Maria Kobylińska z d. Jankowska (ur. 1931, Warszawa) – jej ojciec we wrześniu 1939 służył na wartowni w Wojskowych Zakładach na Jagiellońskiej. W czasie okupacji pani Maria mieszkała na Ratuszowej, Kruczej i Górczewskiej. W 1941 roku przeniosła się do rodziny do Szwelic pod Pułtuskiem, po roku wróciła do Warszawy. Wybuch powstania warszawskiego zastał ją wraz z matką w drodze do Grodziska Mazowieckiego, skąd wracały na Wolę przez kilka dni piechotą. Po wypędzeniu z Warszawy, 7 października 1944 trafiły do Jaktorowa i Czarnego Lasu. Po wojnie pani Maria wróciła do Warszawy. Ukończyła technikum ekonomiczne, pracowała w Warszawskiej Usługowej Spółdzielni Pracy jako specjalistka od spraw ekonomicznych.
[00:00:26] Miłość powstańcza Mietka i Kazi. Siedziba oddziału w podwórku boh. Przechodzenie powstańców ze Starówki kanałami – wyjście u zbiegu Nowego Światu i placu Trzech Krzyży. Zwierzęta domowe: koń, pies, kot w powstaniu. Ranny granatnikiem mąż Kazi zmarł w drodze do szpitala polowego przy ul. Brackiej, niesiony przez ojca boh. Ślub Mietka Boczkowskiego i Kazi po wojnie, zamieszkanie u sąsiadów.
[00:04:17] Wysiedlanie lokatorów w czasie wojny, mieszkanie dla rodziców przy ul. Górczewskiej, sąsiedzi Boczkowscy, córki Krysia i Basia.
[00:06:10] Ostatnie dni powstania, wyjście z Warszawy 7 października, dobytek w plecakach. Punkt zborny przy Politechnice Warszawskiej, oddawanie broni przez powstańców. Dojrzałe pomidory w pobliskich ogródkach działkowych. Droga kolejką podmiejską, zaprzyjaźniony dom koło Pruszkowa. Postój w nieznanym majątku.
[00:10:29] Kolega ojca Barański, sołtys w Jaktorowie. Walka z wszami. Znalezienie lokum w Czarnym Lesie u pp. Rozińskich, budowa prycz przez ojca.
[00:13:36] Pomoc RGO: kołdry. Trudne warunki sanitarne, wytwarzanie mydła, pokonanie wszy. Mąka otrzymana od młynarza, pierwszy chleb upieczony przez mamę, zające upolowane przez ojca. [+]
[00:16:50] Wyzwolenie: „do pewnego stopnia radość”. Widok uciekających Niemców, wyniszczeni Rosjanie maszerujący przez Czarny Las – przekonanie o końcu wojny.
[00:19:50] Powrót z ojcem do spalonego mieszkania w Warszawie, spalona klatka schodowa, skrzypce i klarnet schowane w stropie łazienki. Widok wypalonej kamienicy, poszukiwanie rzeczy wśród zgliszcz. Rosyjskie napisy na bramach „brak min”. Zajęcie przez ojca mieszkania na parterze, splądrowane piwnice, „szaber na całego”.
[00:24:10] Wizyta u znajomych na Pradze – przejście przez Wisłę po krze, powrót reszty rodziny do Warszawy pociągiem z powracającymi Rosjanami. Samotne przejście z dworca Zachodniego nad Wisłę, przeprowadzenie po krze przez żołnierza rosyjskiego, mieszkanie kuzynostwa na ul. Wileńskiej. [+]
[00:29:10] Zbudowanie schodów w kamienicy, powrót do rodzinnego mieszkania. Szewczykowscy. Pianino, kredens, łóżka ocalone z pożaru. Lekcje muzyki, nauczycielka Jadwiga Szmurło. Farmaceutka Maria, kosztowności ukryte w pianinie, zabranie mebli przez dawną właścicielkę. [+]
[00:34:15] Powrót wuja krawca z obozu Mauthausen Gusen, wspólne mieszkanie przez dwa lata. Sąsiadka Żydówka Krysia ukrywana w Łowiczu, zaprzyjaźniona z ciotką, wyjechała „do Paryża”.
[00:38:47] Oderwanie się boh. od rodziny w drodze powrotnej do Warszawy. Moment kapitulacji powstania, rozbrajanie żołnierzy, stos karabinów. Komunikat o ewakuacji, trasa przemarszu z ul. Nowogrodzkiej 7 października [1944], widok miasta. Losy kamienicy rodziny. Nocleg w zaprzyjaźnionym domu na Okęciu, uniknięcie obozu w Pruszkowie.
[00:47:47] Luki w pamięci z początku powstania warszawskiego, trauma. Obrazy z pierwszego dnia walk: powstańcy u zbiegu Al. Jerozolimskich i Towarowej, dworzec kolejowy (Warszawa Główna), zatrzymanie mamy i boh. przez Niemców. Przejście przez barykadę, pomoc powstańców. [+] Ostrzeżenie przed oddziałami ukraińskimi na Woli. Trwoga, ciągłe modlitwy. Obserwowanie zrzutów, msza u Braci Jabłkowskich, kuchnia polowa.
[00:55:10] Zachorowanie mamy na krwawą dezynterię, poszukiwanie cebuli. Przynoszenie wody, chaos powojnia.
[00:59:35] Powojenna edukacja: nadrabianie zaległości, szkoła przy ul. Marszałkowskiej, liceum, drużyna harcerska. Losy „wuja bez ręki” po wojnie.
[01:02:29] Praca mamy: pomoc dentystyczna w gabinecie p. Chodakowskiej przy ul. Białobrzeskiej. Poszukiwanie mamy w studiu Polskiego Radia przy ul. Noakowskiego, wsypa w mieszkaniu dentystki [++] Wyprowadzka rodziny z ul. Kruczej w 1948 r. Przebieg aresztowania, relacja Janiny Moczulskiej.
[01:10:40] Spotkanie po wojnie znajomej, która zamieszkała w mieszkaniu po Chodakowskiej. Przetrzymywanie boh. „w kotle” u dentystki z mamą przez dwa tygodnie, „grzeczni ubecy”. Grzegorz Moczulski.
[01:16:21] Pogorszenie sytuacji rodziny po wojnie, utrata pracy i zły stan zdrowia ojca, utrata uprawnień inwalidzkich sprzed wojny. Słabe wykształcenie mamy.
[01:19:44] Akcje odbudowy Warszawy, podjęcie pracy, nauka wieczorowa. Obrazy zburzonej Warszawy [++]. Trudności z zaopatrzeniem, noszenie wody.
[01:22:40] Podjęcie pracy przez ojca w dyrekcji trolejbusów przy ul. Myśliwieckiej, normalizacja życia, prąd i woda w domu. Zarobkowanie: wykonywanie zabawek na choinkę z bibułki. Odradzanie się handlu, pojawienie się wózków z warzywami, przywożenie żywności ze wsi. Notoryczny brak ubrań, niedojadanie.
[01:25:03] Pierwsza praca w inspektoracie pracy. Poznawanie życia obyczajowego. Marzenia o nowym ubraniu, zarobkowe oddawanie krwi (pieniądze i czekolada).
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.