Ks. prof. Jan Śledzianowski (ur. 1938, Myślin) w latach 1957-1963 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach, zakończone przyjęciem święceń z rąk ks. bp. Czesława Kaczmarka. Studiował teologię i pedagogikę rodziny na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1989 roku uzyskał stopień dr. hab. nauk humanistycznych w zakresie socjologii w oparciu o rozprawę „Rodzina w diecezji kieleckiej – studium socjologiczno-pastoralne”. Od 1996 roku wykładał we Wszechnicy Świętokrzyskiej i pracował w Świętokrzyskim Instytucie Teologicznym KUL w Kielcach. Jest autorem kilkudziesięciu książek i rozpraw naukowych dotyczących historii, pedagogiki rodziny, historii społecznej itp. W 1968 roku opublikował książkę o biskupie Kaczmarku, jako jeden z pierwszych pisał nt. pogromu Żydów w Kielcach w 1946 roku. Jest profesorem Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach oraz Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. W relacji wspomina okres okupacji niemieckiej i powojenne utarczki z UB w diecezji kieleckiej.
mehr...
weniger
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1938 r. w Myślinie koło Bieżunia, prezentacja rodziców: Emilii i Romana. Przed I wojną kilkanaście kilometrów od Myślina biegła granica prusko-rosyjska. [00:01:15] W czasie okupacji północne Mazowsze zostało włączone do Rzeszy. Boh. był najmłodszy z szóstki dzieci, jeden z braci zmarł jako niemowlę. W czasie wojny i okupacji zginęło ponad 50 mieszkańców wsi. W 1968 r. ukazała się książka boh. o wydarzeniach z czasów okupacji.
[00:04:07] Pewnego dnia we wrześniu 1942 usłyszano krzyki i płacz z obejścia sąsiada Józefa Wieluńskiego. Matka pobiegła tam razem z boh., który widział, jak niesiono do domu ciało syna Czesława zastrzelonego przez żandarmów. W 1944 r. na bagnach Wkry ukrywała się radziecka partyzantka. Za kontakty z partyzantami spalono dom Bułków, a uciekający od nich Rosjanin zastrzelił się. Rozważania na temat wojny i sytuacji na granicy polsko-białoruskiej.
[00:08:53] Ucieczka Niemców przed frontem – pierwsze spotkanie z Rosjaninem, zwiadowcą. Ojciec przez dwa lata ukrywał się w stodole sąsiadów, gdy Niemcy uciekli, wrócił do domu. Ojciec, urodzony w 1901 w zaborze rosyjskim, znał język rosyjski i pojechał z czerwonoarmistą do Bieżunia. W lasach między Bieżuniem a Sierpcem byli jeszcze Niemcy i zwiadowcę zastrzelono. Powitanie wkraczającej Armii Czerwonej. W czasie okupacji z Bieżunia wysiedlono wiele polskich rodzin, a na ich miejsce przyszli Niemcy. Spotkanie z czerwonoarmistą, który zostawił w domu syna w wieku boh.
[00:13:00] W pierwszych latach po wojnie boh. chodził z klasą do kościoła w Bieżuniu – nabożeństwa dla uczniów okolicznych szkół. Potem nastąpiła ateizacja i usunięto krzyże ze szkół. Ojciec i dwaj bracia zachorowali na tyfus, boh. izolowano, by się nie zaraził. Rosjanie zabrali trzy konie i w polu po wyzwoleniu pracowano krowami.
[00:15:40] Historia północnego Mazowsza – zabór pruski, potem rosyjski. Efektem zaboru pruskiego były duże gospodarstwa, rodzice mieli 20 hektarów ziemi i po wojnie byli „kułakami” – wysokie dostawy obowiązkowe. Zmiana sytuacji po październiku 1956 r.
[00:17:25] W 1956 r. boh. był w klasie maturalnej, na ścianach wisiały portrety Bieruta, Cyrankiewicza i Rokossowskiego – sytuacja w czasie powstania na Węgrzech, oczekiwania związane z dojściem Gomułki do władzy. Atmosfera po uwolnieniu kardynała Wyszyńskiego. W szkole uczono, że zbrodni w Katyniu dokonali Niemcy. Boh. będąc uczniem szkoły podstawowej w Bieżuniu zimą mieszkał na stancji, gospodarze słuchali Wolnej Europy z kocami na głowach.
[00:21:10] Porównanie okupacji niemieckiej i czasów stalinowskich – kontrola ilości drobiu w czasach okupacji. Sąsiada aresztowano i zamordowano, gdy znaleziono u niego trochę mięsa. Z tego samego powodu aresztowano ojca, który uciekł z więzienia w Olsztynie i piechotą wrócił do domu. Po aresztowaniu ojca żandarm Kran, pochodzący z rodziny osadników niemieckich, instruował matkę co ma mówić, gdy zostanie wezwana do złożenia zeznań. Łapanie uciekinierów z robót przez komendanta posterunku żandarmerii. W olsztyńskim więzieniu ojciec zamiatał podwórze, pewnego dnia skorzystał z zamieszania i uciekł, do domu wrócił w więziennym pasiaku – reakcja boh. na widok ojca. Ojciec przez dwa lata ukrywał się w stodole sąsiadów Ulanowskich. Razem z nim ukrywali się dwaj Francuzi, dezerterzy z armii niemieckiej, którzy po wojnie wrócili do Francji. [+]
[00:30:30] W czasie okupacji ojciec nie należał do żadnej organizacji. Miejscowych partyzantów Niemcy wyłapali i wywieźli do Płocka, a przed ucieczką przed frontem partyzantów rozstrzelano w Lesie Brwileńskim. Po wojnie dokonano ekshumacji i ciała przywieziono do kościoła w Bieżuniu. Matka była na pogrzebie ofiar.
[00:31:56] Sytuacja po wojnie – usuwanie krzyży ze szkół, religii uczył organista. Nacisk na zakładanie spółdzielni produkcyjnych, dostawy obowiązkowe zniesiono dopiero za Gierka. Jedną z klaczy trzeba było sprzedać, by zapłacić na Fundusz Ochrony Rolnictwa. W gospodarstwie została klacz i dwie krowy, jedną wystawiono na licytację w gminie. Krowę zabrał miejscowy chłopak, ale w sąsiedniej wsi gospodarze obili go batami i krowa wróciła do domu. Uciążliwe dostawy obowiązkowe – mleko, zboże, ziemniaki. W czasie okupacji siostra chodziła do gminy po przydział żywności – porcje chleba.
[00:37:42] Boh. ukończył VII klasę w szkole w Bieżuniu. Nauczyciel Stefan Gołębiowski założył prywatne gimnazjum i liceum w Bieżuniu i chodził tam starszy brat Waldemar Śledzianowski. Jako syn „kułaka” nie mógł dokończyć nauki, ponieważ tuż przed maturą dostał wezwanie do wojska – służba w kopalni. W czasie okupacji w szkole w Myślinie mieściła się niemiecka przychodnia zdrowia. Po ataku Niemiec na Związek Radziecki w szkole trzymano rannych i chorych jeńców rosyjskich – żebranina jeńców.
[00:41:17] Boh. był uczniem katolickiego liceum św. Stanisława Kostki w Płocku. Szkoła nie miała uprawnień państwowych i trzeba było eksternistycznie zdawać wszystkie egzaminy w innej placówce. Boh. przeniósł się do liceum w Staroźrebach, po maturze w 1957 r. poszedł do Seminarium Duchownego w Kielcach.
[00:42:28] Boh. już jako dziecko chciał zostać księdzem. Cztery dzwony kościelne zostały zrabowane przez Niemców, rozebrano kamienne ogrodzenie kościoła i cmentarza. Po wyzwoleniu nowy proboszcz Błażej Pszczółkowski zorganizował tygodniowe misje parafialne, na które zaprosił misjonarza z Brodnicy – wpływ na dzieci młodzież – dwóch starszych kolegów także wybrało stan kapłański. Boh. chciał być misjonarzem. Po maturze poszedł do proboszcza Pszczółkowskiego i poprosił o opinię do seminarium w Olsztynie, ale proboszcz się na to nie zgodził i boh. wybrał Kielce, także przez wzgląd na biskupa Kaczmarka – przyjęcie do seminarium.
[00:50:40] Boh. i biskup Kaczmarek pochodzili z tego samego powiatu. Ks. Czesław Kaczmarek po przyspieszonych święceniach został wysłany na studia do Lille we Francji, napisał tam pracę doktorską, był proboszczem parafii polskich emigrantów-robotników. Po powrocie do Polski był dyrektorem Instytutu Akcji Katolickiej, w 1938 r. został biskupem kieleckim. Aresztowanie biskupa w styczniu 1951 r. – sytuacja po jego powrocie z więzienia w kwietniu 1957.
[00:53:25] Powody aresztowania biskupa Kaczmarka – jego postawa po pogromie kieleckim, badanie sprawy pogromu. Biskup sporządził raport, który przekazał ambasadorowi USA Arthurowi Bliss Lane’owi, poznanemu przed wojną we Francji. Kontakty z ambasadorem były podstawą do późniejszego oskarżenia biskupa – spotkanie ambasadora z uczennicami Nazaretu, szkoły sióstr urszulanek. Boh. przeprowadzał wywiad z kapelanem biskupa, który był świadkiem wręczania ambasadorowi raportu na temat pogromu. Kapelan w 1947 r. wyjechał z Polski. W raporcie odtworzono wydarzenia z pogromu. Decyzję o procesie pokazowym biskupa podjęto w Moskwie, ale Stalin nie zgodził się na aresztowanie prymasa Wyszyńskiego – zrobiono to po śmierci Stalina. [+]
[01:01:30] Miejsca internowania prymasa Wyszyńskiego, którego wypuszczono wcześniej niż biskupa. We wrześniu 1957 boh. wstąpił do kieleckiego seminarium. W czerwcu 1959 władze zażądały usunięcia biskupa Kaczmarka z diecezji. Papież Jan XXIII napisał do biskupa list wyrażając swojej poparcie. Szykany ze strony władz komunistycznych – powołania kleryków do wojska.
[01:04:04] Boh. służył w 1 Pułku Artylerii Haubic w Bartoszycach, dwóch innych kolegów było w jednostce czołgów. W Bartoszycach służył także ks. Popiełuszko. Odnoszenie się dowódców i kolegów – wpływ służby wojskowej na działania boh. jako księdza. Alkoholizm wśród młodych żołnierzy – boh. wrócił z wojska jako abstynent. Powodem szybszego zwolnienia ze służby była duża niedowaga – roczny urlop, po którym przeniesiono boh. do rezerwy. Lekarz baterii chciał, by boh. wysłano na kurs, po którym mógłby pracować w izbie chorych, ale dowódca się na to nie zgodził. Nadrobienie zaległości po powrocie do seminarium.
[01:09:30] Boh. jako diakon został mianowany ceremoniarzem, posługa zajmowała dużo czasu i odrywała od nauki, ale jednocześnie boh. miał bezpośredni kontakt z biskupem Kaczmarkiem – tłumy na mszach przez niego odprawianych. Boh. został wyświęcony w czerwcu 1963, wcześniej był ceremoniarzem podczas wyświęcania pięciu kolegów w Pilicy.
[01:14:10] Po sześciu latach posługi kapłańskiej, w sierpniu 1969, boh. skierowano do sanatorium w Polanicy Zdroju. Dwa dni później przyjechał tam prałat z Warszawy, który zaproponował, by koledzy księża przedstawili się. Po prezentacji boh. prałat wypowiedział opinię na temat biskupa Kaczmarka zgodną z linią partii – dyskusja pozostałych księży, wspomnienie działalności biskupa w czasie okupacji. Podjęcie postanowienia o napisaniu książki o biskupie Kaczmarku – jej wydanie w 1991 r. Refleksje na temat opatrzności bożej w życiu boh.
[01:21:05] Boh. przez cztery lata działał w duszpasterstwie akademickim – msze święte w Tatrach. Przez pięć lat był ojcem duchownym w seminarium i opiekował się ponad setką kleryków – zwolnienie przez biskupa Szymeckiego. Boh. przeniesiono do kurii i mianowano zastępcą biskupa Jana Gurdy w wydziale duszpasterstwa ogólnego – inne funkcje. Boh. chciał, by w diecezji powstał dom samotnej matki – reakcja biskupa. Przed stanem wojennym powstało we Wrocławiu Towarzystwo Pomocy Brata Alberta, boh. założył towarzystwo w Kielcach w grudniu 1985. Wyremontowano starą plebanię w Łukowej i zrobiono tam schronisko dla matek, potem powstało schronisko w Wiernej Rzece, które istnieje do dziś. Działalność społeczna. Boh. jest członkiem Towarzystwa Pomocy Brata Alberta, w 1995 ukazał się książka o bezdomności jego autorstwa – wygłoszenie referatu na międzynarodowej konferencji poświęconej zdrowiu bezdomnych – badania przy udziale studentów.
[01:29:10] Boh. studiował i habilitował się na KUL – tematem prac naukowych była rodzina, do jednej z książek materiały zbierali księża podczas kolędy. Wyniki badań, katolicyzm w diecezji kieleckiej. Kariera akademicka – boh. był wykładowcą etyki w Akademii Świętokrzyskiej, potem prowadził Zakład Resocjalizacji. Jednocześnie pracował w seminarium i kurii – odejście na emeryturę.
[01:37:48] Jako emeryt przez dwa lata wykładał na Akademii im. Frycza Modrzewskiego w Krakowie – powody odejścia, podjęcie wykładów w Radomiu. Boh. był promotorem licznych prac magisterskich, czterech doktoratów. Boh. jest autorem wielu książek, m.in. o AIDS, narkomanii, ojcostwie – uzyskanie profesury. Boh. pisał dzięki pomocy studentów, którzy prowadzili konieczne badania. Wspomnienie książki o św. Stanisławie Kostce.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..