Stanisława Wanda Nogaj (ur. 1939, Zastawie), mniszka benedyktynka z Opactwa św. Wojciecha MB w Staniątkach. Pochodzi z rodziny osiadłej przed wojną na Wołyniu. Najmłodsza w rodzinie, starsze rodzeństwo: Władysław i Mieczysław (bliźniacy), Kazimierz, Józef i Halina. W październiku 1939 ojciec Jan Nogaj został aresztowany przez Rosjan i wszelki ślad po nim zaginął. 10 lutego 1940 r. z mamą i rodzeństwem została deportowana na Syberię. Zmarli tam jej bracia bliźniacy Władysław (1941) i Mieczysław (1944). W 1946 roku reszta rodziny powróciła do Polski i osiedliła się na „Ziemiach Odzyskanych” w Kuropatniku. W 1953 roku Stanisława Wanda Nogaj ukończyła miejscową szkołę podstawową. W latach 1953-1955 uczęszczała do Zasadniczej Szkoły Drzewnej w Złotoryi, zdobyła specjalność stolarza drzewnego. W latach 1955-1958 kształciła się na handlowca w Zasadniczej Szkole Handlowej w Legnicy. Wykształcenie uzupełniła o maturę w 1968 r. w zaocznym Technikum Ekonomicznym we Wrocławiu (kierunek: administracja terenowa). W latach 1960-1969 pracowała jako księgowa w Miejskim Zarządzie Budynków Mieszkalnych w Strzelinie (po reorganizacji: Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej). W latach 1969-1980 kierowała sekcją księgowości głównej w Instytucie Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów Mera-Elwro we Wrocławiu. 5 marca 1980 r. przyjechała do opactwa w Staniątkach, następnego dnia została przyjęta do klasztoru, 9 marca otrzymała habit. 31 marca 1980 r. dobiegł końca jej urlop, więc rozwiązała umowę o pracę z Mera-Elwro i została w klasztorze. 9 września 1980 r. odbyła się uroczystość jej obłóczyn i przyjęcia klasztornego imienia Benedykta. 31 października 1982 r. złożyła czasowe śluby zakonne. W 1985 r. wskutek konfliktu z matką przełożoną została chwilowo wydalona z zakonu, przyjęto ją z powrotem i 30 października 1985 r. odnowiła śluby. 22 lutego 1987 r. złożyła śluby wieczyste. Jej starszy brat Józef Nogaj został ciężko pobity przez ZOMO w pierwszym dniu stanu wojennego i zmarł na skutek obrażeń 29 kwietnia 1982 r. Mama Marianna Nogaj z domu Nowak (ur. 1904 r.) zmarła wskutek wylewu w 1985 r. w szpitalu w Strzelinie.
more...
less
[00:00:25] Procedura repatriacji do Polski – pomoc lokalnego męża zaufania w zdobyciu dokumentów podróży. Powrót ostatnim transportem 10 czerwca 1946 r., pogodny, ciepły dzień, pomoc UNRRA i PUR: ubrania, żywność. Dokument podróżny noszony przez mamę na sznurku na szyi w obawie przed kradzieżą. [+]
[00:03:11] Niepewność dalszego losu, wieści o rzezi wołyńskiej, zachowanie Ukraińców w rodzinnej wsi. Stopniowe odzyskiwanie sił, dokarmianie, zachwyt polskim chlebem. Przyjazd do Polski po półtoramiesięcznej podróży. Brak możliwości praktykowania religii na Syberii, utrudnianie kontaktów przez władzę, powszechne donosicielstwo. Pierwszy kościół w Krzycku, przygotowanie siostry do I komunii. Zaloty radzieckiego oficjela do mamy. [+]
[00:09:00] Praca dzieci w kołchozie, pobicie siostry na polu podczas plewienia za ugryzienie marchewki, zmasakrowanie do krwi za nieprawidłową pracę, odrzucenie skargi matki. [++]
[00:13:04] Zabranie przez mamę zdjęcia ślubnego na Syberię, przedwojenne polskie pieniądze przywiezione z powrotem. Wspomnienia siostry z czasu przed wojną: bracia podkradali pieniądze ojca z szuflady stołu [+], podjadali zapasy kiełbasy i słoniny na święta.
[00:18:00] Wpadnięcie brata Kazika pod lód na rzece w drodze do szkoły w Łabędach, strach przed mamą. Łagodny ojciec i zaradny gospodarz – rozbudowanie gospodarstwa do 50 hektarów.
[00:20:40] Pierwsze chwile w Polsce: sarenka przy torach, wizyta na targu, pierwszy biały chleb [++]. Czekolada od wujka. Możliwość wyjazdu – otwarte granice tuż po wojnie.
[00:24:28] Antoni [Matwiejczyk] trafił do Indii do „dobrego maharadży” dzięki interwencji Hanki Ordonówny. Naciski władz, represje wobec mamy, by przyjęła obywatelstwo radzieckie i oddała dzieci do domu dziecka, odmowa mamy. Dom rodzinny na Kresach wciąż stoi. Dzielność mamy.
[00:28:20] Nauka polskiego w domu przez mamę, modlitwy i pieśni kościelne. Dzień mamy wypełniony ciężką pracą od rana do wieczora, zbieranie przez dzieci jagód i klukwy [żurawiny błotnej] , szczawiu końskiego, lebiody.
[00:30:00] Dwie polskie rodziny w „osadzie wojskowej”, Żydzi, Czesi. Ciekawska siostra boh. Przemoc domowa – próba uderzenia mamy pasem przez ojca. Charakterystyczne powiedzenie mamy: „ty zarazo”.
[00:33:20] Wspomnienie białej sukienki siostry ubłoconej na podwórku [+]. Krytyczne spojrzenie na gospodarowanie finansami przez mamę.
[00:35:23] Dalsza droga z Białej Podlaskiej: Krzycko-Leszno-Szczecin-Wrocław-Strzelin. Rejestracja w PUR. Rozpoczęcie edukacji przez boh., siostrę i brata, pierwsza praca w Miejskim Zarządzie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, wyjazd boh. do Wrocławia, zamieszkanie przy ul. Hubskiej.
[00:38:04] Wyjazdy na pielgrzymki do Lichenia, Niemiec, na Węgry, stabilizacja finansowa. Naciski na zapisanie się do PZPR. Koleżanka Bożena zwerbowana do francuskiej drużyny koszykarskiej. Marzenie boh. o zwiedzeniu Lourdes, odmowa paszportu, pomoc inżyniera Romera.
[00:43:05] Wyjazd do Paryża, zwiedzanie, spotkanie z Bożeną Ściesielską. Droga pociągiem do Lourdes przez 11 godzin, poznanie nauczycielek z Wrocławia. Zwiedzanie sanktuarium.
[00:48:52] Kariera koszykarska Bożeny Ściesielskiej we Francji, losy po powrocie: zakup mieszkania przy ul. Ślicznej, włamanie złodziei w biały dzień. Anegdoty z podróży do Francji, pocztówka urodzinowa od mężczyzny na lotnisku, wycieczka do Paryża i Lyonu, znalezienie pieniędzy na ulicy. [+]
[01:01:14] Moment powołania do życia zakonnego w Lourdes. Częste wyjazdy do Lichenia, okradzenie z pieniędzy w kościele. Spotkanie cieśli [Jana Kołodziejskiego], historia cudownego uzdrowienia dzięki Helenie Olejnik i wstawiennictwu Urszuli Ledóchowskiej. Kaplica pw. Matki Boskiej Częstochowskiej wybudowana w Licheniu przez Kołodziejskiego jako wotum dziękczynne. [++]
[01:08:35] Spotkanie Heleny Olejnik i córki Mirosławy, ofiary pseudoeksperymentów medycznych w obozie koncentracyjnym. Ks. Marian Więcek z Kamiennej. Wprowadzenie wolnych sobót. Historia matki Maksymiliana Kolbego. Powołanie zakonne podczas kazania w Kamiennej. [++]
[01:12:20] Zabiegi boh. o przyjęcie do zgromadzenia w Staniątkach, udział w pielgrzymce z Warszawy do Częstochowy, historia koleżanki Sławki. Umowa z Matką Bożą, zaproszenie do Staniątek 8 września [1980]. Trudny proces podejmowania decyzji w Krakowie, rozmowa z matką ksieni.
[01:17:25] Pożegnanie ze świeckim i zawodowym życiem, bojkotowanie decyzji boh. przez głównego księgowego [+]. Początki życia w klasztorze w marcu 1985 r. Wybór Wojtyły na papieża, świętujący Wrocław.
[01:26:55] Otrzymanie pelerynki, czarnej spódnicy i welonu w domu gości. Obłóczyny 8 września 1980 r., przyjęcie imienia Benedykta [++]. Kolejne śluby po dwóch latach, otrzymanie habitu i białego welonu (profeska czasowa), po trzech latach śluby wieczyste, konsekracja przez bp Stanisława Smoleńskiego.
[01:30:30] Uroczystość obłóczyn [++]. Utrzymywanie kontaktów ze światem cywilnym, „Dzienniczek” siostry Faustyny na uśmierzenie wątpliwości. Potrzeba utwierdzenia powołania zakonnego, rozmowa z matką przełożoną. [+]
[01:38:10] Reakcja rodziny na wieść o pójściu do zakonu, niezadowolenie mamy, brat Józek pobity w Oławie przez ZOMO. Odwiedziny u mamy, zmarła w 1985 r.
[01:40:49] Brat Józef, samotny elektryk w Oławy, porzucony przez narzeczoną. Zmiana obyczajów przedmałżeńskich. [++]
[01:44:45] Sprzedaż domu po śmierci mamy. Zaangażowanie brata Józefa w działalność opozycyjną w „Solidarności”, zasadzka w czasie stanu wojennego [++]. Pobicie przez ZOMO, poszukiwanie Józefa we wrocławskich szpitalach. Tragiczny stan zdrowia brata, amputacja nóg, pogrzeb w Kuropatniku w kwietniu 1982, rozpacz mamy. Grób rodzinny w Dankowicach.
[01:51:51] Siostra Immakulata, nauczycielka ze szkoły w Staniątkach. Kolejni kandydaci na męża, starania o względy boh. [+]
[01:57:28] Wyjazd do sanatorium w Szczawienku, by uciec przed zawziętym i zazdrosnym adoratorem Czesławem, trudne zerwanie [++]. Kolejni amanci, ukrywanie prawdy o zakonie.
[02:06:24] Złożenie ślubów wieczystych w 22 lutego 1987 r. Zatarg z matką ksieni, zazdrosna siostra Joanna, wydalenie z zakonu. Interwencja matki prezeski z Żarnowca, przeprosiny matki przełożonej. Konsekracja zakonna, „już wiedziałam, że to jest moja droga”. [++]
[02:12:17] Zabicie kur przez braci przed deportacją w głąb ZSRR, droga sańmi na dworzec, okłamanie matki przez enkawudzistę. Zgubienie 6-miesięcznej boh.: upuszczenie przez mamę w śnieg w 30-stopniowym mrozie. [++]
[02:16:27] Jedenastokrotne ratowanie boh. przed śmiercią: planowana aborcja, wypadnięcie z becika, wrzucenie przez Wanię do studni, tonięcie w wieku 14 lat, próba wyskoczenia z rozpędzonego pociągu w drodze ze szkoły, porażenie prądem, wciągnięcie szaty w mechanizm poruszający dzwony, groźba podcięcia gardła przez fatyganta Czesława. Ciągły strach przed biciem mamy.
[02:21:43] Przekonanie marynarza Czesława do zaprzestania gróźb podcięcia gardła boh. Żarty z Czesława poznanego przez biuro matrymonialne, psikus z gazetą „Morze”. [++]
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.