Dagny Kosiba (ur. 1935, Toruń) wspomina dzieciństwo i życie przed wybuchem II wojny światowej, wojenne losy, próby nawiązania korespondencji z ojcem, który jako lekarz i kapitan Wojska Polskiego trafił do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie specjalnym w Starobielsku.
[00:00:09] Ur. 7 września 1935 w Toruniu. Okupacja z mamą i siostrą w Warszawie przy ul. Mokotowskiej 16 m. 4. Koperta z listami od ojca, lekarza wojskowego, m.in. w Wilnie w szpitalu na Antokolu. Listy 3-letniej Dagny do ojca, rozmowy telefoniczne. Dzieciństwo w czasie wojny, bombardowanie, płonące domy, rozmowy z mamą. Neseser z listami od ojca. Szubienice na ulicach Warszawy, łapanki – kryjówki w sklepie, egzekucje uliczne, zwłoki okryte kwiatami. [+]
[00:04:44] Ul. 6 Sierpnia, służąca Kamilcia. Jałmużna dawana Żydówce, niemowlę wrzucone do kanału przez chłopców z Hitlerjugend. [+]
[00:06:08] Zdenerwowanie matki, komórka AK w mieszkaniu boh., siostra ur. w 1939 r. Przeprowadzka do Pruszkowa do pani Stefańskiej, najście gestapo w poszukiwaniu jej ukrywającego się męża. Sąsiad kapuś, rozstrzelanie Stefańskiego. Ślubne zdjęcie rodziców. [+]
[00:09:00] Podróż do dziadków na Rzeszowszczyznę. Zniemczone nazwy miejscowości, cukierek od Niemca w pociągu. Głód w Warszawie. Ciotka Stanisława Kreczmarowa uratowała Żyda podczas łapanki. Pomoc dozorcy domu, przewiezienie Żyda w stercie futer. Jedzenie dla Żyda. [+]
[00:14:07] Powstanie warszawskie w Pruszkowie, ucieczka rodziny z transportu do Dulagu do domu przy ul. Wproststalowej. Przejście przez zamarzniętą Wisłę z ciocią Kreczmarową do Rembertowa. Ścieżki wydeptane przez gruzy, napisy informacyjne, muzyka z patefonu. Sprzedaż „fildekosów” (pończoch), powrót ludzi. [+]
[00:16:28] Po wojnie pobyt w majątku krewnych. Parcelacja i dewastacja majątku, PGR.
[00:19:33] Trudności z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości. Zakazane książki Miniszkówny. Edukacja: 8 klasa w szkole przy ul. Parkowej, szkoła 11-klasowa, matura ok. 1948 r., słabe oceny („przewagarowałam całą szkołę”). Egzamin przed maturą, wypracowanie o człowieku socjalistycznym, ściąganie od koleżanki Dulówny. Doskonały wynik z matury [+]. Egzamin konkursowy na Akademię Medyczną w 1953 r., rezygnacja ze studiów z powodu biedy i głodu. Mama pracowała poniżej swoich możliwości jako księgowa, choroba astmatyczna. Emerytura ciotki – 100 zł na całą rodzinę.
[00:23:33] Bilet tramwajowy kosztował 15 gr. Wykład Bogusława Wieczorka z marksizmu-leninizmu, dziura w spódnicy, wstyd, odmowa stypendium, rezygnacja ze studiów.
[00:26:30] Sublokator, student Tolek. Podziękowanie za wsparcie. [+]
[00:27:51] Kartki pocztowe od ojca: z Szepietówki, ze Starobielska. Dokumenty zagubione przez Bożenę Łojek. Spotkanie ojca z ciotką sanitariuszką w okolicy Włodzimierza Wołyńskiego, jechali razem pociągiem do Zdołbunowa. Ojciec nie chciał uciec (mundur kolejarski). Obóz jeniecki w Charkowie.
[00:31:10] Polscy oficerowie jechali w przedziałach, niżsi rangą w bydlęcych wagonach. Uratowanie przez ciotkę kpt Sommera, przeżył wojnę. Przebieg aresztowania we wspomnieniach ciotki. W 1996 r. spotkanie w Charkowie, apel poległych przy grobie nr 17. Uroczystości erekcyjne, pociąg z Olkusza. Ks. Peszkowski, msza na peronie. Znicze palone na grobach polskich i rosyjskich, msza ekumeniczna. [+]
[00:35:19] Zatrzymanie broni polskiej kompanii honorowej przez Rosjan, pomoc prezydenta Kwaśniewskiego. Mężczyzna z Grudziądza z wahadełkiem wskazał miejsce pochówku ojca. Marek Krystyniak z Rodziny Katyńskiej. Czaszki między korzeniami drzew. [++]. Kwiaty i znicze kupowane za dolary.
[00:39:39] Zdjęcie Syromiatnikowa, odwiedziny w jego domu w mieście Czugajew. [++] Zeznania Syromiatnikowa i Tokariewa w Kalininie. Wynagrodzenie za zamordowanie polskich oficerów.
[00:42:04] Miejscowość Czuhujiw/Czugajew – jednakowe domy, reklama Lenina. Treść kartek od ojca, spotkanie z siostrą Marylą. Kartka z Szepietówki. Siostra Kurc, instrumentariuszka ojca z Szepietówki. Telegram do mamy i do rodziców w Rawiczu.
[00:45:32] Kolega siostrzeńca ze Słupska. Odkrycie grobów w Katyniu w 1943 r. – pierwsza lista katyńska. Wystawa w ratuszu we Wrocławiu, wpis do księgi pamiątkowej żołnierza Berlinga, który był przy odkryciu grobów w Katyniu. [++]
[00:49:10] Gazeta w domu z listą katyńską, obawy rodziny, że tam mógł być stracony ojciec. W 1990 r. Rosjanie przyznali się do zbrodni katyńskiej – nigdzie nie było nazwiska ojca. Poszukiwanie w Starobielsku. Jaruzelski przywiózł listy ze Starobielska, pierwszy szef rodziny katyńskiej Kamiński, przeszukiwanie list: ojciec miał nr 1513: „Marian Michajłowicz Kosiba”. [++] Brak dokumentów wywozowych ze Starobielska. Data telegramu od ojca z obozu.
[00:54:47] Korespondencja mamy z Międzynarodowym Czerwonym Krzyżem z drugiej połowy lat 50. Mama wierzyła do końca, że ojciec żyje.
[00:56:02] Lekarz Bartoszewski, uczestnik delegacji katyńskiej w czasie prac komisji Burdenki. Prof. Popielski, specjalista medycyny sądowej, zbadał trzy czaszki z Katynia ukradzione przez prof. Buhtza. Rozmowa z siostrą/córką Bartoszewskiego – rodzina była dręczona przez UB. Spotkanie z p. [Janiną] Pospiszel, córką Waleriana Pospiszela – bała się mówić. Homo sovieticus.
[00:59:51] W czasie powstania warszawskiego na dom przy ul. Mokotowskiej spadła bomba, kawałek balkonu. Ordery w kielichu, sztandary. „Hania przechodziła kanałami”.
[01:01:51] [Po wojnie] Praca w urzędzie wojewódzkim w wydziale rolnictwa, rozpoczęcie zaocznych studiów rolniczych. Wpis w życiorysie dotyczący ojca: „z działań wojennych nie wrócił”. Namawianie do PZPR. Bieda i głód w dzieciństwie. Nauka w domu zamożnej koleżanki Ali, wyjadanie zboża kurom [+].
[01:04:52] Wspomnienia, kultywowanie pamięci o ojcu przez mamę. Wygrany przez ojca pojedynek. Poszukiwania nazwiska ojca na listach z obozów w ZSRR. Wiadomość o ojcu z Londynu od p. Wielogorskiego.
[01:07:08] Wstąpienie do Rodziny Katyńskiej, dziennikarka Zofia Frąckiewicz-Kukla.
więcej...
mniej
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Warszawie
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Pon. - Pt. 9:00 - 15:00
(+48) 22 182 24 75
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Wt. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji
W Archiwum Instytutu Pileckiego gromadzimy i udostępniamy dokumenty w wersji cyfrowej. Zapisane są w nich losy obywateli polskich, którzy w XX wieku doświadczyli dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego. Pozyskujemy kopie cyfrowe dokumentów, których oryginały znajdują się w zbiorach wielu instytucji polskich i zagranicznych, m.in.: Bundesarchiv, United Nations Archives, brytyjskich National Archives i polskich archiwów państwowych. Budujemy w ten sposób centrum wiedzy i ośrodek kompleksowych badań nad II wojną światową i podwójną okupacją w Polsce. Dla naukowców, dziennikarzy, ludzi kultury, rodzin ofiar i świadków zbrodni oraz wszystkich innych zainteresowanych historią.
Portal internetowy archiwum.instytutpileckiego.pl prezentuje pełny katalog naszych zbiorów. Pozwala się po nich poruszać z wykorzystaniem funkcji pełnotekstowego przeszukiwania dokumentów. Zawiera także opisy poszczególnych obiektów. Z treścią dokumentów zapoznać się można tylko w czytelniach Biblioteki Instytutu Pileckiego w Warszawie i w Berlinie, w których nasi pracownicy służą pomocą w przypadku pytań dotyczących zbiorów, pomagają użytkownikom w korzystaniu z naszych katalogów internetowych, umożliwiają wgląd do materiałów objętych ograniczeniami dostępności.
Niektóre dokumenty, np. te pochodzące z kolekcji Bundesarchiv czy Ośrodka Karta, są jednak objęte ograniczeniami dostępności, które wynikają z umów między Instytutem a tymi instytucjami. Po przybyciu do Biblioteki należy wówczas dopełnić formalności, podpisując stosowne oświadczenia, aby uzyskać dostęp do treści dokumentów na miejscu. Informacje dotyczące ograniczeń dostępu są zawarte w regulaminie Biblioteki. Przed wizytą zachęcamy do zapoznania się z zakresem i strukturą naszych zasobów archiwalnych, bibliotecznych i audiowizualnych, a także z regulaminem[hiperłącze] pobytu i korzystania ze zbiorów.
Wszystkich zainteresowanych skorzystaniem z naszych zbiorów zapraszamy do siedziby Instytutu Pileckiego przy ul. Stawki 2 w Warszawie. Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–15.00. Przed wizytą należy się umówić. Można to zrobić, wysyłając e-mail na adres czytelnia@instytutpileckiego.pl lub dzwoniąc pod numer (+48) 22 182 24 75.
Biblioteka Instytutu Pileckiego w Berlinie znajduje się przy Pariser Platz 4a. Jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach 10.30–17.30. Wizytę można odbyć po wcześniejszym umówieniu się, wysyłając e-mail na adres bibliothek@pileckiinstitut.de lub dzwoniąc pod numer (+49) 30 275 78 955.
Prosimy zapoznać się z polityką prywatności. Korzystanie z serwisu internetowego oznacza akceptację jego warunków.