Maria Podstawna (ur. 1943, Auschwitz-Birkenau) opowiada o okolicznościach znalezienia się w Auschwitz jej mamy Stefanii w grudniu 1942 r., swoich narodzinach w obozie i szczęśliwym przypadku ich uwolnienia miesiąc potem. W momencie zatrzymania mama pani Stefanii była w drugim miesiącu ciąży, jechali z niedoszłym mężem z Zakopanego do Krakowa, żeby załatwić ślub. W Krakowie Niemcy obstawili pociąg i wszystkich aresztowali. Ojciec pani Marii zginął w obozie, matka nigdy już o nim nie słyszała. Poród odbył się w lipcu 1943 roku – w nocy, na piecu pośrodku baraku. Odebrała go więźniarka – czeska położna. Matka pani Marii z bólu gryzła ręce do krwi – starała się nie krzyczeć, żeby nie ściągnąć strażników (w tym czasie dzieci zabijano od razu po narodzeniu przez utopienie w wiadrze). Zostały uwolnione miesiąc później – pomógł im nieznajomy Niemiec na gestapo w Krakowie. Przez wiele miesięcy leczyły się w szpitalu. Pani Maria nie może pamiętać tego, co spotkało ją i mamę, ale cierpi na chorobę poobozową.
more...
less
Streszczenie relacji (czas wg zmontowanej relacji) [00:00:07] autoprezentacja boh., urodzona w Auschwitz
[00:00:40] mama sierota od 7 roku życia mieszkała w Zakopanem u ciotki, straciła dwóch braci
[00:01:30] dom rodzinny matki w Rogoźniku.
[00:02:44] mama boh. wychowywana w sierocińcu przez zakonnice w Maczkach.
[00:03:43] mama zwolniona z obozu (nr obozowy 32354) jako matka z niemowlęciem. Gorączka malaryczna – obie leczone w sanatorium na Antałówce.[++]
[00:06:15] powrót do domu w Rogoźniku, poznanie ojczyma. Narodziny brata – boh. miała 8 lat.
[00:06:52] ojciec miał zakład fryzjerski w Zakopanem, tam rodzice się poznali.
[00:07:37] matka.
[00:08:24] rodzice jadą w 1942 r. pociągiem do Krakowa załatwiać ślub, cały pociąg zostaje zatrzymany, przesiadka do Auschwitz. Mama w drugim miesiącu ciąży.
[00:10:29] poród w nocy, odebrała Czeszka, topienie niemowląt, [++][++]
urodzona na piecu.
[00:11:58] różaniec z chleba.[++]
[00:13:26] przybycie do Auschwitz, zdjęcie matki, chleb z błota, 4 osoby na 1 pryczy
[00:15:44] preparaty na powstrzymanie miesiączki. Matka nie wiedziała, że jest w ciąży, pomoc współwięźniarek. Boh. dobrze wyglądała po porodzie. Strach przed wykryciem ciąży – doświadczenia na ciężarnych, aborcje.
[00:17:38] praca w obozie: noszenie cegieł, kopanie rowów, dołów, strażniczki „czarne wrony” biły po głowach.
[00:18:28] pożar w męskim obozie. Ojciec zginął w obozie, już nie mieli ze sobą kontaktu po wyjściu z pociągu.
[00:20:23] doświadczenia medyczne przeprowadzano m.in. na Tosi [Antonina] Błońskiej z Wojkowic.
[00:21:00] porody w obozie pomimo preparatów, Stenia ur. w 1944 r., powstrzymywanie miesiączek. Trauma obozowa matki.
[00:22:00] wspomnienie ojca – grał na gitarze. Matka aresztowana w grudniu 1942 r, miała 23 lata.
[00:23:00] przyjazd do Auschwitz, rampa, rozbieranie się do gazu, strzyżenie, golenie. Mama nie dostawała listów. Leżała na jednej pryczy z chorą na padaczkę.
[00:26:00] po porodzie rozdzielone, mało pokarmu w piersiach. Kąpiel w wodzie z kałuży. Kwarantanna – malaria – ściąganie pokarmu, karmienie butelką, boh. zarażona malarią.
[00:29:00] wypuszczenie z Auschwitz ciężarnych i z dziećmi. Uratowana przez gestapowca w Krakowie.
[00:30:00] leczenie w Zakopanem, powrót do Rogoźnika, praca w szamotowni. Pośpieszny chrzest.
[00:31:00] sukienka. Mama uszyła ręcznie sukienkę sobie i boh., naklejka na przedramieniu maskującą numer. Mordowanie niemowląt – dzieciom nie tatuowano numerów, potem tatuowano na udach (Stenia) [+].
[00:34:00] numer obozowy miała Basia Sidło z Będzina, chusty obozowe na jej pogrzebie.
[00:35:00] waga matki po wyjściu z obozu: 28 kg.
[00:36:00] choroba płuc, malaria. W PCK nie było ojca na liście. Mężczyzna chodzący za matką po wojnie przypominał ojca.
[00:38:00] wyjazdy do Auschwitz po wojnie, trauma. Samobójstwa w obozie – rzucanie się na druty.
[00:40:00] pogoda ducha matki, obie odzyskały radość życia po obozie.
[00:42:00] miejsce urodzenia: Auschwitz, gdzie indziej Oświęcim-Brzezinka/Auschwitz Birkenau.
[00:44:00] brat przyrodni zazdrosny o uczucia ojczyma do boh.
[00:45:00] traumatyczne wycieczki do Auschwitz
[00:46:00] zainteresowanie kolegów w szkole opowieściami o Auschwitz.
[00:47:00] niechęć matki do Niemców
[00:48:00] matka zmarła w wieku 75 lat
[00:49:00] choroba matki w obozie - dur brzuszny [Durchfall], silna biegunka, nie było na to lekarstwa.
[00:51:00] [prezentacja fotografii] mama miała piękne włosy, obcięte w Auschwitz po przyjeździe, [zdjęcie obozowe matki w pasiaku, zdjęcie w sukienkach z jednakowego materiału – pierwsze wspólne, kolejne zdjęcia].
[00:55:00] szkoła i pierwsza komunia w Czeladzi, przeniesienie do szkoły w rynku [w Będzinie?].
[00:56:00] problemy zdrowotne boh. po obozie: zwapnienia w płucach, gruźlica, powiększone serce, nerwowość – nerwica poobozowa – 3 grupa inwalidzka.
[01:01:00] mama zmarła w szpitalu po wylewie.
more...
less
The library of the Pilecki Institute
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Monday to Friday, 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
The library of the Berlin branch of the Pilecki Institute
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
This page uses 'cookies'. More information
Ever since it was established, the Witold Pilecki Institute of Solidarity and Valor has been collecting and sharing documents that present the multiple historical facets of the last century. Many of them were previously split up, lost, or forgotten. Some were held in archives on other continents. To facilitate research, we have created an innovative digital archive that enables easy access to the source material. We are striving to gather as many archives as possible in one place. As a result, it takes little more than a few clicks to learn about the history of Poland and its citizens in the 20th century.
The Institute’s website contains a description of the collections available in the reading room as well as the necessary information to plan a visit. The documents themselves are only available in the Institute’s reading room, a public space where material is available free of charge to researchers and anyone interested in the topics collected there. The reading room also offers a friendly environment for quiet work.
The materials are obtained from institutions, public archives, both domestic and international social organizations, as well as from private individuals. The collections are constantly being expanded. A full-text search engine that searches both the content of the documents and their metadata allows the user to reach the desired source with ease. Another way to navigate the accumulated resources is to search according to the archival institutions from which they originate and which contain hierarchically arranged fonds and files.
Most of the archival materials are in open access on computers in the reading room. Some of our collections, e.g. from the Bundesarchiv, are subject to the restrictions on availability resulting from agreements between the Institute and the institutions which transfer them. An appropriate declaration must be signed upon arrival at the reading room in order to gain immediate access to these documents.
Before your visit, we recommend familiarizing yourself with the scope and structure of our archival, library and audio-visual resources, as well as with the regulations for visiting and using the collections.
All those wishing to access our collections are invited to the Pilecki Institute at ul. Stawki 2 in Warsaw. The reading room is open from 9–15, Monday to Friday. An appointment must be made in advance by emailing czytelnia@instytutpileckiego.pl or calling (+48) 22 182 24 75.
Please read the privacy policy. Using the website is a declaration of an acceptance of its terms.