Skup Tadeusz

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1949

10 sierpnia 2023, Warszawa

0:41

Tadeusz Skup (ur. 1923, Siedlce) we wrześniu 1939 znalazł się w miejscowości Miadzioł na Kresach Wschodnich (obecnie Białoruś). Po wkroczeniu Rosjan został aresztowany i osadzony w więzieniu w Wilejce, skąd trafił do łagru w Uchcie, gdzie pracował przy wyrębie lasu. Po zwolnieniu w 1941 roku w wyniku amnestii dotarł do formowanej Armii Polskiej i został ewakuowany z Krasnowodzka do Pahlevi. Przydzielony do 5 Pułku Przeciwpancernego V Dywizji Kresowej, stacjonował w Syrii i Palestynie. Podczas ćwiczeń uległ wypadkowi i przebywał w szpitalu w Palestynie.

[00:00:15] Ur. 9 lipca 1923 r. w Siedlcach. Rodzice: Leokadia, Jan. Ojciec pracował na kolei w Warszawie, potem w Siedlcach, zmarł w 1927 r. Dwaj bracia i siostra uczestniczyli w wojnie.
[00:03:48] Pod koniec wakacji 1939 r. boh. odprowadzał bratową Teresę, nauczycielkę, która wyjeżdżała z Warszawy w odwiedziny rodziny w miejscowości Miadzioł [Narocz, dziś Białoruś]. Brat (mąż Teresy) w tym czasie zmobilizowany na Prusach Wschodnich.
[00:05:05] Szkoła w Łuczaju. Wkroczenie [Rosjan] do szkoły nocą 17 września, oglądanie latarki przez enkawudzistów. W tym czasie bratowa pojechała urodzić dziecko w szpitalu powiatowym w Postawach.
[00:07:50] Powrót bratowej z córeczką Wandą do mieszkania w szkole w Łuczaju, ojciec inwalida zawiózł wszystkich do Miadzioła. Nagłe najście NKWD, zabranie boh. do więzienia w Wilejce. Liczni Żydzi w okolicy planowali powrót w głąb Polski.
[00:09:50] Około 20 Polaków w więzieniu w Wilejce, przesłuchania co noc. Wysłanie boh. do obozu „w województwie leningradzkim” [?] do Ochty [Uchty?], praca przy wyrębie lasu.
[00:12:00] Droga do obozu pociągiem towarowym. Warunki w obozie, nowe transporty Polaków do obozu. Kopalnia soli w pobliżu.
[00:16:20] „Z samymi Żydami siedziałem”, antysemicki „dowcip”.
[00:18:23] Dobre stosunki z Żydami w obozie. Praca przy załadunku wagonów – boh. uderzony zderzakami rozpędzonych wagonów.
[00:20:50] Wypuszczenie więźniów po ogłoszeniu amnestii, skierowanie boh. do Tajszetu („między Nowosybirskiem a Irkuckiem”). Praca w lesie. Dwudniowa kwarantanna w Pahlewi. Zabranie boh. do Palestyny przez Żydów.
[00:24:26] Powstanie „polskiego komitetu”, skierowanie boh. do Ługowoje w górach Ałtaju, gdzie stacjonowała 10 Dywizja Piechoty Armii Polskiej – boh. służył jako kierowca w batalionie sanitarnym.
[00:27:50] Brygada Karpacka w Syrii. Przydział boh. do 5 Pułku Przeciwpancernego V Dywizji Kresowej.
[00:31:33] Jednostka stacjonowała w Gazie w Palestynie. Manewry 28 października przed wyjazdem do Włoch: Polacy atakowali, alianci bronili się. Wypadek w drodze powrotnej: popsute hamulce i biegi w ciężarówce – wyrzucenie boh. z pędzącego samochodu w przepaść, kolega Partyka zmarł na miejscu przygnieciony skrzynią z amunicją.
[00:35:57] Pobyt w szpitalu w Palestynie z powodu uszkodzeń nogi, potem szpital polowy. Wypadek miał miejsce na świętej górze Tabor w dniu imienin boh. 28 października.
więcej...
mniej

Grygiel Małgorzata

Bolesławski Bartosz

Instytut Pileckiego

Film