January Wysocki ps. „Żabka” (ur. 1931, Osówek) jest synem polskich nauczycieli z Kaszub: Alojzego Wysockiego, który został zamordowany w Szpręgawsku w październiku 1939 roku i Czesławy Wysockiej z d. Klin, więzionej w niemieckich obozach koncentracyjnych w Sztutowie i Dachau. Podczas II wojny światowej służył jako małoletni łącznik w Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”. Przysięgę złożył przed por. Janem Szalewskim ps. „Sokół”. Po wojnie ukończył studia leśnicze w Poznaniu, gdzie był świadkiem wydarzeń czerwcowych 1956 roku. Obecnie w stopniu kapitana rezerwy Wojska Polskiego, jest prezesem oddziału Związku Inwalidów Wojennych w Sławnie.
[00:00:06] Odgłosy zbliżającego się frontu – spotkanie z polskimi żołnierzami, którzy szli w stronę Gdańska [+]. Z powodu zmienionej sytuacji na froncie boh. ukrywał się przed Niemcami – pomoc gospodarzy. Wejście sowietów.
[00:08:07] Podczas pobytu w bunkrze boh. dostał zapalenia zatok, stan zdrowia po wyzwoleniu. Rodzina umówiła się po wojnie w Lubiczu koło Torunia – furmanki szabrowników na drodze do Starogardu. Niebezpieczeństwo związane z jazdą towarowymi pociągami – na stacji w Starogardzie boh. widział mężczyznę, któremu pociąg obciął nogi. Droga pieszo z Torunia do Lubicza, gdzie brat matki przed wojną był księdzem. Wrażenia po spotkaniu z matką i siostrą. [+]
[00:18:30] Idąc z Torunia do Lubicza boh. musiał przeprawić się przez Wisłę tratwą, ponieważ most był tylko dla wojska – przygoda w nurcie rzeki. [+]
[00:21:17] Powrót do Osówka, gdzie w mieszkaniu zostały rzeczy należące do rodziny. Wuj, ksiądz, trafił do Dachau, babcia dowiedziała się o jego śmierci z Czerwonego Krzyża. Przeprowadzka do Starogardu, gdzie matka dostała mieszkanie i pracę w szkole podstawowej. Po jej śmierci boh. został z siostrą.
[00:26:06] Przed wojną boh. ukończył dwie klasy szkoły powszechnej. Po wojnie skierowano go ze względu na wiek do szkoły średniej. Dyrektorem liceum w Starogardzie był znajomy z partyzantki ps. „Grab”. Podczas pobytu w lesie organizowano lekcje i boh. brał w nich udział – przyjęcie do pierwszej klasy gimnazjum, przyspieszony tryb nauki. Po „małej maturze” dyrektor powiedział, że dostał z UB wykaz uczniów, którzy nie mogą zdawać egzaminu maturalnego – rada, by boh. zmienił szkołę. Ciotka z Torunia umieściła go w szkole we Wrockach – matura w liceum w Brodnicy.
[00:35:26] Podjęcie studiów na Wydziale Leśnym w Poznaniu w 1950 r. W średniej szkole boh. dorabiał udzielając korepetycji, na studiach mieszkał w akademiku i miał stypendium. Po skończeniu studiów boh. chciał pracować w lesie – nakaz pracy do Sławna. Dyrektor Jerzy Kowalski skierował go do Karnieszewic jako zastępcę nadleśniczego. Droga zawodowa.
[00:43:00] Boh. został nadleśniczym w Sławnie w 1959 r. – warunki mieszkaniowe w Nowym Krakowie. Okoliczności poznania przyszłej żony – przeprowadzka do Sławna. Wykształcenie synów: Jarosława i Marka. Wykupienie służbowego mieszkania przez boh. – zamiana mieszkania. Życie na emeryturze.
[00:51:42] Boh. jest członkiem Polskiego Związku Łowieckiego i autorem książek. Rozważania na temat życia w starszym wieku i odpowiedniej diety.
[koniec samodzielnej relacji – świadek odpowiada na pytania]
[00:56:48] Przed wojną w Osówku mieszkał jeden Żyd, który zajmował się handlem obwoźnym. Na początku okupacji został zabrany przez Niemców i już nie wrócił. Stosunki polsko-niemieckie przed wojną, potem okazało się, że niektórzy sąsiedzi współpracowali z Niemcami. W 1939 r. ojciec prowadził przysposobienie wojskowe dla młodzieży – szkolenie z obsługi broni.
[01:01:15] Spotkanie z żołnierzami niemieckimi we wrześniu 1939, ich opinia o Polsce ukształtowana przez propagandę – kwestia pokrycia dachów. Dowódca żołnierzy kwaterujących w szkole radził ojcu, by wyjechał z Osówka.
[01:05:45] Higiena i potrzeby naturalne podczas mieszkania w bunkrze. Mycie się w rowie lub jeziorze. Nafta do walki z wszami, oświetlenie zapewniały lampy naftowe i karbidowe – wspomnienie zapachu karbidu. W bunkrze używano lampy naftowej. [+]
[01:12:00] Wyżywienie w bunkrze – zaopatrzenie było jednym z zadań boh. Kontakty z okoliczną ludnością poprzez skrzynki kontaktowe w lesie. Jedzenie gotowano w puszkach nad ogniskiem – potrawy typu „eintopf”, jedzenie pokrzyw. [+]
[01:17:18] Partyzanci mieli ubrania cywilne. W zrzutach z Anglii i Związku Radzieckiego były mundury, ale ich nie noszono, żeby się nie wyróżniać. Dowódcy nosili skórzaną odzież. Zamiast butów noszono drewniaki zwane „klumpami”. Pobyt w bunkrze wymuszony śnieżną zimą. Miejsca ukrycia radiostacji – sygnał z Anglii i terenów ZSRR. Boh. raz odbierał łączniczkę, która przez tydzień odbierała komunikaty siedząc na strychu. Zadania boh. jako łącznika. [+]
[01:26:28] Czyszczenie broni szmatami. Wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie nadała stacja z Londynu – reakcja partyzantów, dezinformacje w sprawie powstania. Oczekiwanie na wybuch powstania w całym kraju. Skutki braku informacji o zakończeniu wojny – pozostanie niektórych partyzantów w lesie. Radiostacje używane w czasach okupacji.
[01:33:22] W jedną z Wigilii boh. razem z kolegą liczyli niemieckie pociągi. Partyzanckie Wigilie – pieczony ziemniak zamiast opłatka. Obchodzenie świąt przez niemieckich żołnierzy.
[01:37:38] Dyrektor liceum w Starogardzie był wcześniej w partyzantce. Boh. widział go w czasie spotkania dowódców trzech partyzanckich oddziałów, w którym uczestniczył Alojzy Bruski ps. „Grab”. Ich rozmowa dotyczyła planowanego ataku na magazyn broni w Czersku. Znajomość różnych rodzajów broni okazała się przydatna w czasie zasadniczej służby wojskowej.
[01:42:06] W czerwcu 1956 r. boh. pojechał do Poznania, by odwiedzić kolegę. Kobiety spotkane w sklepie radziły, by zrobił duże zakupy, ponieważ jest wojna – wycie syren. Boh. poszedł z kolegą w okolice Uniwersytetu – ostrzał ulicy. Manifestanci z hasłami i pokrwawionym sztandarem. Transparent na budynku Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Boh. widział wyciągnięcie żołnierza z czołgu i jego pobicie. W okolicach Opery do boh. i kolegi podszedł wojskowy, który kazał im odejść. Wiadomości podawane przez radio i plakaty rządowe. Wizyta Cyrankiewicza w Poznaniu. Wyłapywanie uczestników demonstracji. [+]
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..