Andrzej Bohdanowicz (ur. 1932, Wilno) opowiada o pobycie na Syberii i jak ten okres ukształtował jego charakter. Opisuje powrót do Polski, studia w Krakowie oraz zamiłowanie do gry w pokera.
00:00:17 Bohater urodzony w Wilnie w 1932 roku.
00:00:44 Rodzina bohatera, bohater pochodzi z rodziny ziemiańskiej. Ojciec inżynier, rolnik, należał do korpusu Dowbora Muśnickiego, matka pochodziła z Galicji.
00:02:52 PRZERWA TECHNICZNA 00:03:40 Rodzice poznali się w Grudziądzu. Historia poznania rodziców.
00:05:16 1939 rok, matka bohatera mając problemy z sercem wyjeżdża do Rabki do sanatorium, ojciec jedzie ją odwiedzić, zostawia bohatera w majątku u ciotki, wybucha wojna. Rodzice próbując wrócić do Wilna trafiają do Warszawy. Umawiają przemytnika, który ma wywieźć bohatera. Przemytnik spóźnia się, boh. zostaje wywieziony na Syberię. Matka przekonana, że straciła syna, umiera na serce.
00:07:00 Syberia, przez pół roku towarzyszy boh., w końcu umiera. Pogrzeb babci w srogą zimę.
00:08:14 PRZERWA TECHNICZNA 00:08:49 Pogrzeb babci. Przez mróz nie można wykopać dołu, chowają babcię w śniegu. Na wiosnę widoczne w tym miejscu kości. [++]
00:09:30 Życie codzienne bohatera na zesłaniu, początkowo w kołchozie.
00:09:50 Transport, w północnym Kazachstanie zapaliły się osie wagonu, którym jechał boh., Polacy oraz Żydzi. Odczepiają wagon i puszczają go na stepy. Była tam ciotka bohatera z dwiema córkami.
00:11:00 Kołchoz, hodowane gęsi. Kuzynka boh. ucieka przed gęsią, Żyd łamaną polszczyzną dziwi się, że taka duża dziewczynka boi się gęsi. Do dziś bohater z kuzynką śmieją się z wysławiania się wtedy tego Żyda.
00:12:33 Boh. w sierocińcu polskim utworzonym przez Andersa. Po zgodzie na repatriację, Rosjanie dali dzieciom czapki, koszule. Ludzie wzruszeni, całują ziemie.
00:14:15 Syberia, życie codzienne, łapanie na stepie sysłów.
00:15:50 Bohater mieszka u „babuszki”, która miała 15 synów. 14 było na frontach, jeden z domu był kolegą boh. „Babuszka” traktowała boh. jak syna.
00:16:28 Boh. należy do bandy złodziei węgla.
00:18:16 Polski sierociniec, czteroklasowa polska szkoła. Codzienność w sierocińcu.
00:20:40 Stryj boh. był rotmistrzem w 13 pułku ułanów wileńskich, stryj asystował podczas pochówku serca Piłsudskiego w Winie. 1939 dostał się do niewoli niemieckiej, wyzwolony przez wojska amerykańskie. Po wojnie wrócił do Polski.
00:23:27 „Babuszka” wynajmuje część mieszkania rodzinom polskim, boh. śpi na piecu. Pewnego dnia przyjedża z frontu jeden z synów, w domu wielkie pijaństwo. Pijanego syna „babuszka” z innymi kobietami prowadzą na dworzec. Po jakimś czasie kobieta dostaje depeszę, że syn zginął, wypadł z pociągu. [++]
00:25:40 Bohater spędza na Syberii 6 lat. Dzięki siostrze ciotki dowiaduje się, jaki jest adres ojca w Polsce. Ojciec przebywa w domu inwalidów wojennych, ściąga z Wileńszczyzny do Polski akowców-inwalidów.
00:28:02 Po wojnie ojciec pracuje w Czerwonym Krzyżu, w czasie okupacji pracował w Radzie Głównej Opiekuńczej (RGO).
00:31:37 Wywózka bohatera na Sybir, ciotka zostawia boh. w majątku drugiej ciotki i autem wyjeżdża do Wilna. Ginie z rąk SS.
00:33:44 Rosjanie, poszarpani, nędzni żołnierze z karabinami na sznurkach.
00:34:41 Boh. uczy się na Syberii grać w karty.
00:36:00 W Krakowie w akademiku boh. gra w pokera, okazuje się, że ma talent do kart.
00:37:40 Żona boh. poznana na studiach. Po pięciu latach małżeństwa bez żadnych awantur małżonkowie rozwodzą się.
00:39:26 Wiele narodów na Syberii: Tatarzy, Czeczeńcy, Niemcy. Bohater nie widzi tarć między nimi.
00:42:44 Relacje ojca z bohaterem. Ojciec ponownie się żeni. Umieszcza boh. w zakonie w Krakowie, wyrzucają go, trafia do zakonu w Częstochowie.
00:48:00 Gimnazjum w Częstochowie – boh. poznaje dziewczynę, zakochuje się, związek trwa osiem lat.
00:49:05 Podczas studiów w Krakowie boh. wchodzi do Kościoła Mariackiego, poznaje tam kolejna sympatię.
00:50:42 Edukacja bohatera, studiuje wiele kierunków, żadnego nie kończy. Jako jedyny nie należy do Związku Młodzieży Polskiej (ZMP). Wezwanie do wojska, chcą go skierować do karnych batalionów pracy w kopalni. Wyjeżdża z kolegami do Szczecina, aby uniknąć ciężkich robót. W Szczecinie udają się do kuratora, boh. trafia do Choszczna, zostaje tam kierownikiem szkoły sześcioklasowej.
00:58:58 Praca bohatera w szkole.
01:00:10 Studia boh. na Uniwersytecie Jagielońskim.
01:01:20 Nielegalnagra w karty w latach PRL. Warszawska grupa spędza czas w Harendzie. Milicja aresztuje wszystkich, bohater spędza w areszcie 48 godzin, resztę puszczają. Cela i współtowarzysze boh.
01:04:45 Saska Kępa w Warszawie.
01:06:32 Kolega Marek Piwowski na liście Wildsteina.
01:08:30 Wilno obecnie, boh. odwiedza miejsce urodzenia.
01:12:33 Szwadron Harcerzy, bohater zaproszony na obchody.
01:14:40 Mrozy na Syberii.
01:15:59 Powrót do Polski, radość podczas podróży.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.