Anastazja Sobocińska z d. Czyżewska (ur. 1931, Białobrzegi), najstarsza z sześciorga dzieci Konstantego i Heleny Czyżewskich. Jej ojciec przed wojną zajmował się m.in. handlem rybami, pracował u niego wówczas Jan Szostak, późniejszy funkcjonariusz UB, znany jako „kat Augustowa”. Oprócz tego Konstanty Czyżewski był dzierżawcą części Kanału Augustowskiego i pobierał podatki za korzystanie z tego odcinka. We wrześniu 1939 r. Konstanty Czyżewski dostał powołanie do wojska, ale niebawem wrócił do domu. W 1941 r. po wejściu Niemców gospodarstwo rodziny p. Anastazji doszczętnie spłonęło i przenieśli się do Augustowa. Anastazja Sobocińska uczestniczyła wówczas w tajnych kompletach, pomagała też mamie przy gospodarstwie w nowym domu, bo ojciec został aresztowany za zabicie wieprza. W 1944 r. Niemcy wypędzili ich z Augustowa i do stycznia 1945 r. ukrywali się u rodziny i znajomych we wsiach na północ od Augustowa. W styczniu 1945 rodzina wróciła do domu w Augustowie, ojciec założył sklep z butami i materiałami odzieżowymi oraz prowadził gospodarstwo. Ostrzeżony przed aresztowaniem, uciekł do Łodzi. Anastazja Sobocińska po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczęła naukę w Liceum Administracyjno-Handlowym w Żyrardowie – w ten sposób była bliżej ukrywającego się ojca. Uczyła się w Żyrardowie w latach 1951-1952, ale nie ukończyła tej szkoły i wróciła do Augustowa. W 1953 r. rozpoczęła naukę w szkole zawodowej, jednocześnie pracowała jako księgowa w internacie. W 1954 r. przeniosła się do Wojskowego Domu Wypoczynkowego, gdzie pełniła funkcję księgowej i bibliotekarki. W latach 1955-1976 była księgową w Augustowskim Przedsiębiorstwie Budowlanym. W 1960 r. wyszła za mąż.
mehr...
weniger
[00:00:07] Przed wojną ojciec boh. dzierżawił Kanał Augustowski i miał sklep rybny – sposób przechowywania żywych ryb. Skrzyń z rybami pilnowali mieszkający nad rzeką bracia Szostakowie: Piotr i Jan, którzy zajmowali się także dostarczaniem zamówionego towaru do odbiorców. Boh. mieszkała i chodziła do szkoły w Białobrzegach, nie miała więc częstego kontaktu z braćmi Szostakami.
[00:03:36] W 1941 r. zostały zniszczone zabudowania w Białobrzegach i rodzina przeniosła się do Augustowa. Po wyzwoleniu miasta stacjonowało w nim NKWD, potem miało siedzibę UB i obydwaj Szostakowie tam pracowali. Pomagała im znajomość okolicznych stosunków wyniesiona z działalności partyzanckiej podczas okupacji. Dwie kuzynki: Todzia i Lodzia, zostały aresztowane pod zarzutem narzeczonych w partyzantce, obie odsiedziały wieloletnie wyroki.
[00:06:47] Rola Kanału Augustowskiego. Przed wojną boh. nie była w Yacht Clubie. Wspomnienie zabicia dziewięciu polskich żołnierzy w 1939 r. Dwóch było rannych, jeden z nich przyszedł do domu i matka się nim opiekowała, na drugi dzień żołnierz został zabrany do szpitala.
[00:10:05] Po wojnie kuzyn matki namówił ojca do założenia sklepu z materiałami. Po zajęciu dwóch pokoi przez Służbę Polsce ojciec przeniósł sklep na ul. 3 Maja. Na górze miała siedzibę PPR – kolejna zmiana lokalizacji sklepu. Sekretarzem PPR był znajomy ojca, który pracował przy budowie domu dziadków w Białobrzegach – ostrzeżenie ojca przed aresztowaniem. Poszukiwanie ojca przez UB – okoliczności uniknięcia aresztowania, pomoc państwa Klebanowskich. Nocą ojciec wyjechał do Ełku, potem do Łodzi – tam ukrywał się przez sześć lat, czasem wyjeżdżając do Radomia i Częstochowy. Tylko boh. miała z nim kontakt. [+]
[00:19:51] Powody podjęcia nauki w Liceum Administracyjno-Gospodarczym w Żyrardowie – spotkania z ojcem z zachowaniem zasad konpiracji. Boh. zdała maturę w 1953 r. Zakup butów w Warszawie i kłopoty finansowe boh. Matka nie znała adresu córki w Żyrardowie. Rodzina była inwigilowana przez UB – podsłuchiwanie pod oknami i podglądanie członków rodziny.
[00:30:00] Boh. zorganizowała spotkanie rodziców w Częstochowie. Ucieczka ojca przed znajomym ubekiem. Pod nieobecność ojca matka zamknęła sklep i zajmowała się dziećmi.
[00:33:22] W szkole w Augustowie tylko jeden kolega z klasy należał do ZMP, dyrektor Jaworski był członkiem partii. W żyrardowskim liceum boh., jako jedyna w klasie, nie wstąpiła do ZMP.
[00:37:05] Ojciec wrócił do domu w 1956 r. po amnestii. Ukrywając się używał dokumentów zmarłego kuzyna Czyżewskiego. Stanowiska pracy Jana Szostaka po zlikwidowaniu UB, uwięzienie za malwersacje w masarni – słowa podczas procesu pokazowego w kinie „Łowiczanka”, twórczość rzeźbiarska po wyjściu z więzienia. Po likwidacji UB Piotr Szostak wyjechał do Wrocławia – wpływ pracy w UB na jego zdrowie psychiczne.
[00:44:24] Ojciec po powrocie nie opowiadał o tym, jak się ukrywał. Rodzeństwo nie miało kontaktu z ojcem przez sześć lat. W domu nie rozmawiano o ojcu, ponieważ wiadomo było, że rodzina jest podsłuchiwana i podglądana przez funkcjonariuszy UB. Przypadkowe oblanie ubeka brudną wodą.
[00:47:36] Ojciec ukrywając się pracował na fermie lisów, po powrocie do Augustowa założył własną fermę – okoliczności kupna placu, zachowanie lisów. W Łodzi ojciec pracował w fabryce włókienniczej jako nocny stróż, gdy wrócił do domu, odkryto w fabryce kradzieże, ojca aresztowano i przez rok siedział w więzieniu. Skóry na indywidualne zlecenia wyprawiano w zakładzie w Warszawie, pozostałe sprzedawano na skupie skór w Białymstoku.
[01:00:20] Po powrocie z Żyrardowa boh. nie mogła iść do pracy, utrudniał jej to urzędnik Banaś. Praca w fermentowni, potem jako księgowa w internacie i Wojskowym Domu Wypoczynkowym – tu zimą boh. pracowała w bibliotece. Odejście z WDW do Augustowskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego. Powody odejścia z APB do PTTK – i powrót do APB, gdzie boh. pracowała do emerytury.
[01:12:25] Postawa urzędnika Banasia, interwencja dyrektora APB Franciszka Kozłowskiego – wojenne losy jego przyszłej żony, teść był dyrektorem Urzędu Skarbowego. Nakaz zdjęcia krzyży w biurze APB – w księgowości krzyża nie zdjęto, ale zniknął i boh. go nie znalazła. Konflikty w pracy, rozmowa z przedstawicielem partii.
[01:21:40] Boh. wyszła za mąż za Tadeusza Sobocińskiego w 1960 r. Augustów w okresie PRL. Z powodu sytuacji rodzinnej boh. jako nastolatka nie chodziła na zabawy – spędzanie wolnego czasu. Przygoda na kajakach.
[01:26:00] W Augustowskim Przedsiębiorstwie Budowlanym boh. namawiano, by wstąpiła do partii – partyjni koledzy w pracy. Sytuacja w latach 80. Rozważania na temat strachu podczas okupacji i w czasach powojennych. Spędzanie wolnego czasu w Augustowie.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..