Lisiecki Jerzy
Jerzy Lisiecki (ur. 1939, Cudzieniszki) w latach 1952-1956 przebywał wraz z rodziną na zesłaniu w Kazachstanie. Do Polski powrócił w 1956 roku. Absolwent matematyki Uniwersytetu Mikołaja w Toruniu. Nauczyciel matematyki i fizyki w szkołach w Słupsku w latach 1966-1969. Informatyk w ośrodkach obliczeń komputerowych w Koszalinie i Słupsku w latach 1969-1990. Uczestnik strajku w Zakładzie Obuwia „Alka” w Słupsku w 1980 roku. W latach 1981-1989 działacz podziemnej „Solidarności”. W 1989 roku będąc członkiem Komitetu Obywatelskiego w Słupsku odkrył w siedzibie sztabu wyborczego podsłuch zamontowany przez Służbę Bezpieczeństwa.
more...
less
[00:00:10] Ur. 1939 r. na Wileńszczyźnie. Obrazy wojny: żołnierze niemieccy, partyzanci radzieccy, partyzanci akowscy z 1944 r. idący wyzwalać Wilno. Gospodarstwo rolne rodziców ok. 30 ha. Oddawanie zboża okupantom (sowieckiemu lub Niemcom). Wspomnienie: Niemcy grożą ojcu bronią w pomieszczeniu, gdzie ukrywał zboże. Walki niedaleko kolei, starszy brat ukrywał boh. w ziemiance, świst kul. Przyjście sowietów po wojnie. W 1945 r. ojciec nie chciał wyjeżdżać, „czekał na Amerykanów”.
[00:03:21] Prześladowania rolników przez władze ZSRR (kontyngenty), wyjazd ojca, tułaczka po rodzinie w 1947 r. Dwoje rodzeństwa (siostra ur. 1944, starszy brat), ojciec się ukrywał. Złapanie ojca w 1951 r., wyrok 10 lat więzienia dla „kułaka”. W kwietniu 1952 r. deportacja rodziny z domu dziadków (najmłodsza siostra ur. 1950). Starszy brat służył w wojsku radzieckim. Załadunek do bydlęcych wagonów w stacji Oszmiana, dojazd do południowego Kazachstanu, przy granicy z Uzbekistanem, przyjazd do kołchozu 1 maja 1952 r. Inne polskie rodziny.
[00:06:28] Ucieczka z kołchozu, w miejscowości Abaj Bazar do 1956 r., ojciec dołączył do rodziny w 1953 r., siedział w więzieniach na Białorusi: w Mińsku, Baranowiczach, Oszmianie. Chory na astmę. Starszy brat służył we Władywostoku przez 3 lata. W 1956 r. możliwość powrotu do Polski, sporządzenie nowych, polskich dokumentów. Metryka urodzenia boh. z innej parafii.
[00:09:20] Choroba i śmierć mamy w 1942 r., dobra macocha. Po powrocie do Polski w 1956 r. skierowanie na ziemie zachodnie, miejscowość Otyń, zabudowania PGR. Fatalne warunki mieszkaniowe, brak opieki władz. Decyzja o wyjeździe do Bartoszyc, dołączenie do rodziny ojca. 5 lat w Bartoszycach, edukacja: Liceum Pedagogiczne nr 1. Studia matematyczne na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (ukończone w 1966).
[00:11:44] Przyjazd do Słupska – praca w szkołach. Kursy informatyczne we Wrocławiu, praca jako informatyk w Zakładzie Elektronicznej Techniki Obliczeniowej w Koszalinie (ZETO Koszalin) do 1971 r., potem w ośrodku informatyki Północnych Zakładów Przemysłu Skórzanego (PZPS) „Alka” w Słupsku do 1989 r. Firmy usług komputerowych.
[00:13:51] Ur. 10 lipca 1939 r., rodzice Emila dd. Żarejko, Leonard Lisiecki. Partyzanci polscy w zielonych mundurach – przyjście do domu, nie wszyscy mieli broń, poczęstunek na podwórku: chleb z miodem. Żołnierzy sowieccy żądali ubrań, awantury o pranie bielizny. Kazali ojcu wyjść z domu, „żeby pokazać drogę” [+].
[00:17:33] Prześladowania ojca jako „kułaka”, obowiązek oddawania kontyngentu zboża. Dom rodzinny w miejscowości Kiermielany (powiat oszmiański, woj. wileńskie, dziś powiat Ostrowiec). Szkoła białoruska, koledzy Polacy. Obok folwarku mieszkało 6-8 rodzin polskich. Pod koniec lat 40. zamieszkanie w miejscowości Cudzieniszki, pow. oszmiański. Edukacja po białorusku i rosyjsku.
[00:22:25] Deportacja: łomot do drzwi nocą w domu rodziców macochy, przygotowany worek sucharów, ojciec od roku siedział w więzieniu, zabranie worków z dobytkiem. Obstawa: enkawudzista po cywilu, wychowawca szkolny boh. Jakowlew, dwaj żołnierze. Dziadek namawiał boh. na ucieczkę do lasu. Dziadkowie zostali w domu. Dziadek Michał Wołoczko służył w wojsku gen. Dowbor-Muśnickiego, żył w Cudzieniszkach, pracował jako rachmistrz w kołchozie. Mentalność ludzi kresowych.
[00:29:17] Korespondencja z ojcem w więzieniu, boh. nie umiał pisać po polsku, ze starszym bratem w wojsku pisał po rosyjsku. Początki w Kazachstanie: boh. miał 12 lat, praca przy uprawie bawełny: sadzenie wiosną, zbiór jesienią, pomoc mamie. Zapłata w naturze – po 15 kg pszenicy, siostra dorabiała, gotując jajka. Zbieranie kłosów – przepędzona przez Kazacha.
[00:32:48] Zesłańcy z różnych stron świata: Niemcy, Ukraińcy, Tatarzy, Gruzini, Japończycy (uprawiali ryż), Rosjanie. Kolega Rosjanin uzdolniony plastycznie, wrogość wobec władzy rosyjskiej. Polacy w Abaj Bazar, koleżanka z klasy w Kazachstanie.
[00:34:49] Po powrocie z więzienia ojciec zrobił krzyż. Zakaz kultu religijnego. Święta kościelne i narodowe obchodzone indywidualnie, w odosobnieniu. Wiadomość o powrocie do Polski, wyjazd w sierpniu 1956 r. Pomoc rodziny z Białorusi, przyjazd do Wilna (starszy brat i dziadkowie) na własny koszt. Boh. rzeźbił i sprzedawał zabawki, nielegalne zdobywanie drewna.
[00:39:57] Żywność na zesłaniu: podstawą była kukurydza, czasem pieczywo pszenne, przetwory domowe, sernik kukurydziany. Potrzeba tworzenia po powrocie do kraju, zainteresowanie fotografią, rysunkami, wymarzony aparat lustrzanka „Lubitiel” – 120 rubli. Powrót przez Taszkient. Wydanie pieniędzy zaoszczędzonych na aparat na lekarstwo dla chorego ojca, podarowanie aparatu przez wuja z Białorusi.
[00:43:55] Powrót do Polski we wrześniu 1956 r. Zabranie dokumentów przez Rosjan, postój w Poznaniu – pierwszy zakup: pierniczki „Katarzynki” z Torunia. Liceum pedagogiczne w Otyniu, kłopoty z językiem polskim, notatki szkolne w dwóch językach. W Bartoszycach nauka z młodszymi kolegami, doskonalenie polskiego.
[00:48:14] Pierwsze komputery – od 1970 r. w ZETO Koszalin. Dojazdy do pracy ze Słupska. Szkolenie w Elwro we Wrocławiu, komunikacja z komputerem przez monitorek. Uruchomienie pierwszego komputera filmy ICL (Odra 1305) – klimatyzowana sala o pow. 100 m kw.
[00:50:36] Wydarzenia grudnia 1970 r. Boh. jeździł po Wybrzeżu, spalone komitety. Bijatyka z milicją w Słupsku. W 1979 r. studia podyplomowe z zarządzania i rachunku ekonomicznego, w 1980 r. praca w „Alce”. Strajki sierpniowe. Fabryka obuwia w Słupsku, garbarnie, większość kobiet w fabryce. Boh. pracował jako informatyk. Klasy polityczne w PRL: robotnicy, chłopi, inteligencja pracująca. Rozbudowana administracja w Alce (na ok. 3000 robotników ok. 300 osób administracji). Oddelegowanie boh. do komitetu strajkowego jako przedstawiciela administracji, pomoc w organizowaniu i zabezpieczeniu strajku. Straż nocna przy ogrodzeniu zakładu nocą.
[00:57:37] Organizowanie NSZZ „Solidarność”, przewodzenie zebraniom wyborczym. Boh. był przedstawicielem władz regionalnych „S”. Nauka samorządności i życia obywatelskiego. Plany przekształcenia własnościowego przedsiębiorstw, wprowadzenia praw pracowniczych. Wszechobecność PZPR na wszystkich szczeblach gospodarki. Przygotowanie projektu rad pracowniczych, szkolenia robotników.
[01:01:38] „Nieoczekiwany” stan wojenny, spotkanie z prof. Geremkiem. Pomyłkowe aresztowanie boh., namawianie do podpisania „lojalki”. Nękanie boh. przez milicję, inwigilacja zakładu przez SB, stała obserwacja boh., przychylność dyrekcji „Alki” wobec członków „S”.
[01:04:30] Odkrycie podsłuchów ubeckich w Komitecie Obywatelskim „S” na początku maja 1989 r., Krzysztof Wojcieszyk kierował biurem wyborczym KO w domu kultury przy ul. [Findera, dziś Armii Krajowej]. Mikrofon nad biurkiem boh. – fotografia, wymontowanie sprzętu, informacja prasowa. [+]
[01:09:10] Prowadzenie kampanii wyborczej Komitetu Obywatelskiego [w 1989], druk ulotek, spotkania. Potrzeba działania, budowania gospodarki nowego typu: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Boh. jest zwolennikiem Wałęsy. Fajka wyrzeźbiona przez boh. dla Wałęsy, honorowe członkostwo Klubu fajki w Słupsku (Pipe Club Słupsk, PCS).
[01:13:05] Działalność boh. w PCS, podróże po świecie, opowiadanie o „S”. Odwiedziny Wałęsy po wyjściu z Arłamowa, zasługi Wałęsy dla budowania demokracji.
more...
less