Radomska Katarzyna
Katarzyna Radomska z d. Pietrzczyk (ur. 1921, Bilcza) w momencie wybuchu II wojny św. miała 18 lat. Okupację niemiecką przeżyła w rodzinnej wsi, gdzie pomagała partyzantom. Po wojnie założyła rodzinę, wraz z mężem zbudowali dom i prowadzili gospodarstwo. Podczas kolektywizacji stracili ziemię, odebraną rodzinie na rzecz mającego powstać Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Mąż pani Katarzyny okupił utratę ziemi zawałem serca, w wyniku którego zmarł, ona sama zmuszona została pójść do pracy. PGR w Bilczy nigdy nie powstał, obecnie teren podzielony jest na niewielkie działki budowlane.
more...
less
[00:00:10] Ur. 31 sierpnia 1921 r. w Bilczy, rodzice Michał, Marianna, dziesięcioro dzieci: Franciszek, Marianna, Franciszka, Józefa, boh., Aniela, Antonina, Julianna, Teresa, Piotr. Gospodarstwo rolne rodziców, edukacja w szkole w Bilczy, ojciec dobry gospodarz.
[00:02:50] Wybuch wojny, susza od 15 sierpnia do 15 października [1939]. Wejście Niemców do wsi 2 września, ostrzał wsi z samolotów. Ucieczka Ślązaków przez Bilczę, zawrócenie uciekinierów przez Niemców. Omyłkowe powitanie kwiatami Niemców, wziętych za Amerykanów. [+]
[00:06:00] Trudne życie w Bilczy w czasie okupacji, ubogie ziemie. Młodzi mężczyźni w partyzantce. Wyśrubowane kontyngenty: mięso, mleko, zboże. Zaangażowanie ojca w pomoc partyzantom. Gospodarstwo odgrodzone od sąsiadów, łatwe wejście dla partyzantów. Dokarmianie partyzantów, przechowywanie broni i amunicji w piwnicy, nocowanie partyzantów w stodole. Utrzymywanie kontaktów z partyzantami w tajemnicy przed dziećmi.
[00:10:10] Brat [Franciszek] w partyzantce. Stryjeczny brat Jan Pietrzczyk, oficer, uciekinier z transportu w głąb ZSRR: wyczerpująca wędrówka do Polski, zima spędzona u gospodarza [++]. Przechowywanie kuzyna przez ojca boh. przez rok. Dalsze losy kuzyna po wojnie.
[00:17:30] Partyzant AK Józef Woźniak ukrywał się w domu boh. Utrzymywanie zasad konspiracji. Praca Woźniaka z wujem w Warszawie.
[00:20:18] Bardzo trudne warunki lokalowe w domu, zamieszkanie 6 Niemców wracających w frontu wschodniego w domu boh. 1 listopada 1944 r. Okrążenie i wymordowanie Niemców przez Rosjan w Kowali.
[00:23:53] „Za Niemców było nam niedobrze, za ruskich jeszcze gorzej”. Zachowanie Rosjan we wsi: zabranie całego majątku z domu, wyjadanie miodu i wosku, dewastacja uli, kradzież ziemniaków z kopca i owcy. Uratowane czterech kur przez mamę.
[00:26:04] Ukrywanie się boh. i młodszej siostry przed Rosjanami, spanie w polu zimą w stodole. [+]
[00:27:25] Ukrywanie się przed niemiecka łapanką podczas prac polowych, strach. Czerwone jabłka dla Niemca [++]. Opis ucieczki dzieci przed łapanką, kryjówka w kamieniołomie. [++]
[00:32:55] 16 sierpnia odpust w Brzezinach. Ucieczka boh. przed łapanką w Bilczy do lasu, kryjówka w zaroślach. [+]
[00:35:05] Nocleg w kryjówce wśród gałęzi w 20-stopniowym mrozie. Los złapanych przez Niemców sąsiadek. Łapanka podczas nabożeństwa majowego w Dyminach, zamordowanie 14 chłopców przez Niemców.
[00:37:35] Pomaganie partyzantom: noszenie wody i chleba, naprawianie odzieży. Ukrywanie partyzantów przed dziećmi. Mielenie ziarna na żarnach w tajemnicy przed okupantem. Pod koniec wojny wyjawienie boh. informacji o partyzantach. Napad na Niemców wiozących masło do Dąbrowy, zemsta Niemców na mieszkańcach wsi – zabranie dobytku.
[00:41:33] „Uczciwość” Niemców w odróżnieniu od ruskich. Sytuacja po wojnie: bieda, głód, brak ziarna na obsiew. Brak ubrań i butów, drewniaki do chodzenia, przerabianie ubrań. Wyłapywanie akowców przez UB. Cała rodzina boh. przeżyła wojnę.
[00:44:40] Powolne odbudowywanie majątku. Poznanie męża, ślub po miesiącu znajomości. Okradzenie domu boh. w dniu wesela przez zazdrosnego odrzuconego konkurenta. Ślub we łzach w pożyczonej sukni, namiastka wesela. [++]
[00:48:55] Pierwsze palto uszyte na miarę. Mąż Władysław Radomski z Bieleckich Młynów zatrudniony w mleczarni w Kielcach. Zgodne małżeństwo, uczciwość w związku.
[00:52:18] Zabranie gruntów pod PGR, zaoranie pola bez zgody męża. Reakcja męża. Wyprawa z siostrą do Kielc po mięso na święta. Nagła śmierć męża. [++]
[00:59:10] Życie po śmierci męża: niewykończony dom, brak pieniędzy i możliwości zatrudnienia, kosztowny pogrzeb. Groszowa renta 285 zł. [+]
[01:01:45] Tworzenie „kołchozu” na przymusowo wywłaszczonych gruntach, tragiczny finał protestu sąsiadki. Groszowa rekompensata za utratę 5 ha ziemi.
[01:05:17] Urodzenie pierwszego syna w 1956 r. (zmarły), drugiego Józefa w 1960 r. Ciężki stan męża po wylewie, trudności z organizowaniem życia domowego. „Rozchodzenie się” pieniędzy z rekompensaty za ziemię.
[01:08:03] Liczne choroby boh., dożycie 100 lat. Najgorsze przeżycia wojenne –siedzenie w kryjówce w piwnicy podczas walk frontowych, przekonanie o nieuchronnej śmierci. Niewielka zmiana losu po wojnie, bieda.
[01:12:05] Oddawanie mleka w ramach kontyngentu. W wyniku konfliktu z sołtysem donos na ojca, karne zabranie ojca do kopania okopów w Łopusznie. Głowa do interesów brata (muzykowanie, bicie świń, szewstwo), wykupienie ojca przez brata. Opowieść ojca o warunkach pracy w Łopusznie.
[01:16:00] Duży obowiązkowy kontyngent z czasu Polski Ludowej, brak funduszy na poprawę życia. Oszukiwanie chłopów przy odstawianiu ziemniaków. Upadek „kołchozów” po 10 latach, niszczenie polskiej wsi. Dalsze losy zarekwirowanej ziemi: działki pod budownictwo mieszkaniowe.
more...
less