Andrzej Kicman (ur. 1944, Otwock) – działacz NSZZ „Solidarność”, przewodniczący Komitetu Obywatelskiego w Legionowie, w latach 1990-2002 Prezydent Legionowa. Wspomina działalność legionowskiej „Solidarności”, stan wojenny, współpracę przy budowie kościoła z ks. Józefem Schabowskim, organizację Komitetu Obywatelskiego w 1989 r. oraz początki samorządności w 1990 r. Opisuje rozwój Legionowa podczas trzech kadencji jego prezydentury w tym mieście, m.in. rozbudowę kanalizacji miejskiej oraz inwestycje w rozwój infrastruktury edukacyjnej i socjalnej.
[00:00:10] Bohater urodził się 1944 r. w otwockiej dzielnicy Soplicowo. Rodzice ojca mieszkali w Lipówkach, dziadek był drwalem. Matka, z d. Gąska, pochodziła z Łaskarzewa, jej ojciec naprawiał gontem młyny i dachy. Babcie zajmowały się domem.
[00:01:30] Boh. spędził dzieciństwo w Soplicowie, przedwojennym uzdrowisku, gdzie był basen, grzyby, las i fauna leśna. Uczęszczał do Szkoły Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (obecnie nr 2 w Otwocku) w Śródborowie. Dom dziecka w Soplicowie zamieszkiwały dzieci koreańskie, połowa dzieci w klasie boh. pochodziła z Korei. [+]
[00:03:20] Koreańczycy byli wysportowani i ładnie rysowali, używali jaskrawych barw. Jeden z nich brał udział w wojnie koreańskiej, nie odzywał się wcale. Nauczycielki: p. Jacewicz i p. Krawczyk.
[00:05:00] Od 5 klasy wychowawczyni Stanisława Radzikowska uczyła dzieci rosyjskiego, wyszła za mąż za nauczyciela WF p. Wojtokasa. Po 1956 do szkoły przychodził ks. Paweł Misa, orionista, który uczył religii, odprawiał msze i stał się mentorem boh.
[00:06:00] Ksiądz był kapelanem pod Monte Cassino, wrócił do Polski, aby zobaczyć się z matką, ale okazało się, że rodzice nie żyli. Żałował, że wrócił. P. Wojtokas zorganizował harcerstwo. Współczesne odwiedziny byłej nauczycielki p. Radzikowskiej.
[00:08:00] Po 7 klasie boh. zdał do trzyletniej Szkoły Rzemiosł Budowlanych i ukończył ją jako murarz-tynkarz. Kolejne trzy lata spędził w technikum budowlanym uzyskując specjalizację budownictwo wodne. Po szkołach zaczął pracować na budowach jako technik budowlany.
[00:09:10] Jednocześnie zdawał dwukrotnie na studia, ukończył wieczorowo Politechnikę Warszawską na kierunku budownictwo miejskie i przemysłowe. Przeprowadził się do Legionowa, w trybie przyspieszonym dostał mieszkanie. W 1978 zatrudnił się w Stołecznej Dyrekcji Inwestycji Spółdzielczych.
[00:11:00] Plan i realizacja rozbudowy pasma północnego z Warszawy do Nowego Dworu. Budowa fabryki domów w Legionowie i zasiedlanie lokali mieszkańcami z całej Polski. Boh. został wybrany przez księdza z kościoła pw. Św. Jana Kantego do nadzorowania budowy nowego kościoła w Legionowie. Całe miasto zaangażowało się społecznie w budowę.
[00:12:35] Budowa trwała od 1979 r. przez okres stanu wojennego. Postać księdza Józefa Schabowskiego.
[00:13:55] Boh. miał trzech starszych braci i siostrę. W Legionowie urodził mu się syn (1979) i córka (1982), mieszkali w 11-piętrowym bloku. Opinia o ks. Schabowskim.
[00:15:30] Ksiądz był byłym sportowcem. Przychodził z psem na mecze piłkarskie, raziło go przeklinanie kibiców. Boh. od 14 roku życia grał w piłkę w klubie otwockim. Pomoc brata księdza w zdobywaniu materiałów do budowy kościoła.
[00:17:20] Podłączenie nowego kościoła do ciepłowni miejskiej, problemy logistyczno-polityczne.
[00:19:15] Wybór Karola Wojtyły na papieża. Boh. został prezydentem Legionowa w 1990 r. Kiedy rodzina boh. wprowadziła się do Legionowa, trwała „zima stulecia” (1978/79). Ich bloki były niedogrzewane, bo ciepło przekierowano do ogrzewania hektarów szklarni gospodarstwa rolnego w Wieliszewie. [+]
[00:22:15] W roku 1980 powstała NSZZ „Solidarność”, a boh. rozpoczął pracę w Stołecznej Dyrekcji Inwestycji Spółdzielczych. Próba rozbicia zebrania powołującego zakładową „Solidarność”. Powołanie komitetu założycielskiego.
[00:24:40] Boh. wszedł w skład komitetu, powstała komisja zakładowa, jedna z pierwszych w Warszawie. Działalność do wprowadzenia stanu wojennego. 13 grudnia 1981 działacze legionowskiej „S”, m.in. Stanisław Kuczyński, spotkali się pod siedzibą na ul. Sowińskiego, aby ustalić plan działania.
[00:28:20] Boh. miał fiata 126p, razem z ciężarną żoną i synkiem pojechali do Warszawy. Wyższa [Oficerska] Szkoła Pożarnicza została spacyfikowana i protestujący przenieśli się na Politechnikę. Byli też studenci z Legionowa: Paweł Kozera i Małgosia Grabowska.
[00:29:40] Politechnika Warszawska była obstawiona przez ZOMO, milicję i wojsko. Boh. przekazując protestującym papierosy dowiedział się o planie rozwiązania strajku. Aby ochronić studentów-strażaków przed aresztowaniem, rektor Politechniki (Władysław Findeisen) dał im legitymacje PW i cywilne ubrania. Wieczorem boh. i dr Grabowska wywozili ich mundury do akademika PW.
[00:32:10] Działacze w Legionowie działali intensywnie. Romaszewski założył Radio „Solidarność”. Duchem opozycji w Legionowie była Bożena Kamińska. Bojkot „Dziennika Telewizyjnego”, blokowanie aut na ulicy podczas trwania audycji.
[00:33:30] Dr Grabowska i boh. mieli kontakt od momentu powstania „S”. W Legionowie powołali Społeczny Komitet Budowy Szpitala i dr Grabowska została jego przewodniczącą, a boh. i Sławomir Radomski - wiceprzewodniczącymi. Msze u ks. Popiełuszki i dary od Belgów dla kościoła oraz dla szpitali.
[00:35:30] Podczas pierwszych dni stanu wojennego zdecydowano, aby z magazynu na Woli zabrać odżywki dla dzieci, by ich nie zarekwirowano. Ks. Schabowski załatwił samochód bagażowy do transportu.
[00:36:45] „Obstawiający” transport inny ksiądz był po cywilnemu. Został wylegitymowany, musiał się tłumaczyć, kto go utrzymuje. Uratowane dary przekazano do przedszkola przy Wodociągu Północnym.
[00:38:10] Działalność opozycyjna boh. i jego kolegów podczas stanu wojennego, m.in. drukowanie i rozrzucanie ulotek, słuchanie „Radia Solidarność”. Ks. Schabowski odprawiał co miesiąc msze za ojczyznę. Przy ich organizacji pomagały m.in. Hanna Skierkowska, Bożena Kamińska, Ela Pawłowska, zapraszały na występy wybitnych aktorów.
[00:40:40] Ks. Schabowski wygłaszał odważne homilie, był bardzo pomocny. Kiedy Jan Wróblewski miał wypadek pod Nowym Dworem i szedł na rozprawę w sądzie, ks. Schabowski dał magnetofon do jej nagrywania, byli tam też obserwatorzy z ambasady USA.
[00:41:50] W Legionowie silna konspiracja AK była już w okresie okupacji i nie było nigdy „wpadki”. Podobnie w okresie PRL - działacze legionowskiej opozycji również nie mieli „wpadki” z UB. Organizowali wykłady w kościele - w 1985 r. przyjechał Jacek Szymanderski.
[00:43:10] Kiedy boh. wiózł Jacka Szymaderskiego z córką na wykład, w okolicy Jabłonnej/Legionowa ich auto zatrzymała milicja. Pasażerowie zostali zabrani na komendę na przesłuchanie, samochód boh. przeszukano. Wykład się nie odbył. Boh. zawieziono do domu, gdzie przeprowadzono rewizję.
[00:45:30] W 1984 r. boh. pracował w Londynie na budowach. Uczył się angielskiego w szkole. W radio usłyszał o porwaniu ks. Jerzego Popiełuszki, nauczycielka ang. przyniosła zdjęcia różnych zamachów, m.in. ks. Jerzego, które było najdrastyczniejsze. Boh. uciekł z lekcji i nie wracał na zajęcia. List nauczycielki i wzruszająca rozmowa z boh. [+]
[00:48:20] W Londynie boh. pracował na 3-miesięcznej wizie, którą przedłużono, kiedy zaczął naukę w szkole. Bratanica boh. wyszła tam za mąż i to ona wysłała mu zaproszenie. Boh. był w Londynie 10 miesięcy. Na budowie pracowali z nim mistrz olimpijski Jerzy Kulej, inżynier z Lublina, aktor, lekarz weterynarii i in.
[00:51:00] Boh. dostał pracę w RPA, ale nie skorzystał z niej ze względu na żonę i dzieci pozostawione w Polsce. Po zamachu na premier M.Thatcher [październik 1984] boh. napisał do niej list z wyrazami poparcia od Polaków, sekretarz pani premier odpisał mu.
[00:52:15] Antoni Pietkiewicz z Kalisza wydawał gazetę, której produkcja odbywała się częściowo w Legionowie. Pietkiewicz został aresztowany. P. Grabowska miała kontakt z drukarzami, boh. redagował do tej gazety teksty na maszynie.
[00:54:40] Działanie opozycyjne boh. w stanie wojennym wiązało się z ponoszeniem kosztów i „dokładaniem do interesu”. Chciał to zakończyć, ale po powrocie z Londynu zaangażował się w wybory w 1989 r.
[00:56:00] Wybory 4 czerwca [1989] oczami boh. i jego działalność w tamtym okresie jako człowieka „Solidarności”. W Nieporęcie naczelnikiem był p. Sosnowski. Przebieg kampanii wyborczej.
[00:57:30] Kandydatem do Sejmu był Janusz Byliński z Zakroczymia, do Senatu - pani Radziwiłł, p. Findeisen, spotkania z kandydatami odbywały się w Legionowie. Przyjeżdżał Jacek Moska, później został ambasadorem przy Stolicy Apostolskiej. Przebieg spotkań.
[00:58:30] Boh. transportował aktorów, którzy brali udział w spotkaniach wyborczych. Działalność boh. w komisjach wyborczych, tworzenie list. Podczas wyborów babcia przyszła z wnukiem i wykreślała z list „komuchów” złorzecząc przy tym na cały głos. [+]
[00:59:50] W następnym roku odbyły się wybory samorządowe przy jednoczesnym postaniu Komitetu Obywatelskiego Lecha Wałęsy, w Legionowie komitet liczył ok. 200 osób i boh. został przez niego wybrany na prezydenta Legionowa. Funkcję tę pełnił przez trzy kadencje.
[01:01:40] Wspomnienia z początków prezydentury. Brakowało pieniędzy na wynagrodzenia pracowników, wyłączano światła uliczne. Ludzie byli zaangażowani, współpracowano, nie było „prywaty”.
[01:02:40] Spotkanie wyborcze na PW i spotkanie boh. z pierwszym prezydentem Warszawy. Podczas pobytu w Anglii boh. obserwował, jak M.Thatcher prywatyzowała mieszkania w Londynie.
[01:04:20] W latach 90. ścieki były odprowadzone bezpośrednio do Wisły w Jabłonnie. Boh. zarządził skierowanie ścieków do oczyszczalni „Czajka”, co odblokowało w mieście budownictwo wielorodzinne. Stworzono pierwszy plan zagospodarowania terenu.
[01:04:50] Edukacja stała się priorytetem i przez pierwszą kadencję 60 procent budżetu boh. kierował na oświatę – budynki i programy nauczania. Pani Stachulska starała się, aby w Legionowie powstało liceum salezjańskie, wcześniej było ono w Mińsku Mazowieckim.
[01:06:00] Kuratorem oświaty był wtedy Włodzimierz Paszyński, który wspierał rozwój szkół. Program „2 złotówki do jednej” i dopłacanie do projektów budowlanych. Powstała szkoła specjalna i dom pomocy społecznej.
[01:07:50] Wyzwania prezydentury boh. Legionowo było miastem wojskowo-policyjnym, nie miało żadnych pomników itp. Konkurs na urzędników.
[01:10:00] Problemy z wynagrodzeniami urzędników. Zaangażowanie mieszkańców Legionowa i dobra wola pracowników pozwoliła na szybki rozwój miasta.
mehr...
weniger
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau
ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa
Mo. - Fr. 9:00 - 15:00 Uhr
(+48) 22 182 24 75
Bibliothek des Pilecki-Instituts in Berlin
Pariser Platz 4a, 00-123 Berlin
Pon. - Pt. 10:30 - 17:30
(+49) 30 275 78 955
Diese Seite verwendet Cookies. Mehr Informationen
Das Archiv des Pilecki-Instituts sammelt digitalisierte Dokumente über die Schicksale polnischer Bürger*innen, die im 20. Jahrhundert unter zwei totalitären Regimes – dem deutschen und sowjetischen – gelitten haben. Es ist uns gelungen, Digitalisate von Originaldokumenten aus den Archivbeständen vieler polnischer und ausländischer Einrichtungen (u. a. des Bundesarchivs, der United Nations Archives, der britischen National Archives, der polnischen Staatsarchive) zu akquirieren. Wir bauen auf diese Art und Weise ein Wissenszentrum und gleichzeitig ein Zentrum zur komplexen Erforschung des Zweiten Weltkrieges und der doppelten Besatzung in Polen auf. Wir richten uns an Wissenschaftler*innen, Journalist*innen, Kulturschaffende, Familien der Opfer und Zeugen von Gräueltaten sowie an alle an Geschichte interessierte Personen.
Das Internetportal archiwum.instytutpileckiego.pl präsentiert unseren Bestandskatalog in vollem Umfang. Sie können darin eine Volltextsuche durchführen. Sie finden ebenfalls vollständige Beschreibungen der Objekte. Die Inhalte der einzelnen Dokumente können Sie jedoch nur in den Lesesälen der Bibliothek des Pilecki-Instituts in Warschau und Berlin einsehen. Sollten Sie Fragen zu unseren Archivbeständen und dem Internetkatalog haben, helfen Ihnen gerne unsere Mitarbeiter*innen weiter. Wenden Sie sich auch an sie, wenn Sie Archivgut mit beschränktem Zugang einsehen möchten.
Teilweise ist die Nutzung unserer Bestände, z. B. der Dokumente aus dem Bundesarchiv oder aus der Stiftung Zentrum KARTA, nur beschränkt möglich – dies hängt mit den Verträgen zwischen unserem Institut und der jeweiligen Institution zusammen. Bevor Sie vor Ort Zugang zum Inhalt der gewünschten Dokumente erhalten, erfüllen Sie bitte die erforderlichen Formalitäten in der Bibliothek und unterzeichnen die entsprechenden Erklärungsformulare. Informationen zur Nutzungsbeschränkung sind in der Benutzungsordnung der Bibliothek zu finden. Vor dem Besuch empfehlen wir Ihnen, dass Sie sich mit dem Umfang und Aufbau unserer Archiv-, Bibliotheks- und audiovisuellen Bestände sowie mit der Besucherordnung und den Nutzungsbedingungen der Sammlung vertraut machen.
Alle Personen, die unsere Bestände nutzen möchten, laden wir in den Hauptsitz des Pilecki-Instituts, ul. Stawki 2 in Warschau ein. Die Bibliothek ist von Montag bis Freitag von 9.00 bis 15.00 Uhr geöffnet. Bitte melden sie sich vor Ihrem Besuch per E-Mail: czytelnia@instytutpileckiego.pl oder telefonisch unter der Nummer (+48) 22 182 24 75 an.
In der Berliner Zweigstelle des Pilecki-Instituts befindet sich die Bibliothek am Pariser Platz 4a. Sie ist von Dienstag bis Freitag von 10.30 bis 17.30 Uhr geöffnet. Ihr Besuch ist nach vorheriger Anmeldung möglich, per E-Mail an bibliothek@pileckiinstitut.de oder telefonisch unter der Nummer (+49) 30 275 78 955.
Bitte lesen Sie unsere Datenschutzerklärung. Mit der Nutzung der Website erklären Sie sich mit ihren Bedingungen einverstanden..