Apolonia Dolińska z d. Zawadzka (ur. 1919, Warszawa, zm. 2022, Warszawa) w 1938 roku ukończyła trzymiesięczny kurs sanitarny PCK. Pierwszą pracę podjęła w domu Małego Dziecka im ks. Boduena w Warszawie. Po wybuchu wojny, jako harcerka pomagała w Pogotowiu Chorągwi Warszawskiej ZHP i szpitalu polowym przy ul. Kopernika. W latach 1942-1944 była uczennicą Warszawskiej Szkoły Pielęgniarskiej, od maja do sierpnia 1944 jako dyplomowana pielęgniarka pracowała w oddziałach szpitalnych WSP. Uczestniczyła w ruchu oporu, m.in. szkoląc harcerki z Szarych Szeregów do służby w patrolach sanitarnych. W powstaniu warszawskim w szeregach 3 kompanii Batalionu AK „Chrobry I”. W drugim tygodniu Powstania Warszawskiego aresztowana i przewieziona do KL Auschwitz-Birkenau (numer obozowy 83703), gdzie pracowała w obozowym szpitalu, ratując wiele osób przed śmiercią w komorach gazowych. Od lutego do kwietnia 1945 roku więziona w KL Ravensbrück. Po wojnie pracowała jako kierownik Referatu Opieki nad Matką i Dzieckiem w Miejskim Wydziale Zdrowia i Opieki Społecznej, kierownik szczepień BCG w Wojewódzkiej Poradni Przeciwgruźliczej, instruktorka z zakresu szczepień w Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Uczestniczyła w pracach Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego. Za swoje zasługi otrzymała Złoty Krzyż Zasługi, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Oświęcimski i wiele innych odznaczeń. W 2001 roku została uhonorowana najwyższym pielęgniarskim wyróżnieniem: Medalem im. Florence Nightingale. Zmarła 17 października 2022 w Warszawie.
mehr...
weniger
[00:00:07] Autoprezentacja boh. urodzonej w 1919 r.
[00:00:15] Boh. miała troje rodzeństwa, ojciec zmarł w 1927 r. W dzieciństwie należała do różnych organizacji, w tym do zuchów. Jako nastolatka boh. była z harcerkami na Ukrainie – zetknięcie z medycyną ludową.
[00:02:46] Boh. należała do Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej, działała w Zgrupowaniu „Chrobry I”. Na początku okupacji mieszkała przy ul. Tarczyńskiej 9, naprzeciwko mieściło się gestapo. Przy Grzybowskiej 8 mieścił się punkt harcerski – działalność pielęgniarek. Idąc Nowogrodzką w fartuchu pielęgniarskim spotkała Niemca, który ją odprowadził do domu. Dom przy Tarczyńskiej został podpalony.
[00:06:00] Boh. z siostrą doszła do wagonu, który zaplombowano – przyjazd do Auschwitz. 17 stycznia [1945] ewakuowano więźniów z Oświęcimia, na drogę dano kawałek chleba i skumbrie (makrele). Boh. mogła zostać w obozie, ale wolała być z siostrą, którą zabrała z Tarczyńskiej.
[00:07:50] 1 sierpnia [1944] boh. miała dyżur od 6 rano do 14, po niej punkt przejęła Zofia Pawłowska. Boh. wróciła do domu przy Tarczyńskiej. Punkt zlikwidowano z powodu nadchodzących Niemców – ostrzeżenie przez Mieczysława Kalinowskiego. W szkole była uczennica Żydówka, której matka się przechrzciła.
[00:09:27] Kolumna pilnowana przez Niemców była przygotowana do wymarszu. Boh. musiała zrobić zastrzyki czterem osobom. Zobaczyła lekarkę Dworakowską, matkę Zosi Pawłowskiej, która szukała kogoś ze służby zdrowia, a gdy boh. się zgłosiła, zapytała ją o córkę – informacja, że Zosia przejęła po niej dyżur w szkole. Po wojnie boh. spotkała koleżankę, która, podobnie jak wiele pielęgniarek, studiowała medycynę. Boh. też chciała studiować, ale mąż wrócił chory z wojny.
[00:11:16] Boh. była w służbie medycznej obozu w Auschwitz. Doktor Dworakowska zabrała ją do szpitala, boh. wyszkoliła więźniarki wybrane z szeregu. Do szpitala trafiali starzy ludzie. Wspomnienie apeli robionych bez względu na pogodę – bicie przez auzjerkę. Szpital działał przez cztery miesiące, potem obóz ewakuowano.
[00:13:20] Boh. szła w marszu śmierci, wiele osób zmarło po drodze. W czasie podróży do Ravensbrück więźniowie, którzy byli na obrzeżach wagonu, zmarli z zimna. W Ravensbrück więźniarki zgromadzono w sali – więźniarka Niemka przyniosła boh. zupę, która była lepsza niż ta podawana w Auschwitz. [+]
[00:17:36] Boh. dostała się na blok doktor Bortnowskiej, działającej w PCK. W czasie okupacji robiono paczki dla więźniów obozów jenieckich i wysyłano je przez Szwajcarię. Bortnowska w Ravensbrück była blokową i chroniła młode więźniarki. Po wojnie Bortnowską sądzono, boh. zeznawała jako świadek i broniła jej, Bortnowską skazano na 4 lata więzienia. Po wojnie boh. pojechała do obozu i dostała swoje papiery podpisane przez Smolenia. Krematoria jeszcze śmierdziały.
[00:20:33] Boh. pracowała w szpitalu w Auschwitz, gdzie ratowano starsze więźniarki. W szpitalu były trzypiętrowe prycze, na których leżały chore – jedzenie w obozie. Część chorych zmarła. W Ravensbrück była matka Dawidowskiego, która przeżyła obóz. Boh. wyjechała do Szwecji.
[00:23:05] W szpitalu w Auschwitz doktor Dworakowska zamieniała papiery zmarłych Polek i Żydówek, dzięki temu uratowano kilka kobiet. Boh. będąc w Szwecji spotkała uratowane Żydówki. O zamianie dokumentów wiedziała tylko doktor Dworakowska i boh. Po wojnie chciała się spotkać z Dworakowską i poprosić o zaświadczenie, ale zrezygnowała po rozmowie z jej córką.
[00:26:25] Przed ewakuacją z Auschwitz koleżanka obiecała dodatkowy chleb, boh. miała go przynieść, ale natknęła się na auzjerkę, która uderzyła ją pejczem w twarz. Po wojnie leczyła się w przychodni dla akowców – stan zatoki po uderzeniu. Po przyjeździe do Auschwitz boh. pracowała przy wykopywaniu brukwi, pracujących pilnowały auzjerki i psy.
[00:30:25] 17 „Złota” Drużyna Harcerska działała w szkole przy ul. Złotej 51 – gry w siatkówkę. Na obozy wyjeżdżano na Polesie lub do Landwarowa – zgorszenie księdza, gdy zdyszane harcerki wbiegły do kościoła w Wilnie. Boh. była też na obozie w Dubnie – bieda na Kresach.
[00:33:32] Pomoc dla Hubala – harcerki znały Helenkę i Antoniego Szymańskiego, wojskowego. Umawiano się z Helenką za bożnicą i przekazywano jej dokumenty i opatrunki. Harcerki wyjeżdżając w teren zawsze miały opatrunki.
[00:35:44] Boh. została odznaczona medalem. W obecnym budynku CePeLek-u mieściła się szkoła [pielęgniarska].
[00:36:44] Boh. idąc w marszu śmierci miała strzykawkę z lekarstwem i jedną igłę, którą zrobiła zastrzyki kilku osobom – wiara w siłę zastrzyku. W czasie marszu jedzono śnieg – wspomnienie drogi po trupach. Strażnicy strzelali do osób, które próbowały uciec. Ludzie bali się podawać chleb idącym. W jednej z miejscowości była zabawa w parku i grała muzyka.
[00:41:14] Po przyjeździe do obozu w Auschwitz kobietom chciano obciąć włosy, ale potem tego zaniechano – włosy łonowe golili mężczyźni – zachowanie strażników. Warszawiankom nie wytatuowano numerów obozowych. Boh. nie wiedziała, że jedzie do Auschwitz, gdy przechodziła przez bramę grała muzyka. Kobietom zabrano ubrania i wydano obozowe pasiaki. Pierwszą blokową była Głowacka, drugą blokową Żydówka. Wiele ofiar pochłonął marsz śmierci. Wsparcie koleżanek w obozie – szycie bielizny. [+]
[00:46:50] Mengele był psychopatą, robił doświadczenia na ludziach, w tym bliźniakach. 30 kobiet wyjechało do Lublina na badania szpiku kostnego i już nie wróciły. Boh. była podobna do siostry i Mengele myślał, że są bliźniaczkami. Bliźniaki zabierano do szpitala, z którego nie wracano lub wracały osoby okaleczone. [+]
[00:49:32] Doktor Dworakowska zabrała boh. do organizowania szpitala i szkolenia pielęgniarek. Wychodzącym do pracy towarzyszyła muzyka. Boh. od koleżanki Ireny dostała materiał, z którego uszyła sobie majtki. Sytuacja po powrocie do Warszawy.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..