Por. Radosław Kleszczewski ps. „Sęp” (ur. 1928, Sompolno) w trakcie okupacji niemieckiej należał do Armii Krajowej na terenie Sompolna. Od grudnia 1945 roku był żołnierzem Konspi-racyjnego Wojska Polskiego - członkiem oddziału Gabriela Feycho „Burego”, „Ognia”. Brał udział w akcjach na posterunki MO w Sompolnie i Ślesinie. Od lutego 1946 ukrywał się na Śląsku. Ujawnił się w kwietniu 1947 roku przed Urzędem Bezpieczeństwa w Kole. Przez trzy tygodnie był więziony przez funkcjonariuszy UB. Po wyjściu na wolność został inżynierem. Pracował w państwowych przedsiębiorstwach budowlanych zajmując się projektowaniem i budową mostów. Członek Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w Sompolnie, matka była nauczycielką, ojciec prowadził biuro podań.
[00:00:52] Przed wojną boh. ukończył pięć klas szkoły powszechnej. Po wojnie skończył liceum w Głogówku, ze względu na zainteresowania techniczne zapisał się do Technikum Budowlanego. Praca zawodowa – odznaka Zasłużonego Racjonalizatora. Boh. budował Most Długi w Szczecinie – zastosowana technika. Zastępowanie starych mostów nowymi – wykorzystanie starych konstrukcji. Boh. budował także most w Dziwnowie.
[00:05:36] Boh. był szefem Przedsiębiorstwa Budowy Dróg i Mostów, w którym szkolili się inżynierowie, m.in. inż. Kołacz. Technika montażu elementów mostu – szczegółowy opis. Zaufanie do oceny materiałów przez boh. Jego stosunek do pracy. Boh. budował łuk w szczecińskim Parku Kasprowicza. Docenienie pracy przez kolegów. Zaproszenie na budowę mostu w Czechosłowacji, którą prowadził jeden z kolegów.
[00:13:45] Córki nie interesowały się pracą boh.
[koniec samodzielnej relacji – świadek odpowiada na pytania]
[00:15:00] Boh. urodził się w 1928 r. Przedstawienie rodziców: Sabiny i Bolesława. Matka była nauczycielką, a ojciec prowadził biuro podań, przyjeżdżali do niego rolnicy, którzy czasem przywozili żywność, co przydawało się w okresie okupacji. Boh. miał trójkę rodzeństwa. Jego stan zdrowia obecnie – udział w wycieczkach Klubu Seniora, pasja fotograficzna i pisanie wierszy.
[00:18:32] Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego boh. obejrzał w telewizji [sic!]. Boh. chodził do siedmioklasowej szkoły, matka była polonistką. Twórczość pisarska współcześnie.
[00:21:22] W Sompolnie mieszkali Żydzi – zachowanie żydowskich sprzedawców. Boh. nie czuł sympatii do Żydów, uważał, że zabierają Polakom miejsca pracy. Miał tresowanego psa, który zdzierał Żydom czapki z głów i przynosił je. Zmiana nastawienia do Żydów w czasie okupacji – szarpanina z Niemcem, który bił Żyda batem. [+]
[00:24:52] Boh. był drużynowym drużyny harcerskiej im. Kościuszki – ogniska, na które przychodzili także mieszkańcy miasta. Po przyjeździe na Ziemie Zachodnie boh. utworzył drużynę im. Korfantego.
[00:27:05] W mieście było kino – w czasie seansu po wyzwoleniu ktoś krzyknął, że przyjechali Niemcy i na sali wybuchła panika. Straż Pożarna organizowała pikniki, podczas których sprzedawano lody – rywalizacja lodziarzy. Wspomnienie pałacu i parku, w stawie kąpano się. Boh. jest ostatnim żyjącym harcerzem z drużyny im. Kościuszki.
[00:31:52] 1 września 1939 boh. wyszedł przed dom i zobaczył lecące samoloty niemieckie, wieczorem widać było łuny od strony Łodzi. W czasie walki powietrznej zestrzelono niemiecki samolot i lotnika prowadzono przez miasto – reakcja ludzi. Podpalenie miasta przez Niemców w 1945 – wejście Armii Czerwonej.
[00:35:13] W 1944 r. boh. działał w harcerstwie, drużyna biwakowała w lesie, harcerzom pomagali okoliczni rolnicy. Niemcy zastrzelili jednego z kolegów. Rosjanie kradli cukier z cukrowni w Gosławicach, harcerz Wojtek Brodziński złapał zwiadowcę, ale go nie zrewidował i żołnierz go zastrzelił. Pogrzeb odbył się w nocy w tajemnicy przed władzami.
[00:40:30] Wspomnienie obrony bitego Żyda – niemiecki żołnierz nie zastrzelił boh. i powiedział, że pochodzi z Gdańska. Boh. nie wiedział o zbrodni w Katyniu. W mieście nie było getta, Żydów wywieziono z miasta.
[00:42:57] W czasie okupacji matka zajmowała się ogrodem, sprzedawała kwiaty na różne uroczystości. Ojca wywieziono i wrócił dopiero po wojnie.
[00:44:00] W AK boh. miał pseudonim „Sęp”, nie składał przysięgi po przyjęciu do oddziału. Nie odbył przeszkolenia wojskowego, ale miał pistolet Mauser. Partyzanci nie byli jednolicie umundurowani. Oddział był „zbieraniną chłopców”, z których wielu było wcześniej harcerzami.
[00:49:38] Boh. miał też pistolet sześciostrzałowy, który mu się przydał, gdy jesienią 1945 został zatrzymany przez dwóch uzbrojonych mężczyzn. Nocowano w lesie, by nie narażać chłopów, którzy i tak pomagali partyzantom dając im żywność.
[00:51:40] Powitanie wkraczających Rosjan. Boh. ujawnił się i zdał broń w Kole. Po „wyzwoleniu” podjął walkę z nową władzą – aresztowania i wywózki. Uzbrojenie czerwonoarmistów, boh. postrzegał ich jako wrogów. Kobiety obawiając się gwałtów ukrywały się przed żołnierzami Armii Czerwonej.
[00:56:03] Boh. wyjechał z Sompolna i ukrywał się razem z kolegą Janem Lisieckim na zachodzie u małżeństwa Chowańskich. W Głogówku był uczniem szkoły z internatem, tam zdał maturę. Naukę kontynuował w Technikum Budowlanym przy ul. Unisławy w Szczecinie. Późniejsze kontakty z profesorami ze szkoły.
[00:59:25] W czasie okupacji w okolicy działał oddział „Muchy”, który napadał na sklepy. Oddział boh. unikał spotkania z „Muchą” by nie prowadzić bratobójczej walki. Boh. nie brał udziału w starciach z Niemcami. Wspomnienie śmierci kolegi zabitego przez czerwonoarmistę w cukrowni. Dowódca boh. Fejcho ps. „Szary” [wedle licznych źródeł „Ogień” i „Bury”, ale nie „Szary”] był kolegą z harcerstwa, drużynowym. Ci, którzy nie byli w oddziele leśnym, zajmowali się wywiadem, dostarczaniem broni. Baza była w Ignacewie koło Sompolna.
[01:04:45] Boh. brał udział w rozbrojeniu posterunku w Sompolnie. W czasie ataku było tam tylko dwóch milicjantów, których pojmano. Dowódca chciał ich rozstrzelać, ale zrezygnował i oprowadził ich po rynku każąc wołać „Nie będę strzelać do Polaków”. [+]
[01:07:45] Boh. nie brał udziału a rozbrojeniu posterunku w Ślesinie.
[01:08:10] Interwencja w czasie szabrowania przez Rosjan cukrowni w Gosławicach. Partyzanci zabierali cukier, który wymieniali z mieszkańcami wsi na żywność. Kolega Wojtek Brodziński pilnował złapanego czerwonoarmistę, który wykorzystał okazję i go zastrzelił.
[01:10:25] Starano się nie narażać życzliwie nastawionej ludności okolicznych wsi i nocowano w ziemiankach w lesie. W oddziale leśnym było ok. 30 partyzantów, kilkunastu działało poza oddziałem. W czasie starć nikt nie został ranny, ale przypadkowo brat zabił brata. Zwłoki zabrało NKWD.
[01:14:20] Oddział nie wykonywał wyroków, starano się nie zabijać. Boh. ujawnił się na UB i przestał być partyzantem w kwietniu 1945 lub 1946 [wedle źródeł 1947].
[01:16:35] W Ignacewie mieszkali rodzice kolegi z drużyny, którzy dawali żywność do oddziału. Po ujawnieniu boh. nie został aresztowany. Zdał egzamin na uczelnię w Warszawie, ale nie został przyjęty ze względu na przeszłość.
[01:19:35] Boh. siedział przez trzy tygodnie w areszcie w Krośnie nad Odrą razem z „kułakami” i Niemcami. Dowódcą aresztu był Rosjanin. Po rozmowie z porucznikiem Polakiem boh. nie został przekazany NKWD. Po wyjeździe Rosjanina porucznik zorganizował ucieczkę boh. i kolegów – ukrywanie się w Głogówku. Edukacja boh.
[01:27:30] Kolegami z oddziału byli harcerze: Tadeusz Tyblewski, Jan Lisiecki, Włodzimierz Puternicki, Adam Kozłowski, Gerard Zalewski. Po wojnie boh. założył drużynę im. Korfantego – działalność wśród ludności.
[01:29:32] Żałoba po śmierci Stalina. Konieczność brania udziału w pochodach. W Szczecinie boh. zamieszkał w 1956 r.
[01:31:50] Boh. był w tłumie koło Stoczni Gdańskiej, gdy z bramy przemawiał Lech Wałęsa. Był delegatem na kongresie Solidarności w Warszawie. Zastęp „Sów” został wyróżniony i boh. odbierał gratulacje od premiera.
[01:34:30] W czasie pracy zawodowej boh. nie był szykanowany z powodu działalności w podziemiu. Boh. budował m.in. ujęcie wody na jeziorze Miedwie – specyfika prac. W Odrze widać dziób zatopionej barki, która służyła do zbudowania tymczasowego rusztowania przy budowie mostu. Racjonalizatorskie rozwiązania zastosowane przez boh.
[01:39:15] Boh. zbudował łuk w Parku Kasprowicza. Inne realizacje. Budowa Mostu Długiego.
[01:40:38] Boh. ujawnił się w 1956 r. Autoprezentacja boh. urodzonego w 1928 r. Wspomnienie braci: starszego brata Mariusza i młodszego Tadeusza.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..