Lewkowicz Walenty

Świadkowie Epoki

IP/DF/SE/1076

6 grudnia 2019, Środa Wielkopolska

0:59

Walenty Lewkowicz (ur. 1939, Krasnodolsk) – jego rodziców deportowano w latach 30. z Ukrainy do Kazachstanu. Ukończył siedmioklasową szkołę w Krasnodolsku, potem pracował w kołchozie jako traktorzysta i kierowca. Po repatriacji do Polski zamieszkał wraz z żoną w Środzie Wielkopolskiej.

[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonego w 1939 r. w Kazachstanie.
[00:00:15] Przedstawienie rodziców: Marii i Mariana. W latach 30. rodziców deportowano z Ukrainy. W Kazachstanie pracowali w kołchozie – warunki życia.
[00:01:25] Boh. ukończył siedmioklasową szkołę w Krasnodolsku, w latach 50. został traktorzystą, potem kierowcą. Wygląd budynku szkoły, w którym także mieścił się klub. W klasie byli uczniowie różnych narodowości, w tym Polacy, Gruzini i Żydzi, i nie było na tym tle żadnych nieporozumień. W szkole uczył pan Dębicki, który potem był kierownikiem placówki, i Teresa Fiodorowna Korzeniowska.
[00:05:48] Prace w kołchozie: pielenie pól pszenicy, sianokosy, zimą odgarniano śnieg z dachów. Wykorzystanie traktorów do prac polowych.
[00:08:28] Jedzono kaszę i barszcz, także mięso. Rodzina mieszkała w ziemiance zbudowanej przez rodziców – wygląd „chaty stalinowskiej”, dom stał niedaleko szkoły. Zbudowano go z żółtej gliny wymieszanej ze słomą – wyrób cegieł. Sytuacja podczas wiosennych roztopów. Technologia budowy ziemianki, jej zalety w porównaniu do domów drewnianych. [+]
[00:15:00] Udział w świętach państwowych – pochody w Krasnodolsku z okazji 1 Maja. W posiołku byli dwaj komendanci, Kazachowie: Utiechow i Iskakow. W komendanturze wydawano zezwolenia na wyjazd do innej miejscowości. [+]
[00:17:40] W domu boh. mówiono po ukraińsku, w szkole i z innymi ludźmi po rosyjsku. Boh. ukończył szkołę w 1954 r.
[00:18:40] Reakcje po śmierci Stalina. Sądy nad kołchoźnikami, którzy kradli żywność – wysokie kary za kradzież pszenicy.
[00:21:12] Po ukończeniu szkoły boh. pracował w kołchozie jako kierowca. Kursy dla traktorzystów były w Krasnej Polanie, szefem MTS (Maszynno-Traktornaja Stancja) był Kucharski. Sytuacja podczas choroby matki i jej pobyt w szpitalu. Brygadzistą w posiołku był Franciszek Bąk – przydział traktora Belarus MTZ-5, który nie miał kabiny, boh. sam go remontował. Traktorem nie jeżdżono zimą.
[00:28:20] W kołchozie hodowano zwierzęta: krowy, barany, które wyganiano na odległe pastwiska koło Kyzyłtu. Droga tam trwała 5 dni.
[00:31:10] Zmiana zawodu – boh. został kierowcą i woził różne towary do okolicznych miejscowości. Później jeździł w dalsze trasy.
[00:35:52] Wieczorem chodzono na zabawy do klubu, do tańca grał harmonista, można było grać w bilard. Boh. nauczył się grać na harmonii od ojca. Refleksje na temat życia, ciężkiej pracy, ale i radości. Tańce na weselach.
[00:40:40] Sytuacja po rozpadzie ZSRR, zmiany po dojściu Jelcyna do władzy. Spadek wartości pieniądza.
[00:42:40] Wyjazd do Polski. Prace w kołchozie.
[00:45:46] Mroźne i śnieżne zimy w Kazachstanie, niebezpieczne burany. Powodzie podczas wiosennych roztopów.
[00:49:35] Normy pracy w kołchozie.
[00:50:55] Refleksje na temat wyjazdu do Polski. Po przyjeździe do Warszawy repatrianci zostali zawiezieni do Pułtuska i Środy Wielkopolskiej. W posiołku mieszkało wielu Niemców – ich wyjazdy z Kazachstanu.
[00:55:00] W miejscu opuszczonej wsi dojono krowy. Medale za prace traktorzystów na ugorach. Boh. ukończył kurs samochodowy w Krasnodolsku.
więcej...
mniej

Panto Dymitr

Latusek Adam

Instytut Pileckiego

Film