Maria Karpińska z d. Kwiatkowska (ur. 1937, Letowocznoje) – jej rodziców i starszego brata przesiedlono w latach 30. z Dołbysza na Ukrainie do Północnego Kazachstanu. W listopadzie 1937 roku ojca aresztowano i trafił do łagru w Republice Komi, potem do łagru w Dolince koło Karagandy. Jesienią 1948 roku matka z dziećmi przyjechała do ojca, który po wyjściu z łagru pracował w Dolince. W 1949 roku po śmierci ojca matka z dziećmi wróciła do Dołbysza. Tu Maria Karpińska ukończyła szkołę siedmioklasową i pracowała jako sekretarka w sądzie. W tym czasie uczyła się w szkole wieczorowej dla młodzieży pracującej i ukończyła X klasę. W 1959 roku podjęła pracę na poczcie w Dołbyszu i przepracowała tam 20 lat, potem do emerytury pracowała jako kasjerka w Kasie Oszczędności. Była zaangażowana w budowę kościoła w Dołbyszu, wraz z kościelnym chórem przyjeżdżała na koncerty i festiwale do Polski.
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1937 r. w Kazachstanie, dokąd rodzina została deportowana. Boh. miała brata Jurka urodzonego w 1932 r.
[00:00:50] Matka pochodziła z Dołbysza, pracowała w fabryce porcelany. Wysiedlenia z Ukrainy – początki w Kazachstanie. Budowa domów z suszonych cegieł w posiołku Letowocznoje koło Kellerowki. Zesłańcy pracowali w kołchozie, nie mieli dokumentów, raz w miesiącu musieli się meldować.
[00:04:43] Ojciec był księgowym i pracował w biurze stacji maszyn. Mieszkańcy posiołka wykopali dwie studnie. Boh. urodziła się w czerwcu 1937 r. a w listopadzie ojca aresztowano i matka została z dwójką małych dzieci. Gdy matka szła do pracy, boh. opiekował się starszy brat. Trudne warunki życiowe, surowe zimy i burany – wychodzenie zimą z zasypanych domów. Pranie robiono w wodzie z roztopionego śniegu, ale wodę do picia przynoszono ze studni. [+]
[00:10:44] W 1949 r. rodzina wróciła na Ukrainę. W 1945 r. boh. poszła do szkoły, podręcznik miała tylko nauczycielka. Dzieci pisały atramentem z buraka – nauka kaligrafii. Warunki bytowe – uprawa ziemniaków na własne potrzeb. Zboże zbierano kombajnami, w czasie wojny całe zbiory wysyłano na potrzeby frontu i kołchoźnicy musieli kraść, by przeżyć – surowe kary dla złodziei. Matka bała się kraść i rodzina głodowała. [+]
[00:15:35] Ojciec po aresztowaniu trafił do Republiki Komi, a potem był w łagrze w Dolince w karagandyjskiej obłasti. Rodzice pisali do siebie listy. W listopadzie 1947 ojciec został zwolniony z łagru, ale został w Dolince i pracował jako księgowy. Jesienią 1948 r. matka z dziećmi przyjechała do ojca, który miesiąc później zginął w wypadku. Matce poradzono, by wyjechała na Ukrainę i wiosną 1949 wrócono do Dołbysza. [+]
[00:20:12] W Letowocznoje mieszkali tylko przesiedleńcy Polacy, po wybuchu wojny przywieziono Inguszy z Kaukazu oraz Niemców z Powołża. Kazachowie handlowali drewnem i czasem bywali w osadzie.
[00:22:20] Obchodzenie świąt na zesłaniu – wspólne kolędowanie, wspominanie kościołów na Ukrainie. Dzieci uczono języka polskiego – boh. nauczyła się języka od matki. Na ulicy mówiono po rosyjsku i ukraińsku. Podtrzymywanie tradycji – robienie pisanek na Wielkanoc. Przed zamążpójściem matka pracowała w fabryce porcelany Rychtera, pani Rychterowa uczyła miejscowe dzieci czytać po polsku.
[00:26:00] Po powrocie na Ukrainę zamieszkano u siostry matki w Adamówce koło Dołbysza. We wsi była czteroklasowa szkoła, w której uczono po ukraińsku, w Kazachstanie boh. chodziła do rosyjskiej szkoły. Otrzymanie tymczasowego paszportu przez matkę pozwoliło jej podjąć pracę w fabryce porcelany – przeprowadzka do Dołbysza.
[00:30:03] Brat pracował przy kopaniu torfu, a potem w radiowęźle. Boh. ukończyła siódmą klasę i pracowała jako sekretarka w sądzie rejonowym. W tym czasie uczyła się w szkole wieczorowej dla młodzieży pracującej i ukończyła X klasę – rok wcześniej wyszła za mąż. Po zlikwidowaniu rejonu w Dołbyszu było duże bezrobocie. Brat pracujący na poczcie w Baranówce załatwił boh. w 1959 r. pracę na poczcie w Dołbyszu i przepracowała tam 20 lat. Potem, do emerytury, pracowała jako kasjerka w Kasie Oszczędności.
[00:35:16] W czasach carskich w Dołbyszu była kaplica, którą potem rozebrano. Jeżdżono do kościoła do Żytomierza lub Połonnego. Pod koniec lat 80. zezwolono na praktyki religijne i do Dołbysza przyjeżdżał ksiądz z Nowogradu Wołyńskiego – nabożeństwa w domu zamienionym na kaplicę. Potem mieszkańcy wybudowali kaplicę i starali się o pozwolenie na budowę kościoła. Wspomnienie księdza Aleksandra Milewskiego. Budowa kościoła w centrum Dołbysza. Przyjazd księży z Polski: Jarosława Olszewskiego i Stanisława Firuta oraz siostry-organistki, Barbary Maneckiej, która prowadziła chór – wyjazdy chóru do Polski. Ksiądz Milewski przekonał wiernych, by parafia była pod wezwaniem Matki Boskiej Fatimskiej – uroczyste sprowadzenie figury Matki Boskiej. Działalność kościoła wpłynęła na odrodzenie polskości, msze odprawiano po polsku.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..