelanie przez powstańczą placówkę. [+]
[01:01:12] Wzięcie do niewoli dwóch Niemców znalezionych na częściowo zatopionym statku [statek wycieczkowy „Bajka”]. Boh. nadawał sygnały na praski brzeg, ale nikt nie odebrał, bo uznano, że wszyscy z desantu zginęli. Okopywanie się żołnierzy na brzegu, przyczołganie się pod silnym ostrzałem z Mostu Poniatowskiego Andrzeja Romockiego „Morro”. Powitanie i przeskok przez ulicę między domy na ul. Wilanowskiej. [+]
[01:06:52] Droga między domami, niemiecki ostrzał – boh. został ranny w obie nogi i dalej był niesiony na noszach przez niemieckich jeńców. Spotkanie na ul. Okrąg z dowódcą obrony Czerniakowa pułkownikiem „Radosławem” [Jan Mazurkiewicz]. [+]
[01:12:50] Opatrywanie ran w szpitalu polowym przez dr „Broma” [Zygmunt Kujawski]. Rozmowa w szpitalu z płk „Radosławem” – liczebność i uzbrojenie polskiego wojska, nastroje wśród żołnierzy. Przygotowanie przyczółka na przyjęcie desantu. [+]
[01:16:52] Organizacja lądowania oddziałów na przyczółku czerniakowskim, obsadą pozycji kierował płk „Motyl” [Zbigniew Ścibor-Rylski].
[01:18:20] Boh. napisał meldunek do swojego dowódcy – przeczytanie meldunku przez „Radosława”, który wysłał na praski brzeg swojego oficera łącznikowego mjr „Kmitę” [Witold Sztampke]. Ranny w nogi boh. został w szpitalu powstańczym – nadzieje na zabranie do szpitala na praskim brzegu.
[01:20:26] Przeprawa łódki, którą dowodził zastępca boh. st. strzelec Święcicki. Rozmieszczanie żołnierzy Berlinga, którzy przypływali na pomoc powstańcom. Forsowanie odcinka między mostami Kierbedzia i Kolejowym przez brygadę kawalerii, walki na Powiślu.
[01:23:17] Zapełnianie rannymi budynku zajętego przez powstańczy szpital. Wdarcie się Niemców do budynku 19 września. Koło boh. leżał dowódca „Parasola” [Jerzy Zborowski „Jeremi”], którym opiekowała się żona, córka gen. Trojanowskiego [Janina Trojanowska-Zborowska „Nina”] – wyniesienie dowódcy „Parasola” na noszach. Ewakuacja rannych z zaatakowanego szpitala, ostrzeliwanie się przez rannego chłopca „Kapralinkę”. Boh. i jeszcze jeden ranny uciekli przez okno i doszli do domu, w którym byli żołnierze 3 Dywizji Piechoty. [+]
[01:30:26] Śniadanie u żołnierzy 3 DP, okrążenie budynku przez Niemców, ostrzeliwanie się powstańców i żołnierzy. Przedostanie się grupy do następnego budynku – oczekiwanie na możliwość ucieczki. Przelot niemieckich samolotów ostrzeliwanych przez samoloty radzieckie. Boh. wraz z grupą uciekinierów przedostał się do następnego budynku, ale został postrzelony w bok. [+]
[01:36:49] Powojenny przypadek podobnego postrzelenia żołnierza na poligonie – zajęcie się rannym w szpitalu przez wykwalifikowany personel. W 1944 r. sanitariuszka zakleiła boh. ranę plastrem. [+]
[01:37:50] Nastroje wśród powstańców, szukanie cywilnych ubrań. Dalsza droga boh. - dotarcie do polskich pozycji, odpoczynek w szopie pełnej zwłok. Dojście do domu nad brzegiem Wisły – niemieckie ataki. Wieczorem boh. wycofał się razem z żołnierzami, którzy szli na Mokotów. Ranny nie chciał wchodzić do kanału i wycofał się do częściowo zatopionego statku "Bajka". Ewakuacja łódką kilku rannych ze statku. Bezskuteczne oczekiwanie na dalszą ewakuację. [+]
[01:46:13] Boh. postanowił przepłynąć rzekę wpław. Na środku nurtu trafił na mieliznę i przeszedł nią kawałek w kierunku Saskiej Kępy. Dotarcie na brzeg i spotkanie z żołnierzami – nie było karetki, która odwiozłaby go do szpitala. [+]
[01:48:39] Boh. i jeszcze jeden ranny żołnierz postanowili sami dojść do szpitala i zostali na ulicy ostrzelani przez Niemców – ucieczka do pobliskiego domu, pomoc jego mieszkańców. Przyjazd karetki, która zabrała boh. [+]
[01:50:33] Przyjazd do szpitala w Otwocku. Opatrzenie boh., którego lekarz wziął za cywila. Ciężki przypadek biegunki i infekcja ran w obu nogach – zagrożenie amputacją. Operacja – tzw. „wycięcie szerokie” ran. Po operacji boh. opiekowała się sanitariuszka Rosjanka. [+]
[01:55:44] Boh. napisał list do domu. [przerwa techniczna]
[01:56:25] Boh. napisał list do domu i do Otwocka przyjechał jego ojciec. Okazało się, że zwiadowca Ochnik, ranny w czasie przeprawy, odnalazł w Lublinie rodzinę boh. i powiedział o jego śmierci. Ojciec załatwił przeniesienie boh. do szpitala w Lublinie. Przejazd z Otwocka ciężarówką zatrzymaną na punkcie kontrolnym. Wizyta w domu. [+]
[02:00:52] Pobyt w lubelskim szpitalu, powolne gojenie ran. Boh. dowiedział się z gazety, że odznaczono go Krzyżem Walecznych. Pomoc w kuchni szpitala, pogadanki dla żołnierzy. [+]
[02:02:56] Wigilia 1944 – do szpitala przyjechali: Bolesław Bierut i gen. Karol Świerczewski. Przemówienie podczas uroczystości wygłosił m.in. dr Gorzkowski [Edward] oraz boh. (w imieniu podoficerów). [+]
[02:05:09] Spotkanie z prezydentem Bolesławem Bierutem i gen. Karolem Świerczewskim – boh. został mianowany chorążym przez prezydenta. [+]
[02:07:15] Styczeń 1945 – boh. nie dostał się do szkoły oficerskiej, bo za późno złożył podanie i zdecydował się wrócić na front. Wizyta u prezydenta Bieruta, który potwierdził nadanie boh. stopnia chorążego – wydanie legitymacji oficerskiej. [+]
[02:09:36] 17 stycznia 1945, gdy w Lublinie świętowano zdobycie Warszawy, boh. udał się na punkt kontrolny i wyruszył w poszukiwaniu swojej jednostki. [+]
[02:10:26] Przyjazd do Warszawy. Boh. ruszył trasą wskazywaną na otrzymywanych i niszczonych karteczkach: Błonie, Inowrocław, Bydgoszcz – tu trafił na tyły swojej dywizji: kompanię moździerzy, która utknęła w mieście z powodu braku benzyny. Wspólna droga w kierunku Złotowa. [+]
[02:12:12] Przejazd przez starą granicę polsko-niemiecką. W okolicach Złotowa boh. odnalazł swoją kompanię – kilku piechurów jadących furmanką i kawalerzystów. Problemy z zaopatrzeniem w paliwo. Mianowanie dowódcą 3 plutonu złożonego z byłych partyzantów. [+]
[02:15:05] W dwóch plutonach idących znad Oki przeważali starsi żołnierze, w plutonie boh. była młodzież, w tym dwóch powstańców z Warszawy.
[02:16:05] Pierwsze zadanie plutonu: rozpoznanie drogi. Napotkanie rozbitego samochodu Legionu Holenderskiego i pozbieranie legitymacji. Przejście przez opuszczoną wieś i dojście do Złotowa, z którego wyszli Niemcy, a do którego jeszcze nie weszli żołnierze 4 Dywizji Piechoty, którzy toczyli boje o miasto. [+]
[02:18:25] Boh. był dowódcą plutonu motocyklowego, ale zwiadowcy poruszali się na rowerach lub furmanką.
[02:19:02] Walki o Wał Pomorski. Boh. znał niemiecki, więc rozmawiał z jeńcami. Odznaczenie boh. po zdobyciu Mirosławca. Walka kompanii zwiadowczej o folwark Mirosławiec, boh. dowodził piechotą podczas ataku mając za uzbrojenie jeden rkm. Zajęcie wsi.
[02:23:32] Droga przez Kołobrzeg nad Dziwnę, zatrzymanie frontu na linii rzeki, batalionem na Wolinie dowodził Tadeusz Cynkin. Pluton boh. pojmał kilku jeńców i rozpoznał niemiecką baterię artylerii.
[02:25:05] Odwołanie z frontu plutonu boh. na czas świąt. Wielkanoc kompanii zwiadu – jeden z żołnierzy przygotował całego prosiaka z jabłkiem w zębach i potem nie mógł się opędzić od zamówień z innych jednostek. [+]
[02:26:53] Zadanie plutonu boh. podczas forsowania Odry pod Siekierkami. Spotkanie rosyjskiego żołnierza, który miał mapę lotniczą terenu z naniesionymi niemieckimi pozycjami i pozwolił ją przerysować. [+]
[02:30:03] Przebieg działań na froncie 15 kwietnia 1945 – słaby ostrzał niemieckich pozycji przez artylerię. Rozmowa z szefem zwiadu dywizji mjr Snicarenko. Niemiecki bunkier na drugim brzegu Odry. Pokazanie mapy z naniesionym bunkrem gen. Bewziukowi – rozkaz ostrzału bunkra.
[02:36:58] Akcja na rzece – boh. musiał przeprawić się na drugi brzeg z rozkazem dla żołnierzy. Załadowanie na łódź desantową razem z plutonem artylerii przeciwpancernej, pomyłka rosyjskiego sternika – uderzenie łodzi o filary mostu i zatopienie holownika ciągnącego desant podczas niemieckiego ostrzału. Obrzucenie łodzi granatami z mostu. Walka z Niemcami – boh. strzelał z pepeszy. Wsparcie polskiej piechoty. Rozstrzelanie Niemców, którzy zatopili holownik. Powrót do jednostki. [+]
[02:45:27] Zwiad nad Starą Odrę, droga do Berlina.
[02:47:10] Początkowo Dywizja znalazła się na północ od Berlina jako wsparcie nacierających wojsk radzieckich – zmiana rozkazu – uderzenie na miasto. Pluton boh. dostał rozkaz przejścia wzdłuż Englische Strasse. Ostrzał czołgów z panzerfaustów przez członków Hitlerjugend, ukrywających się w domach – niszczenie stanowisk strzeleckich. [+]
[02:51:00] Boh. nie stracił ani jednego żołnierza z plutonu podczas walk w Berlinie. Wejście na Plac Paryski koło Bramy Brandenburskiej – tłumy żołnierzy. Odwołanie żołnierzy 1 Dywizji z Berlina – droga na zachód za jednostkami niemieckimi, które wyrwały się z okrążenia. [+]
[02:54:51] Poddawanie się Niemców podczas ostatniego starcia. Dojście żołnierzy 1 Dywizji im. Tadeusza Kościuszki do Łaby. Kapitulacja Niemiec.
[02:55:00] Sporadyczne ataki Niemców po kapitulacji. Stacjonowanie dywizji koło Berlina do czerwca 1945 – przyjazd do Siedlec. W październiku przyszedł rozkaz pozwalający studentom, mającym rozpoczęte studia, na zwolnienie z wojska i kontynuację nauki. Boh. przeniesiono w stan nieczynny i rozpoczął studia medyczne.
[02:57:42] Studia w Wojskowej Akademii Medycznej i awans na porucznika. Praca na położnictwie i ginekologii. Coroczne ćwiczenia w wojsku i awanse. Boh. był kandydatem na dowódcę batalionu wzmocnienia sanitarnego. Zadania batalionu sanitarnego w dywizji walczącej na froncie – organizacja wojsk sanitarnych. Podliczenie bitew, w których boh. brał udział.
[koniec samodzielnej narracji, początek wywiadu - świadek odpowiada na pytania]
[03:02:15] Przedstawienie rodziców: Bronisław Kowalski i Mieczysława z d. Kłębuchowska.
[03:02:52] W pierwszej klasie gimnazjum boh. wstąpił do harcerstwa, w drugiej klasie założył zastęp żeglarski. Boh. był członkiem klubu żeglarskiego w Łucku – pozwolenie na korzystanie przez harcerzy z klubowego sprzętu.
[03:05:25] Śmierć Piłsudskiego – rodzina mieszkająca w Czumowie nad Bugiem dowiedziała się o śmierci Marszałka z radia. Ojciec wyjechał do Krakowa na pogrzeb. Kult Marszałka w domu boh. – w trakcie audycji, w której Szczepko i Tońko zażartowali z Legionów, stryj boh. rozbił pięścią aparat radiowy. [+]
[03:07:43] Boh. był z ojcem na zjeździe Legionistów w Krakowie 6 sierpnia 1939 r. W domu były wszystkie pisma Piłsudskiego, boh. jako dziecko czytał jego książki. Zainteresowanie wojskiem – boh. miał kalendarze wojskowe ze zdjęciami dowódców i chciał zostać oficerem Marynarki Wojennej.
[03:09:54] Wyjazd z Łucka do Krakowa na Zjazd Legionów specjalnym pociągiem, w którym jechali delegaci z różnych miejscowości. Defilady 19 marca, w dniu imienin Marszałka, ale też w urodziny siostry.
[03:11:24] 1 września 1939 boh. szedł do szkoły i spotkał kolegę Zbyszka Dymińskiego, który powiedział mu o wybuchu wojny. Ojciec, sierżant rezerwista, przygotował kartę mobilizacyjną, ale nie dostał powołania tego dnia. Działalność ojca w Armii Krajowej.
[03:14:35] Tradycje legionowe w rodzinie – stryjek należał do Organizacji Orła Białego i został rozstrzelany przez Niemców w 1940 r. – zdrada organizacji przez granatowego policjanta Kondratowicza.
[03:16:03] Złapanie boh. podczas próby nielegalnego przekroczenia granicy w styczniu 1940 r. przez dwóch uzbrojonych cywili-sowietów, należących do straży granicznej – przesłuchanie w wiejskiej chacie. Pobyt w więzieniu w Twierdzy Brzeskiej – odebranie rubli, warunki w więzieniu. Wypuszczenie grupy ludzi na brzegu Bugu i oddanie strzałów przez sowietów – przyjazd Niemców, którzy wszystkich zatrzymali. Boh. ukrył się w pobliskiej chacie i przez wnuka właścicielki został odprowadzony na dworzec – rozmowy ludzi na dworcu. Spotkanie prowokatora w pociągu. Sprawdzanie dokumentów na dworcu w Siedlcach. Gest Rosjanina – natarcie odmrożonych uszu boh. [+]
[03:31:28] Spotkanie z ojcem w Lublinie, przekazanie pieniędzy, które po drugiej stronie granicy straciły ważność.
[03:32:56] Próba wciągnięcia boh. do Narodowych Sił Zbrojnych. Zbiórka pieniędzy na Radę Główną Opiekuńczą – reakcja Ukraińca. Działalność AK.
[03:36:46] Struktury Armii Krajowej (boh. był dowódcą drużyny) i zasady konspiracji. Plan alarmowy na wypadek aresztowania – wdrożenie go po aresztowaniu jednego z kolegów za handel mięsem. Boh. należał do Konspiracyjnej Grupy Specjalnej przy Sztabie Okręgowym 80 i miał pseudonim „Rokita”– zmiana pseudonimów w czasie działań wojennych.
[03:42:29] Żołnierz o pseudonimie „Tereska” nie chciał go zmienić. Stan pogotowia przed akcją. Boh. nie chciał uczestniczyć w akcjach skierowanych przeciwko ludności wiejskiej.
[03:45:08] Losy żołnierzy, którzy byli z boh. w łodzi podczas przeprawy na Czerniaków. Boh. został po wojnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Jeden z żołnierzy, Polak z Żytomierza, przejął dowodzenie po boh. i przewoził na praską stronę majora Kmitę – wykorzystanie żołnierza przez berlingowską propagandę. Przyznanie wysokich odznaczeń wszystkim żołnierzom będącym na łodzi – wszyscy przeżyli wojnę. [+]
[03:50:31] Straty w ludziach podczas przeprawy: na łodzi Ochnika zginęło czterech żołnierzy, na łodzi plutonowego tylko on został ranny.
[03:51:35] Pobyt w szpitalu polowym w Otwocku. Spotkanie z żołnierzem Armii Ludowej, którego sowieci chcieli zmusić do denuncjowania powstańców, więc ukrywał się w szpitalu. W szpitalu boh. był wzięty za akowca.
[03:56:38] Stosunek powstańców do berlingowców, rezerwa starszych i nadzieje młodszych. Zachowanie powstańców po lądowaniu polskich żołnierzy na przyczółku czerniakowskim.
więcej...
mniej